МАЙ 6 — Тыва Республиканың Конституция хүнү

Хүндүлүг хамаатылар!

Тыва Республиканың Конституция хүнү-биле силерге изиг байырны сеткиливис ханызындан чедирип  тур бис!

Республиканың Yндезин Хоойлузунуң ээлчеглиг байырлалын тыва чоннуң эрткен оруунуң төөгүлүг хүннериниң бүдүүзүнде демдеглеп турар бис. Тываның болгаш Россияның демнежилгезиниң 100 чылын болгаш Совет Эвилелиниң составынга Тыва Арат Республиканың эки тура-биле каттыжып киргениниң 70 чылын демдеглээр үе, хүн эрткен тудум, чоокшулап орар. Тыва күрүнениң тургустунарының болгаш сайзыраарының оруунга бо болуушкуннар кол быраларның бирээзи болган.

Бо чүс чылдың дургузунда бистиң чонувустуң амыдыралынга болгулаан улуг-улуг өскерлиишкиннерни быжыглаарынга эң чугула чепсек болза, Тываның чоорту өскертип келген Конституциязы болган.

Амгы күштүг болуп турар Конституцияның төөгүзү байлак, тыва күрүнениң тургустунарының аңгы-аңгы үе-чадаларын тодаргай көргүскен. 2001 чылдың май 6-да хүлээп алдынган Yндезин Хоойлу Россияның чаңгыс аай экономиктиг, политиктиг болгаш эрге-хоойлу делгеминге республиканы шапкын хөгжүдериниң эрге-ажыктарынга хамааты чөпшээрежилгени болгаш политиктиг турум чорукту камгалап арттырарынга Тываның хөй националдыг чонунуң чүткүлүн көргүзүп турар.

Бистиң Конституциявыстың кол-кол принциптери—хамаатыларның делгем эргелериниң хосталгаларының магадылалы, хамааты ниитилел черлерин сайзырадыры, эрге-чагырга органнарын хевирлеп тургузарынга чоннуң улам хөй киржилгези, эрге-чагырганың чон мурнунга харыысалгазы.

Ол принциптерниң күүселдези кадык камгалал болгаш өөредилге системазын чаартырының, чуртталга тудуунуң темпилерин дүргедедириниң, чурттакчы чоннуң аңгы-аңгы кезектеринге социал деткимчениң, республикада энергияның чедишпес чоруун болгаш транспорт айтырыын шиитпирлээриниң, регионнуң социал-экономиктиг сайзыралының айтырыгларын шиитпирлээринге хамаатыларны калбаа-биле хаара тударының талазы-биле хемчеглерни алырынга чедирип турар.

Төрээн республиказының Конституциязын бистиң ажы-төлүвүстүң келир үезин чаартырынга чугула чепсек дээрзин билири болгаш хүндүлээри бистиң кижи бүрүзүнүң хүлээлгези болур.

Даартагы хүнге бүзүрелиңер силерге кажан-даа өшпес болзун, чедиишкиннер болгаш аайлажыышкыннар силерге кезээде келир болзун, эргим чаңгыс чер-чурттугларывыс! Силерге аас-кежиин, тайбыңны, кадыкшылды, чаагай чоруктарны болгаш чечектелиишкинни күзедивис!

Тыва Республиканың Баштыңы   Ш.Кара-оол.

Тыва Республиканың Дээди Хуралының (парламентизиниң) Даргазы К. Даваа.

* * * 

Эргим чаңгыс чер-чурттугларым! Тыва Республиканың Конституция хүнү-биле Тыва Республиканың Конституция судунуң өмүнээзинден болгаш бодумнуң хуумдан чедирген байырымны хүлээп ап көрүңер!

Амгы Конституцияны хүлээп алган хүн республиканың төөгүзүнге эң чугула үе-чада болган. Чоннуң ажылдап кылганы болгаш хүлээп алганы Тыва Республиканың Конституциязы Россияның амгы үедеги федерализминиң байдалдарында бистиң республиканың ажыл-амыдыралының эрге-хоойлу үндезини болуп турар. Ону барымдаалааш, демократтыг эрге-хоойлу күрүнезин бир демниг тургузуп турар бис, маңаа эң кол чүүлдер хоойлу, эрге-хоойлу чырыдыышкыны, Конституцияның чарлааны бүгү принциптерниң күүселдезинге хамаатыларны киириштирери, амыдыралдың бүгү талаларынга кижиниң болгаш хамаатының эргелери болгаш хосталгалары болур.

Чугула ужур-дузалыг бо байырлал-биле силерге сеткилим ханызындан байыр чедирдим. Бо хүн силерге республиканың болгаш Россияның чаагай чоруу дээш салган сорулгаларыңарның күүселдезинге бүзүрелди тургузар болзун!

Хүндүткел-биле,

Тыва Республиканың Конституция судунуң даргазы   А.П. Саая.