Тывада элээдилерни түр када ажылга тургузар төлевилелге даянгаш, профугланыышкын системазын сайзырадыр

Тываның эрге-чагыргазы чайгы дышнатылга үезинде назы четпээннерни күш-ажылга хаара тудар хемчеглерни  оон-даа сайзыраңгайжыдар сорулгалыг. Республиканың Баштыңы Владислав Ховалыгның даалгазы езугаар, ТР-ниң Күш-ажыл яамызы 14-18 харлыг элээдилерни өөредилгеден хостуг үезинде ажылга хаара тударын организастаар бүдүн комплекстиг «орук картазын» ажылдап кылгаш, регион чазаанче бадылаар кылдыр киирген.
 
ТР-ниң Күш-ажыл яамызының медээзинден алырга, республиканың чонну ажылга хаара тудар төптери чай санында 1100-1300 хире школачыларны ажылга тургузуп турар. Чурттакчы чоннуң үштүң бир кезии – элээдилер болгаш аныяктарлыг бистиң республикага ол дыка эвээш деп, Тываның Баштыңы айыткан. Бир эвес билдингир болгаш таарымчалыг байдалдарны оларга тургузуп бээр болза, 6-9 муң рубль акшаны ажылдап алыр күзелдиг элээдилер оон-даа хөй деп, ол бодалын чугаалаан.
 
Ону кылырда, төлевилелге коштунар күзелдиг республикада ажыл берикчилериниң санын көвүдедип (амдыызында оларның саны чүгле 57), назы четпээннер санындан ажылдакчыларны чыып ап болур ажылчын олуттарның санын каш катап көвүдедир апаар. Оон аңгыда чаа ажыл берикчилериниң аңаа киржилгезин деткиири-биле, ол программаже акшаландырыышкынны чедип ап, ону улгаттырар.

Ол угланыышкында күжениишкиннер болгаш салыышкыннар бүрүнү-биле шынзыттынар деп, Владислав Ховалыг санаан. Ажыл аныяктарны чурумга кижизидип, оларны хоойлуга удур үүлгедиглерден чайладып, келир үениң мергежилин эртежик шилип алырынга  дузалаар. Алызында барып ажылдаар кижизин тып, өөредип алыр арганы бээри-биле ол  ажыл берикчилеринге ажыктыг.

Төлевилел чүгле чайгы үелерде эвес, а доктаамал ажылдаарынга элээн каш хандырылга хемчеглерин киирген «орук картазын» бадылаар херек. Ол езугаар, өөредилгеден хостуг үеде ажылдап турар азы ажылдаар күзелдиг элээдилерниң дугайында медээлер баазазын тургузар. Дыштанылга үезинде назы четпээн хамаатыларны ажылга хаара тудар күрүне даалгазын чылдың-на тургузуп кылыр.
 
Программаже бүдүрүлгелерни болгаш организацияларны хаара тударының хемчеглерин киирер. Ооң бир хевири – назы четпээннерни чүгле ажылче хаара туткан эвес, а оларның салым-чаяанын ажыткан ажыл берикчилерин илередип, материалдыг шаңналды тыпсыр конкурстарны эрттирер. Чижээ, школачы кижиге чүгле бок аштаар азы чечектер олуртурундан аңгыда, тускай билиг болгаш мергежил негеттинер тускайжыттынган компьютер программалары-биле ажылдаарын бүзүреп бээри дээш, оон-даа өске.
 
«Орук картазы» «Күш-ажылчы чайга» албан езунуң стартын болгаш хаашкынын чарлап, аңаа организастыг айтырыгларны шиитпирлеп, келир сезоннуң сорулгаларын тодарадып, эрткен чайның түңнелдерин үндүрер.

Бир эвес школачыларның күш-ажылын ынчаар организастаптар болза, регионда төлевилел элээдилерге-даа, ажыл берикчизинге-даа, республикага-даа чүгле ажыктыг болур. Аныяк кижилерге күш-ажылчы айлар – шиитпирлиг болгаш тывынгыр чоруктуң, удуртукчу шынарларны сайзырадырының болгаш амыдыралга, мергежилге болгаш бизнеске чедишкинниг болурунга дузалаар өске аргаларны каңнаар эки школа болур.