Тывада “Чемгерикчи инек малым” губернатор төлевилелинде 250 кижи 2021 чылда киирген

Чөөн-Хемчик кожуунда – 24, Каа-Хем кожуунда 22, Кызыл биле Улуг-Хем кожууннарда 20-20, Барыын-Хемчикте 18, Бии-Хем биле Таңдыда 16-16, Бай-Тайга биле Тес-Хем кожууннарда 14-14, Өвүр, Тожу, Чеди-Хөл база Эрзин кожууннарда 12-12, Чаа-Хөл биле Тере-Хөл кожууннарда 8-8, Мөңгүн-Тайга кожуунда 6, Ак-Довурак хоорайда 2 өг-бүле бо чылын төлевилелге киржир. 

Күш-ажыл болгаш социал политика яамызы төлевилелдиң чонга херегиниң дугайында чугаалаан. «2016 чылда “Чемгерикчи инек малым” социал төлевилел боттанылгазы эгелээн. 5 чыл иштинде ооң күүселдезинче 53064,0 муң рубльди киирген. Төлевилелди хөй ажы-төлдүг болгаш эвээш орулгалыг өг-бүлелерге хууда дузалал ажыл-агыйын тургузуп, боттарының бүдүрген ак чеми-биле хандырттынып, ажылче хаара турарынче углаан. Артыкшылдыг продукцияны садып-сааргаш, немелде орулганы ажылдап алыр арганы база берген. Оон аңгыда өг-бүлениң шупту кежигүннери, ажы-төлүнден ада-иезинге чедир мал азырап тудар ажылга өөренип, кажаа-хораазын аштап, сиген-ширбиил белеткелинге киржир. Социал керээ чарып алган киржикчи бүрүзү амыдырал-чуртталгазын оон-даа экижидер чүткүлдүг апаар. Бызаалыг инекти алгаш, малын көвүдедип, езулуг араттар апаар». 

6802 ажы-төл бар 1867 өг-бүле социал дуза кылдыр бызаалыг инекти төлевилел боттанылгазы-биле алган. 2016 чылда 1867 баш бода малдың саны 2020 чылда 5656 баш кылдыр өскен. Өг-бүле бүрүзү бир хүнде-ле ортумаа-биле 6,10 литр сүттү, а чылда – 1700 литр сүттү саап алырын республиканың өг-бүлеге болгаш уругларга социал дуза чедирер төп дыңнаткан. Ийи дугаар төрээн инектиң сүдү элбеп кээринден, чыл санында-ла саалда 2 катап көвүдей бээр. Инек алган өг-бүле сүттен кылган чемнер-биле боттарын хандырып, өг-бүле бюджединге ай санында 11,7 муң рубль, чылда 141,5 муң рубль камналганы алыр.