Тываның Баштыңы Шагаа-биле чаңгыс чер-чурттугларынга болгаш республиканың аалчыларынга байырны чедирген

Шагаа – чаа амыдыралдың, частың, оттуп турар бойдустуң чаартылгазының байыры-дыр. Бойдустуң чаа эргилдези-биле кады арыг сеткиливис болгаш чаагай бодалдарывыс-биле йөрээлдеривисти чугаалап, чоок кижилеривиске ынакшылдың база аас-кежиктиң сөстерин, төрээн черивиске, өгбелеривистиң арттырып кааны бурунгу культуравыска өөрүп четтиргенивисти илередир бис. 

Шагаа ёзулалдарында улусчу арга-дуржулганың, билиглерниң болгаш мерген уганнның езу-чаңчылдары сиңниккен болгаш улус-чоннуң харылзажып, арга-дуржулга солчуп, ажы-төлдү күш-ажылга болгаш күш-ажылдың кижилеринге хүндүткелди дамчыдарының байырлалы болур. Чылдың-на Чаа чылдың езулалдарын кылып тургаш, бурун шагдан салгалдан салгал дамчып келген чаагай езу-чаңчылдарывыс камныы-биле кадагалаттынып болгаш сайзырап, дараазында салгалдарже дамчыттынып чоруур. 

Эртип турар чылды өөрүп четтириишкин болгаш сеткил ханыышкын-биле үдеп турар бис. Буянныг херектер болгаш чедиишкиннер-биле ол байлак болган. Бүгү-ле чүүлдер талазы-биле бурунгаарлап, амыдыралывыс чаагайжып орар. Үнүп келир Күске чылында планнарывыс оон-даа хөй. Күске чылы турум, быжыг болгаш бай-шыдалдыг чорукту оштап турар. Ынчалза-даа олар боттары чедип келбес дээрзин билир бис. Кандыг-даа күзел күш-ажылдың, кызымаккай чоруктуң ачызында боттаныр. Кижи бүрүзүнүң бодап алган буянныг үүле-херээниң боттанырынга шыдамык чорук четчир-ле болзунам.  

Бир дугаарында, республикавыстың кол ишчилери – малчнарга эң-не эки чүүлдерни күзеп каалыңар. Араттарда бо үе эң-не дүшкүүрлүг – кыштаглаашкын төнүп, мал оолдаашкыны кидин түлүк чоруп турар. Оларга чедиишкиннерни, шыдамык чорукту күзеп каалыңар. Курай! Курай! 

Үнүп орар чаа чыл шуптувуска бай-шыдалды, өөрүшкүлүг болуушкунарны, быжыг кадыкшылды, чедимчелиг чорукту эккээр-ле болзунам! Чаа Чыл-биле! Шагаа-биле!