Каа-Хемде Республиканың эки турачы штавы сугга алыскан черлерде когараан чонга дузазын көргүзүп турар

Каа-Хем суурда Республиканың эки турачылар штавы бодунуң ажылын уламчылавышаан. Дүүн хүннүң 18 шакка чедир, 50 кижи штабта дежурныйлап турар специалистерден дуза дилеп келген.  

Волонтерлар саны немешкен. Оолдар кандыг-даа ажылдар кылырынга белен. Бирги ээлчегде инвалид, пенсионер кижилерге база хөй ажы-төлдүг өг-бүлелерге дузазын кадарлар. База ол ышкаш аар эт-септи чайлатчыр. Сугже уруглар чагдавас кылдыр, чал чанында дежурныйлаашкынны организастаан. Онза хереглелдиг өг-бүлелерге дуза кадар кылдыр бирги хереглел барааннары, аъш-чем болгаш чылыг хептер чыыр ачы-дуза акциязын чарлаан.  

«Чондан чагыгларны чыып, чүү херегин даңзылап турар бис. Күзелдиг кижилер аъш-чем аймаан, чылыг хептерни Калинин кудумчузу 16 дугаар бажыңда Машзаводта штабка эккеп болур. Чамдык организациялар акша-хөреңги чыгжып турар, аңаа макарон кылыглары, рис, далган, хендир үзү база бичии уругларга херек чүүлдер садып тур бис. Дыка хөй кижилер идик бар бе деп айтырар, ол дыка херек бооп турар» - деп, Республиканың волонтерлар штавының бир даргазы Азиана Увангур дыңнаткан. 

Эртенги шакта штабка Каа-Хем суурнуң сугга алыскан черлеринде чурттакчылар-биле ужуражылга болганын "Тува 24" телеканал дыңнаткан. Республика Чазааның кежигүннери, яамылар болгаш ведомстволар төлээлери чоннуң айтырыгларынга харыылаан. Эвээш орулгалыг болгаш хөй ажы-төлдүг өг-бүлелерни онза кичээнгейде алганын демдеглээн.

«Онза хереглелдиг өг-бүлелерниң даңзызы тургустунган. Бо хүннүң көргүзүү-биле алырга 22 өг-бүле бар. Школачылар өөренип турар, өөредилге чорудуу үзүктелбээн. Өг-бүле болгаш уруглар херектериниң талазы-биле агентилелдиң шупту төптери чурттакчы чонга дуза кадары-биле каттышкан. Дузалаан чүүлдерни база аъш-чемни чыггаш, материалдыг дузаны өг-бүлениң адрезинге чедирип турар. «Вайберде» ниити чатта иелер пособие дугайында айтырып турарлар. Агар санче акша кирерге-ле бир дугаарында Кызыл кожуунче шилчидип, пособиени үе-шаанда ап алырын хандырар бис» - деп, ТР-ниң Өг-бүле болгаш уруглар херектериниң талазы-биле агентилелдиң директору Саида Сенгии чугаалаан.  

Дыка хөй хамаатылар бажыңнарны дезинфекциялаарын айтырып турар. Ону кажан база канчаар шын чорударыл? Тываның кол санитар эмчизи Людмила Салчак, республиканың эки турачылар штавында Роспотребнадзор эргелелиниң база Гигиена төвүнүң специалистери дежурныйлап турарын дыңнаткан. Дезинфекциялаар бүдүмелдерни база чаштырар чүүлдерни аңгылаан. Ажылдар эгелээн.  

«Роспотребнадзорнуң специалистери чурттакчы чонга бажыңнарын дезинфекциялаарынга дузалаар. Бөгүнден эгелеп девискээрлерни кезип эгелээн, шуптузун дезинфекциялаар. Чүгле анализтерниң харыызы болу бээрге, сугну ижип болурун дыңнадып тур бис» -деп, Роспотребнадзорнуң ТР-де төлээзи Лилиана Демчик чугаалаан.  

Ам эң кол чүве – чиг суг ижип болбас. Кызыл кожуун чагыргазы чурттакчы чонну ижер суг-биле хандырар графикти тургускан. Кызыл кожууннуң төп эмнелгезиниң эмчилери бичии уругларлыг өг-бүлелерни шинчип хынаар хемчеглер планын кылган.  

«Педиатрлар ажы-төлдүг өг-бүлелерни шинчиир графикти тургускан. Часкы үер уржуундан, чамдык уруглар кожууннарда, хоорайда төрелдеринде турар. Дугаарларын алгаш, баш удур сагындырып кааш, ол черлеринде чедип, уругларны шинчип турар бис. Бөгүнде грипптээн бир уруг кожуун эмнелгезинде чыдыр. Байдалы эки» - деп, Кызылдың төп эмнелгезиниң кол эмчизи Мочурга Бадарчы дыңнаткан.

Сугга бо-ла алзыптарын, бо удаада эт-сеп элээн когараанын чурттакчылар чугаалаан. Одаар хөмүр, ыяш суг адаанда барган. Агаарның температуразы чавызаанын өөренип көргеш, штабтың ажылдакчылары когараан өг-бүлелерге хөмүр болгаш ыяшты дүжүрер айтырыгны көдүрген. Эки сеткилдиг кижилер, сайгарлыкчылар болгаш организациялар дузаны кадып эгелээн. Тус черниң арга-арыг ажыл-агыйы 8 куб ыяш, хүреш федерациязының төлээлери 4 тонна хөмүр-биле дузалаан. Дузаламчыны даңзы аайы-биле, бирги ээлчегде эң-не хереглелдиг өг-бүлерге, чедирер.  

Республиканың хамааты камгалал болгаш онза байдал албанының специалистери бажыңнарны кургадыр ажылды кылып турар. Дүүн чурттакчылардан 10 билдириишкин кирген, а бөгүн 20. Шупту бажыңнарны кургадырын харыысалгалыг ажылдакчылар дыңнаткан.  

«Бөгүн 18 ажылдакчы 8 үрдүрер херексел-биле ажылдап турар. Оон аңгыда подвалдардан сугну үндүр сордуруп, «пушкаларны» ында салып тур бис» - деп, хамааты камгалал болгаш онза байдал албанының аварийлиг катап тургузуушкун килдизиниң начальниги Саян Дыдый-оол чугаалаан. 

Сугну дүн-хүн дивейн сордуруп турарындан, ооң деңнели элээн баткан.

 «Суг сордурар станция дүне база ажылдаан, бөгүн суг 15 см-ге чавызаан. Улуг сугдан девискээрни бөгүн азы эртен хостаптар боор бис. Ам камгалал чалды быжыглап, ам-даа бир метр бедидер бис» - деп, Тываның бойдус курлавырлары болгаш экология сайыды Диинмей Балбан-оол чугаалаан. 

Каа-Хем суурнуң Народная кудумчузу 1В адресте, 2 дугаар школаның дужунда хову майгынында, республиканың эки турачылар штавында ТР-ниң Юстиция, Кадык камгалал, Социал политика яамыларындан, Роспотребнадзордан, миграция албанындан дээш өске-даа харыысалгалыг черлерден төлээлер дежурныйлап турар. Кижилер ол-ла черинге чогуур тайылбырны болгаш идик-хеп база өөредилге херекселдери болур материалдыг дузаны алырынга чогуур черлер дузазын көргүзер.  

«Суг мээң бажыңымны база алган, бөгүн штабка келгеш, уругларымга идик-хеп дилеп чордум. Специалистер кижилерге дузалажыр дээш кызып ажылдап турарын көрдүм» - деп, суурнуң чурттакчызы Чыжыргана Уйнук-оол демдеглээн.  

Республиканың эки турачылар штавы 9.00 шактан 20.00 шакка чедир ажылдап турар.