Тываның Баштыңының албан-хүлээлгезин күүседип турар Владислав Ховалыг: Чазак суларавайн, чаңгыс команда кылдыр ажылдаар

 - Эки хүннүң мендизи-биле! Аппарат хуралын эгелээр-дир бис. Ол онзагай хүнде – улуг чурттуң хамаатызының октаргайже бир дугаар ужудуп үнгенден бээр таптыг-ла 60 чыл болуп турар хүнде эрттип турар. Байырлал-биле байыр чедирип тур мен! Биске хамаарыштыр чугаалаар чүве болза, космосче амдыызында ужутпас-даа болзувусса, мурнувуста сорулгаларны чедип алыр дээш ажыл-агыйывыста бедиктерни чедип алыр ужурлуг бис. 

11 шакка чедир планда айтырыгларны чугаалажып, оон мээң оралакчыларым 13 шакка чедир боттарынга аппарат хурладарын эрттирерин дугуржуп алыылыңар. Кожуун баштыңнары база чагырга даргалары, ораганизациялар база сумулар удуртукчулары кожуун төвүнге орайга дээр саадавас ужурлуг. А сайыттар бөгүн дүъш соонда, чеди хүннүң сорулгаларын планнап алыры албан. Аппарат хуралдарын вторникче шөйген ажыы чок! Ажылдаар херек. Айтырыглары чиге, тода, хөй сөс чокка тургузарын негедим. 

Ниити аппарат хуралында чүгле өзек айтырыгларны чугаалажып көөрү-биле, неделя санында пятницаның ажыл шагы дооступ турда шупту яамылар биле ведомстволар неделяда кылган ажылының түңнелиниң дугайында медээни Аппаратче киирерин дагзып, а субботаның дүъшке чедир менче киирерин Чазак Аппарадынга онаадым. 

Неделяда кайы хире чедиишкинниг ажылдааныңарны киирген төнчү медээлерден билип алыксап тур мен. Чогуур албан документизи-биле ындыг чурумну киирерин диледим. 

Бо албан-дужаалда силер-биле бирги ужуражылгам болганда, чыл төнчүзүнге чедир кылыр ажылдар дугайында каш сөстен чугаалаптайн. 

Бирээде. Республиканың хөгжүлде курузун ам-даа уламчылаар. Хенертен экижиишкин болу бербези шын. Ону чүгле хүн бүрүде карак кызыл ажыл-биле чедип алыр. Россияның Президентизиниң болгаш Чазааның тургусканы мурнады боттандырар сорулгаларны удуртулга болдургаш, бөгүнде бисте бар социал-экономиктиг хөгжүлдениң бүгү арга-хевирлерин ажыглап ажылдаар бис. 

Россияның Чазааның бадылааны Тываны хөгжүдериниң тускай программазы – кол чепсээвис ол. Президентиниң апрель 4-те салган айтыышкыны, бистиң республиканың мурнунда тодаргай сорулгазы болур, чурттакчы чоннуң боттуг акша орулгаларын база кол капиталче инвестицияларны мурнады өстүрерин чедип алыр улуг ажылдар туруп турар. Россияның Президентизиниң мээң-биле ужурашкаш берген ол даалгазының күүселдезин бодумнуң контролюмда алдым. Мээң ажыл-чурумумче ай санында хыналдалыг ужуражылгаларны киирерин Аппаратка даастым. 

Чуртта ниитизи-биле пандемия уламчылап, экономиктиг идепкей бадып турар үеде, хожудаңгай регионнуң кол капиталынче инвестициялар киирилдезин өстүрери – эң берге болгаш нарын айтырыг дээрзи билдингир. Апрель төнчүзүнге чедир республиканың Саң-хөө яамызы биле үндүрүг албаны орулгалар киирилдезиниң баш бурунгаар медээзин, а Саң-хөө яамызы биле Экономика яамызы Тываның девискээринде чогуур дугуржулгалар езугаар ажылдап турар «Лунсин», «Голевская компания» регион инвестиция төлевилелдериниң резидент төлевирлериниң талазы-биле сайгарылганы дүрген белеткеп бээрин онаадым.

Ийиде. Ажылдың темпизин кошкадып болбас. Ону харын-даа дүргедедир херек. Бо чыл кижи бүрүзүнге онзагай. Тыва Арат Республиканың 100 чылдаанын, ылаңгыя тудуг адырын, эки үре-түңнелдерлиг уткуур ужурлуг бис. Сезон эгелээн болгаш, бөгүнгү хуралда ол онза черде. Ажыглалче кирер тудугларны декабрь 31-ге чедир шөйүп, дараазында чылче чылдырган ажыы чок, чижээ, чаа өөредилге чылынга чедир, тодаргайлаарга, август 15-ке чедир школаларны ажыглалче киирер. Аңаа дүүштүр планнарыңарны эдерин диледим. Хууда харыысалганы күштелдирерин сагындырдым. 

Үште. Эрткен үеде Чазактың ажылының дугайында отчетту доозар ажылдар адакталып турарын илеткеди. Чазак даргазының оралакчызы Александр Владимирович Брокерт депутаттарның мурнунга илеткелди кылыры шын болур деп бодап тур мен. Отчеттуң сайгарылгазы элээн нарын, чидиг айтырыгларны илередиринге дээштиг болуп, республика деңнелдиг удуртукчу бүрүзүнүң ажыл-чорудулгазынга үнелелди бээр. 

Чазак суларавайн, төнчү түңнелди чедип алыр дээш, профессионал чоруун көргүзүп, чаңгыс команда бооп ажылдаары – бөгүнде эң кол чүүл ол. Чазак командазының демниин эскердим. Ол макталга төлептиг, ындыг болзажок, күрүне албан-хаакчылары кым-бир кижиге эвес, а күрүнеге бараан болур ужурлуг. Удуртукчу бүрүзү үре-түңнелдиг ажылдаарынга белен бе, салдынган сорулгаларын чедип алырынга чүү моондактап турарын тодарадып, бир эвес таарзынмайн турар болза, боду кандыг-бир чүведен кылганы дээре. 

Дөртте. Тус чер бот-башкарылга органнарының удуртукчуларынга мону чугаалаксадым. Силерниң девискээрлериңерде республика, федералдыг инвестиция объектилери барындан хамаарылга чокка, силерде кылыр ажылдар эңмежок. Өрт айыылының сезону эгелээн, хенертен чылып келгени үерлээшкинге эккеп болур, мал оолдаашкыны кидин түлүк, часкы хову ажылдары келген, огород тарыыры чоокшулаан, «Социал картофель» акцияны уламчылаар, чаагайжыдылга айы, субботниктер чоруп турар. 

«Таарымчалыг хоорай хүрээлели» федералдыг программа-биле 2021 чылда чаагайжыдар хөй-ниити девискээрлерин шилиир онлайн-бадылаашкын апрель 26-да болуп эртер. Улусчу эгелээшкиннер чылында тулган дээн төлевилелдерни шилиири доозулган, силерни дыка улуг ажылдар манап турар. Чонну дүвүреткен социал айтырыгларны шиитпирлээр дээш чазак-биле кады демнежир херек. Чурттакчы чон шалың төлевирин үезинде ап, көрдүнген социал магадылалдарны болгаш төлевирлерни үе шаанда алган турары чугула.Ол айтырыгларны дарый көөрүн диледим. Эштер, үе көңгүс эвээш арткан, силерниң үре-түңнелдиг ажылыңарны көөр бис.