Тывада арга-арыгларында онза байдал чурумун катап киирген

Тыва Республиканың Чазааның албан езузунуң порталынга 2024 чылдың август 17-де № 409 доктаал парлаттынган. Документиде регионалдыг онза байдалды «Тыва Республиканың девискээринге изип кааңнаанындан арга-арыгларда өрттрениң саны көвүдеп, шөлү улгатканындан, ылаңгыя Чеди-Хөл болгаш Таңды кожууннар девискээринде муниципалдыг арга-арыгларга онза байдал чурумун киирер» деп тайылбырлаан.

Тываның Баштыңы Владислав Ховалыг Таңды кожуун девискээринде, ылаңгыя Уургайлыг аржаан чоогунда өөскээн өрттерден бөгүнде чүү болуп турарын көөрү-биле аңаа четкен. «Бис байдалды дүрген контрольга дүрген алыр дээш, бүгү-ле чүүлдерни кылдывыс» - деп, ол социал четкилерде бодунуң блогунда бижээн.

Регионнуң Баштыңы арга-арыгга онза байдалды катап чарлаарын дыңнаткаш, үргүлчүлелдиг изиг хүннерден болгаш кургаг чаңныктар дүшкенинден байдал нарыыдап келгенин демдеглээн. Август 17-де Арга-арыг яамызы республиканың аңгы-аңгы булуңнарында 29 өрттер хып турарын бүрүткээн. Сөөлгү 24 шак дургузунда оларның саны 11-ге немежип, 18 четкен.

Таңдының девискээринде онза байдал чарлаттынганы-биле, тус чер чагыргазы Балгазын суурнуң 105 чыл оюнга тураскааткан байырлыг хемчеглерни болдурбас деп шиитпирни үндүрген. Чагырга даргазы Владимир Сырат тус чер чурттакчыларының дүвүрээзининге албан-езузунуң дыңнадыын кылыр ужурга таварышкан. Чаңгыс чер чурттугларын интернетке меге медээ таратпазын, хүннүң-не парлаттынып турар албан езузунуң медээлерин көөрүн кыйгырган. «Чурттакчылыг черлерге айыыл чок» - деп, Сырат чугаалаан. – Таңдының, Балгазынның, Туранның арга-арыг ажыл-агыйлары, Арга-арыг яамызы база Таңды кожууннуң эки турачы өртке удур эки турачы дружиназының 50 кижизи шупту ажылдарда хаара туттунган. Харыысалгалыг органнар ол айтырыгны шиитпирлээр дээш бүгү күштү хаара туткан. Шыдамык болуп, албан езузунуң дыңнадыын дыңнап туруңар».

Дүүн Таңды кожуунда өрттер өжүрүлдезинде чаа күштер немешкен – Красноярск крайның авиа-арга-арыг камгалалының 30 специалистерин Тываже октаан. Забайкалье, Бурятия, Хакасия республикаларындан база Красноярск крайдан 76 өртчүлер Тывада ийи дугаар неделя ажылдап турарын сагындыраал. Август 4-те республикага онза байдал чурумун чарлаан соонда, тус черлерде коллегаларынга дузалажып чедип келгеннер. Ол үеде Тываның девискээринге 23 өрттер хып турган. Чаъстар чагганындан база өртчүлерниң билдилиг хөделиишкиннериниң ачызында өрттер саны кызырылган, 17 арга-арыг өрттери бүрүнү-биле өжүртүнген.

Бо хүнде регионнуң Арга-арыг яамызының медээзи-биле алырга, Улуг-Хем, Тожу, Таңды, Чеди-Хөл, Каа-Хем, Тес-Хем, Чөөн-Хемчик, Эрзин база Кызыл кожууннарда тайгалар өрттенип турар. “Азас” онза камгалалдыг бойдус девискээринде бир өрт демдеглеттинген. Баштайгы медээлер-биле алырга, шупту өрттер чаңныктар дүшкенинден өөскүп турар. Эрзин кожууннуң арга-арыг ажыл-агыйының девискээринде өрттүң чылдагаанын тодарадып турар. Өрт өжүрер ажылга 360 ажыг кижи болгаш 34 дериг-херексел киржип турар. Өрттү чер кырынга-даа, авиацияның дузазы-биле-даа өжүрүп турар.

Метео албан чериниң медээзи-биле алырга, республикага чаъстаар, 15-20 м/с чедир дүргени-биле секундада 15-20 метр чедир күштелир, долу дүшсе чадавас. Агаарның изии +35° болгаш оон-даа бедиир. Эрзин кожуунга 5-ки класстың өрт айыылы хевээр артар, Мөңгүн-Тайга, Кызыл база Каа-Хем кожууннарда 4-кү класстың өрт айыылы улуг.