Тываның Тожу кожуунда биче буурай үндезин чоннарның делегей хүнүнге тураскаткан хемчеглер эрттип турар

Тыва Республиканың девискээринде тожу тывалары Россия Федерациязының биче буурай үндезин чоннар санында албан езузу-биле кирген. 2010 чылдың чурттакчы чон чизези-биле алырга, тожу тываларының саны 1856 кижи болуп турарын Росстат медээлээн. Тожу тываларының кол ажыл-ижи – ийи малдаар, аңнаар, балыктаар, тайга кежии чыыр. 

Байырлалдың бирги хүнүнде өөредиглиг хемчеглер эрткен. Тоора-Хем суурнуң ортумак ниити билиг школазынга «Тожу тывалары – биче буурай чонга өөредилге чорудуун организастаарының онзагайы» деп «төгерик стол» эрткен. ТР-ниң өөредилге болгаш эртем сайыдының оралакчызы Светлана Ощепкова ооң ажылынга киришкен.  

Бөгүн ында хуу сайгарлыкчыларга семинар эгелээн. Аңаа көдээ ажыл-агый продукциязын бүдүрүп-саарып турар хуу сайгарлыкчыларга «Меркурий» федералдыг күрүнениң информация системазынга бүрүткедиринге база «Күрүне база муниципалдыг хереглелдерни хандырар барааннар, ажылдар, ачы-дузалар садыглаашкынының адырында контракт системазының дугайында» №44 федералдыг хоойлуда өскерлиишкиннер дугайында темаларга өөредигни чорудар.  

«Кадыкшыл оруу» төлевилел август 9-та Тожу кожуунда ажылын эгелээн. Көжүп чоруур бригаданың эмчилери Тоора-Хем биле Ырбан суурнуң чурттакчыларын ийи хүн дургузунда шинчиир.  

Сибирьниң биче буурай үндезин чоннарының общиналар ассоциациязының «Тос-Чадыр» тожу тываларының аныяктарынга семинар август 10-да болур. Эң-не идепкейжи болгаш эрес-дидим киржикчилер Азас хөлге резин хемелер-биле чаржыр. Ол-ла хүн Азас хөлдүң эриинге элээн каш хемчеглерни: «Арыг эриктер» экологтуг акцияны, «Ивилер самы» флешмобту организастап, «Найыралдың одаан» кыпсыр.  

Август 11-де Тоора-Хем суурга хемчеглер уламчылаар. Аңаа «Тожунуң байлак сөңү» байырлал болур. «Балык байырлалы», «Тожунуң балык мүнү» фестиваль, вареньелер делгелге-садыглаашкыны, шай шөлү хөйнүң кичээнгейин хаара тудар. Оон аңгыда, тыва национал чем – далган быжырарынга мастер-класска, эм оъттар садыглаашкынынга, эм оът чыыкчыларының мастер-клазынга киржип болур.  

Тожу фестивалының программазында ча адар база одаг кыпсыр дээн ышкаш спортчу оюннар боттарыныы-биле бир онзагай.  

Тывада биче буурай үндезин чоннарны деткииринче онза кичээнгейни угландырганын сагындыраал. «2018-2020 чылдарда Тыва Республикада Россия Федерациязының күрүнениң национал политиказын боттандырары» күрүне программазында, амыдырап-чурттаарының чаңчылчаан хевирин база үе-дүптен бээр чурттап чоруур черин камгалап арттырар айтырыглар бар. Ылаңгыя үндезин ажыл-агый кылыр черлеринде чурттакчы чоннуң санын база оларның орулгазын көвүдедир талазы-биле хемчеглерни ап турар. ТР-ниң Националдар херээниң талазы-биле агентилел аңаа даянгаш, «Ивижи өг-бүлениң дерии» губернатор төлевилелин боттандырарынга идепкейлиг киржип, Тываның Баштыңы Ш. Кара-оолдуң даалгазы-биле, Соңгу чүктүң биче буурай үндезин чоннарының материал-техниктиг хандырылгазының талазы-биле хемчеглерге немелде субсидияны чедип алыр дээш ажылдап турар.