Тывада спортту эртем-методиктиг үделге-биле чорудар

 «Күш-культура болгаш спортту хөгжүдер дугайында шыңгыы чугааны чорудар үе келген. Россияның Президентизи Владимир Путинниң Федералдыг хуралда айытканы национал төлевилелдерни күүседири-биле холбашкан демография айтырыгларын шиитпирлээр сорулгалыг онзагай тема ол” – деп, Шолбан Кара-оол демдеглээш, конференцияны июнь төнчүледир – июль эгезинде эрттирер даалганы берген. 

«Сөөлгү чылдарда спортчу инфраструктураны элээн көвүдедип шыдаан бис. Республикада спорт-биле белеткенир черлер элээн апарган: спортзалдар, бассейннер база стадионнарны катап чаартып, туткан. Чүгле бо чылын безин, ыраккы кожууннарның чамдык школаларынга чаа спорт залдары ажыттынар. Кижилер кадыкшылынче улуг кичээнгейни салып, күш-культура-биле идепкейлиг белеткенип турар. Аныяктарывыстың спортка сонуургалы онза черде. Мындыг байдалда специалистерниң, ылаңгыя спорт эмчилериниң арга-сүмези чугула херек. Тренерлерге база спортчуларга дузалажып, спорт залдарынче кээп турарларга, ылаңгыя уруглар спортунда кемдеп-берттинип, инвалид апаарын болдурбас дээш, спортчу даалганың хемчээлин айтып бээр тускай албан турар ужурлуг” – деп, Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол демдеглээн. 

Республика удуртукчузунуң бодалы-биле алырга, оолдарга хүреш өөредир методикага үнелелди аңаа бир дугаар бээр. «Үш чыл бурунгаар «Уруглар садтарынче хүреш» төлевилелди эгелээш, назы четпээн өөредилге черлеринге оолдарга хүреш өөредир татамиларни үлээн бис – деп, Шолбан Кара-оол сагындырган. – Спортка хандыкшылды чажында-ла оттурар дээш ону кылганывысты утпаалыңар, ынчалза-даа спорт кемдедип база болур. Спортчу белеткелдер бетон шала кырынга эвес, а чогуур байдалдарда эрттип турарын хайгааралга алыр херек».

 Спорт кичээлдериниң төнчү сорулгазы - кадык ажы-төл деп, Тываның Баштыңы демдеглээн. Өгбелеривистиң биске арттырып бергени хүреш ол сорулганы чедип алырынга дузалаар ужурлуг деп айыткан. «Оолдар чүгле шаңналдыг чер алыр дээш, назы-харынга дүүшпейн тренировкалап туруп бээр болза, ол багай. “Кадык мага-ботта – кадык сагыш-сеткил” деп кыйгырыг-биле спортка ынакшылды чажындан эгелези эки” – деп, Шолбан Кара-оол демдеглээн. 

Республиканың ыраккы кожууннарында чамдык школаларның спортчу залдарын бо чылын чаарты тудуп, спортчу инфраструктураны күштелдирерин Тываның Баштыңы чугаалаан. «Спорт залдары боттары, амыдыралдың кадык овур-хевири болбас. Маңаа аныяк-өскенниң кижизидилгезинче угланган комплекстиг арга-хевирлер, арга-мергежилдиг тренерлер болгаш спортчу амыдырал модазы херек» – деп, Шолбан Кара-оол айыткан. 

Ам болур конференцияның ажылынга медицина, фармакология база психология адырында специалистерни киириштирип, комплекстиг хемчеглерни ажылдап кылыры чугула. «Амдыызында ындыг айтырыгларже чогуур кичээнгей бисте чок. Ийи дугаар эмнелгени Тываның чыынды командаларын хайгааралга алыр төп кылып алырын, ооң мурнунда чеже-даа чугаалаан мен” – деп, Шолбан Кара-оол сагындырган. 

Кадык нацияны хевирлеп алырын билип алырда, делегей чергелиг эртем-практиктиг конференция херек деп, Тываның удуртукчузу демдеглээн. «Чонувустуң назы-харын узадыры республиканың чугула айтырыы болур. Чаңгыс чер-чурттугларымга амыдырылдың кадык овур-хевирин суртаалдап, назы-харны узадып болур” – деп, Шолбан Кара-оол санаан.