Тываның Кызыл кожуунда электри хандырылгазының шынары бедиир

Төлевилел боду үш чадалыг: бирги чадазында – амгы 10 киловольтулуг агаар шугумун солуп, 10/0,4 киловольттыг трансформатор подстанциязын тургузуп, 0,4 киловольтулуг агаар шугумун шөйер. Ооң-биле чергелештир амгы «36» подстанцияларның орнунга«10-04» деп 67 подстанцияны эптеп тургузар.

Ийиги чадазында 35 кВ-тыг четкини эде чаартып, 35/110 кВ-тыг чаа подстанцияны чер бажыңнардан ырадыр эптеп тутпушаан, чаа агаар шугумун шөйер.

Үшкү чадазында амгы үеде ажылдап турар «10-04» подстанцияларны база 10 киловольтулуг агаар шугумнарын адырар.  

«Амгы үеде подстанцияны каяа тургузуп, дериг-херекселдерни эптээрин тодарадып тур бис. Бо неделя төнчүзүнде Росчеткиниң Сибирьде компаниязының Тыва Республикада кол инженери Антон Лукин Санкт-Петербургже ажыл-албаны-биле чеде бээрге, келир үениң подстанциязынга салыр дериг-херекселдерни айтып бээр. 2019 чылдың декабрь 25-те ол хемчегни доозары планнаттынган” – деп, Росчеткиниң Сибирьде компаниязының башкарыкчы директору Николай Федоров тайылбырлаан.

Подстанция турар черниң орнунда сай-довуракты төккен. «Топал» КХН келир неделяда чаа подстанцияның таваанга 26 өзекти быжыглап, трансформаторну база дериг-херекселдерлиг модуль корпузун тургузар.  

Каа-Хем суурнуң чурттакчылары хүннүң-не кудумчуларында чырык бо-ла өжүп, демир-бетон чагылар тургузар монтаж ажылдары чоруп турарын көрген. Ам айтырыг колдуунда шиитпирлеттинген болза, эрги чагыларны канчаарыл деп айтырыг чамдык кижилерни дүвүреткен. 

Эрги чагыларны кран дузазы-биле адырарын башкарыкчы директор дыңнаткан. 

Чырык дамчыдар чаа шугумнар электри четкизинде чырыктың бо-ла өже бээрин эвээжедир. Чурагайлыг чаа подстанцияларга элээн каш контроллерларны эптээр: чырыктың күчүзүн болгаш шынарын хынап, кыдыындан электри оорлаары ам болдунмас апаар. Чурагайлыг подстанция чырык өртээн төлевейн турарларны илередип, ол бажыңның чырыын ырактан өжүрүп кааптар апаар.  

А бажыңнарында электри күжү-биле одаар котёлдарлыг чурттакчылар Росчеткиниң Сибирьде компаниязынче электриниң күжүн улгаттырып бээрин дилээн бижикти киирерге, немелде чырык күжүн бээри көрдүнген.  

Энергетиктер чаа чагыларда электри энергиязының ажыглалын санаар, 0.2 S класска хамааржыр амгы үениң дериг-херекселдерин быжыглаан, ол чырык чарыгдылын эң шыны-биле санаар.  

«Амгы үеде чырыкты “керээ чок” ажыглап турар хереглекчилер Рабочая 4 адрtсте Росчеткиниң Сибирь регионда компаниязында, хереглекчилер-биле ажылдаар төпке барып, технологтуг кожулданы кылып бээр чагыгны киирер, оларны чаа шугумнарга кожар” – деп, компанияның парлалга албанының удуртукчузу Евгений Данилин тайылбырлаан.  

Каа-Хем суурда чырык хандырылгазын экижидип, быжыглаарынче 733 миллион рубльди тускайлаан. Төлевилел ёзугаар 3 муң чагыны тургузуп, 100 ажыг километр удазынны шөйүп, хереглекчилерниң чырык ажыглалын санаар ийи муң хире дериг-херекселдерни солуур. 

Каа-Хем суур – Росчеткиниң Сибирьде четкилерин чурагайжыдар эге баштайгы 15 төлевилелдиң бирээзинге хамааржырын сагындыраал, ында чурагайлыг алды подстанция база чурагайлыг тос РЭС бар. Регионнарда амгы үеде ажылдап турар 0,4-10 киловольт үлекчи электрочеткилерни 2030 чылга чедир эде чаартыр ужурлуг. Четкини хайгааралга алыры 70 хуу чедир экижип, чырык четкизинде үрелиишкиннер база чидириг 54-тен 10 хуу чедир эвээжээр. Ол ышкаш технологтуг кожулданың хуусаазы үш чыл турганындан, дөрт-беш ай апаар. 

 Николай Иванов, «Тува Медиа Групп»