Дээди Хуралдың даргазы Тываның Чазааның отчедунуң дугайында: республика хөгжүлдезиниң айтырыгларын кады ажылдап кылган бис

Ол болуушкунга хамаарыштыр депутаттар үзел-бодалын илереткен. 

 - Шупту айтырыгларны кады ажылдап турган болгаш, чазактың эрткен чылда ажылын эки деп үнеледим. Шолбан Валерьевич база чазак кежигүннери-биле кады, 2030 чылга чедир республиканың социал-экономиктиг хөгжүлде айтырыгларын федералдыг структураларга ажылдап кылдывыс. 2018 чылдың түңнелдери-биле үлетпүр бүдүрүлгезиниң индекизи өскенин өөренип көргеш, үлетпүрнү хөгжүдер айтырыгларны ажылдадывыс. Аграр сектор эки шимчеп чоруп олурар. Аэропорт ажыл-агыйында өскерлиишкиннерни демдеглекседим, Москва, Сибирь регионнарының хоорайлары-биле дорт рейстер бар. 

Көдээ ажыл-агый продукциязын болбаазырадыр, агроүлетпүр секторун, энергетика адырын, орук адырын хөгжүдер айтырыгларже онза кичээнгейни углаан. Депутаттар чидиг, хүннүң чугула айтырыгларын салган, өске талазында ол айтырыглар талазы-биле боттарывыс база ажылдап турар бис.

Чижээ, бистиң эмчи кадрларывыстың чоруп турарының чылдаанынга Шолбан Валерьевич тодаргай харыыны берди. Тыва биле Сахалинниң шалың төлевиринде улуг ылгал бар болганындан, докторларывысты эгидер дугайында бөгүнде чугаалап шыдавас бис.Ол дээрге чүгле бистиң республиканың эвес, а Алтай республиканың 5 чыл бурунгаар-ла эрткен айтырыы-дыр. Ынчан база дыка хөй эмчилер чоруткан. Акша ажылдап алыр дээш чоруткан кижилерниң чамдыызы дедир чанып эгелээн. Эрткен чылын 14 эмчи чоруй барган болза, 17 эмчи ээп чанып келгенин кадык камгалал сайыды илеткеди. Бисте эмчи кадрлар-биле хандырылга эки деңнелде. Эмчи кадрлар хандырылгагазы-биле Россияда баштайгы 10-нуң санында бис. Көдээ ажыл-агый талазы-биле айтырыглар хөй болду. 2018 чылда малдың баш саны өскен дээн ышкаш, аграр айтырыгларга делгереңгей харыыларны берди.

Чурттуң Президентизиниң база РФ-тиң Чазааның Даргазының, экономиктиг хөгжүлде сайыдының деткиишкини-биле федералдыг деңнелдиң шупту сонуургалдыг сайыттары-биле улуг хурал болган. Бүдүрүкчү күчү-күштү өстүрер, демир-орукту тудар, аграрлыг секторну хөгжүдер, социал объектилерни тудар дээн ышкаш, улуг айтырыгларны сайгарып көрген. Эрткен чылын дыка хөй социал объектилер туттунган. Бистиң социал ведомстволарывыс – өөредилге, кадык камгалал, культура яамылары бо чылын федералдыг яамылар мурнунга төлептиг камгалаттынган. 2019-2020 чылдарда дыка хөй объектилер туттунар боор. 1930-1940 чылдарның эрги тудуглары чаартынар.  

2018 чылда Чазактың ажылынга ортумак демдекти салдым. Дүрген хөгжүлде планнарынга хамаарыштыр болза, депутаттар ол планнар болгаш программаларның нормативтиг-эрге-хоойлу хандырылгазын чедип алыр дээш бүгү күштү салыр бис.