Тывада «Демография» национал төлевилел шугуму-биле социал хандырылганың чаа бажың-интернадын туткан

06.09.2021 Чоокта чаа, Каа-Хем кожууннуң Авыйган сумузунда, назылап кыраан болгаш кадыы кошкак кижилер чурттаар Бүренниң бажың-интернадының чаа корпузун байырлыы-биле ажыткан. "Демография" национал төлевилелдиң “Улуг назылыглар” федералдыг төлевилел шугуму-биле социал хандырылганың чаа хевириниң бажың-интернадын туткан. Албан черинде боттарын хандырып шыдавас болгаш доктаамал ажаалда-тежээлде херек 181 социал ачы-дуза алыкчылары чурттап турар. Олар 123 ажылдакчының ажаап-карактаашкынында.
Чаа беш корпустуң ниити шөлү 4 муң дөрбелчин метр. Хүлээп алгаш карантин эрттирер салбыр, эмнээшкинниг күш-ажыл мастерскаялары, эмнээшкин  өрээлдери, тускайлаттынган удуур өрээлдерни аңгылаан. Оон аңгыда номчуттунар залдыг библиотека, сенсорлуг өрээл, компьютер клазы, 100 олуттуг көрүкчүлер залын база туткан. Баш таарар чер, диш эмнээр кабинет, эмнээшкинниг күш-культура кичээлиниң залы, психологтуң өрээли, чуруттунар болгаш ойнаар өрээлдер база бар. Чуртталга корпустарында видеохайгаарал системазын база СанПиН болгаш өртке удур айыыл чок негелделеринге дүүштүр чылыдар шалаларны кылган. Объектиниң бүгү-ле ажылдарынче 300 ажыг млн рубль кирген. Ооң 200 ажыы - федералдыг бюджеттен.
Буренниң бажың-интернады ыраккы 1953 чылда тургустунган. Ынчан 25 оруннуг чүгле удуур корпусту ажыткан. 1954 чылда эр болгаш херээженнерге 70 оруннуг корпус, 50 олуттуг столовая, 20 кижи чунар чунар-бажың биле хеп чуур черлер туттунган.
1979 чылда Каа-Хем кожууннуң Дардаан суурда бажың-интернат-биле Чаа-Хөл кожуунда Саян-Шушенское суг шыгжамырының адаанга баар “эрги” Чаа-Хөлде, угаан-медерели аарыг кижилерниң психиатрия эмнелгезин ынаар көжүрүп, Авыйган суурда Бүренниң бажың-интернадын психоневрологтуг бажың-интернады кылдыр эде адаан. Ол чылдан эгелеп, тускай эмнээшкин херек аарыг кижилерни шупту кожууннардан хүлээп эгелээн.
Тайылбыр: Анатолий Петрович Ковалев, Александр Павлович Кибардин, Евгений Николаевич Шуйков, Уйнук-оол Тюлюшевич Чамзырын, Юлия Уйнук-ооловна Дамбаа, Олег Кызыл-оолович Чаш-оол база Лина Мадыеловна Монгуш аңгы-аңгы чылдарда бажың-интернаттың директорулары бооп ажылдааннар. Амгы үеде Людмила Сергеевна Чульдум ону удуртуп турар.
"Ол объект республикада социал хандырылганың чаа үениң бажың-интернаттарын тударынга эгени салган. «Өлчей» КХН-ниң тудугжулары 2020 чылда ону тудуп эгелээш, хуусаазында ажыглалга киирген. Амгы үениң социал албан черин ажыглалга кииргени, республикада социал ачы-дузазының чедирилгезин бедик деңнелче көдүрер ужурлуг” – деп, күш-ажыл болгаш социал политика сайыды Эдуард Сандан демдеглээн.