Тываның Баштыңы Тожу кожууннуң хөгжүлдезинге хамааржыр айтырыглыг “муниципалдыг шакты” эрттирген

Амгы социал-экономиктиг байдал дугайында кожуун чагыргазының илеткелин хуралда дыңнаан. Тожуже аргыжылга – эң кол бергедээшкин ында. Оон аңгыда, социал адырның объектилери – школалар, уруглар садтарындан эгелээш, спорт залдары, ФАП-тар шупту эргижирээн. 

Кожууннуң чурттакчылыг суурларын дизелдьдиг генератордан чырык-биле хандырып турар. Сайгарлыкчы чоруктуң сайзыралынга, чурттакчы чонну ажылга хаара тударынга ол шаптыктыг. Мергежилдиг кадрлар кожуунга ызыртынмастаан. Шупту адырларда тускай мергежилдиглер чедишпес. Электростанцияга ажылдаар специалистер чогундан, ол техника бо-ла сандан үне бээр. 

Республика Баштыңы илеткелди дыңнааш, тус чер бот-башкарылга органнарының боттарының шиитпирлээни элээн каш айтырыгларынга доктааган. Кожуун төвүнүң чурттакчылары кыйыындан тудуг организациялары чалавайн, боттарының күжү-биле эргиде котельнаяны спорт зал кылдыр эде тудуп, 1 млн. рубльди камнап алган. Шак-ла ындыг арга-биле культура бажыңын, библиотеканы септээн. 

Шолбан Кара-оол 2020 чылда кожууннуң инфраструктуразы көзүлдүр өскерлирин дыңнаткан. Бирээде, паром кежигниң орнунга чаа көвүрүг тудары планнаттынган. Тожуже транспорт аргыжылгазын ол экижидер ужурлуг. Республиканың чазаа төлевилел ажылдарынче 70 хире млн. рубльди тускайлаан. 

Ийиде, Ак-Сугнуң чес-порфир чыдынын шиңгээдири-биле даг-болбаазырадылга комбинады турар черге чедир бедик вольтулуг чырык шугумун тудар. Тываның Чазаа төлевилел чорудуу-биле даг-болбаазырадылга комбинадының подстанциязынга Тожунуң суурларын кожар чугааны Голевтиң даг-руда компаниязы-биле чоруткан. 60 км хире чырык дамчыдар шугумну немей тудар апаар. 

Ол төлевилелдиң күүселдезин чедип алыр дизе, тус чер бот-башкарылга органнарынга база кожуун чагыргазынга онза харыысалга онаажыр, деп чазак даргазы чугаалаан. Кылыр ажылдарны девискээр хөгжүлдезиниң планнары база амгы үеде күштүг хоойлуларга дүүштүр нормативтиг актылар, чөпшээрежилгелер база өске-даа ажылдар-биле быжыглап алырын амдыгааштан эгелеп боданыр херек. Төлевилелдерге киржир инвесторлар-биле амгы дугуржулгаларны эде көөрү демдеглеттинген. 

Тожу кожуун – Тываның 44,1 муң дөрбелчин километр шөлүн ээлеп турар эң улуг кожуун. Ол девискээрниң хөй кезии - тайга-даксыл болгаш даг тундразы. Чурттакчы чоннуң кол ажылы – ыяш белеткели, аңныыр ажыл-агыйы, иви малдаары. Тываның Баштыңы “муниципалдыг шактың” түңнелин бодунуң блогунда бижээн: 

- Тожу кожуун-биле “муниципалдыг шакты” эрттирдивис. Чидиг айтырыгларын дыңнаксаан ийик мен, ыыт чок эрттириптилер. Ижээнней берген адыг эвес силер деп, удуртукчуларны шимчеттим. Чаа көвүрүг тудуу бо чылын эгелээр, ол доосту бээрге, Тожуже аргыжылга экижиир ужурлуг. Бедик вольтулуг электри шугумунуң чагыларын эптеп эгелээр, ынчан кожуун Россияның чаңгыс энергосистемазынга коштунуп, чырык хыппас, дизель деп чүүлдерни уттуптар боор. Чоннуң шагда манааны төлевилелдер туттунуп эгелээр! Ону ажылдадыр дизе, бирги ээлчегде кожуун чагыргазы хөй ажылдаар апаар. Чижээ, нормативтиг баазаны, керээлерни, чөпшээрежилгелерни дээш, өске-даа документилерни белеткээр. Чүү-даа чүве ала чайгаар боду туттуна бербес, ынчангаш ажылды эде тургузар херек!