Суд приставтарының ажылының чедиишкини – чон-биле ажылда

Тыва Республикада Суд приставтары федералдыг албанның эргелелиниң начальниги Омак Достай 2017 чылдың түңнелдерин илеткээн. Эргелел эрткен 2017 чылда Россия Федерациязының Конституциязының, федералдыг хоойлуларның, РФ-тиң Президентизиниң база Чазааның нормативтиг актыларының, Россияның Юстиция яамызының база Суд приставтарының федералдыг албанының организас-даалгалыг документилериниң шупту негелделерин сагывышаан, суд болгаш өске-даа органнарның актыларын үе-шаанда бүрүнү-биле күүседир ажыл-чорудулгазын уламчылаан. 

Ооң мурнунда чылдарда ышкаш, отчеттуг чылда күүселдеде күүсекчи херектерниң саны ам-даа хөй болуп артпышаан. Күүселдеде 296968 бүдүрүлге херээ бар, эрткен 2016 чылга деңнээрге 13 хуу эвээш, азы 44374 херекке кызырылган. Бир суд приставы чыл дургузунда 4932,8 күүселде херээн көрген. 2016 чылга деңнээрге, 1038,1 бүдүрүлге эвээш. Ол дээрге суд приставтарының ажылының түңнелиниң экижээниниң бадыткалы. Чижээ, алимент төлевирлеринге хамааржыр 2667 күүселде бүдүрүлгезин көрген. Өрелиг адаларны дилеп тыварының көргүзүү 144,7 хуу (эрткен чылдарныын база) чедип, суд приставтарының эргезинде аргаларны: эт-хөреңгизин хавырып, машина мунарын кызыгаарлап, даштыкыже үнерин хоруп, өске-даа кызыгаарлаашкыннарны ажыглаан. 2017 чылда 558 хамааты бижимел билдириишкиннерни киирген. Күрүне үндүттерин, чылыг-энергетика комплекизиниң ачы-дузазынга өрелерни тырттарын база чээли организацияларынга кредит өрелерин эгидери көвүдээн. Суд приставтарның албанында банкыларда өре дээш 34278 күүселде бүдүрүлгезин көрген, ооң 18761-ин эрткен чылда оттурган. Кредит организацияларынче шилчидер өрениң түңү - 4707436 рубль.

Хамаатылар колдуунда алимент төлевирлеринге база акша тырттырарынга хамааржыр суд шиитпирлеринге тайылбырны бээрин дилеп турар. Суд приставтары ону өөренип көргеш, чон хүлээп алыр тускай хүннерни организастап, массалыг информация чепсектеринге тайылбырлыг материалдарны парладып, дамчыдылгаларны эрттирип турарын республиканың кол суд приставы Омак Достай дыңнаткан. 

Тыва Республикада Суд приставтар эргелели ажыл-чорудулгазының көргүзүглери-биле 2016 чылда Россияның регионнарының аразынга 45-ки черде турган болза, эрткен чылдың түңнелдери-биле 29-ку черни ээлээни чедиишкин. 

Тыва Республиканың Баштыңы Шолбан Кара-оол хуралга сөс алгаш, ыраккы Александр II императорнуң судтуң ажыл-чорудулгазын эде тургускан үеден суд приставтарының ажыл-херээ, а Тывага чоокта чаа 1999 чылда ук албанны үндезилеп тургусканы-биле ооң төөгүзү эгелээнин сагындырган. 

«Суд приставтары күрүнениң болгаш ниитилелдиң негелдезин хандырар дээн ажыл-чорудулгазында өре тырттар деп эң-не нарын болгаш берге ажылды күүседип турар. Ол ажылдың улуг ужур-уткалыын билип тур мен.  

Силерниң институт ам-даа хевирлеттинип, сайзыраңгайжыттынып, быжыгып турар. Суд приставтарының ажыл-чорудулгазын ам-даа быжыглаар. Торгаалдар, өрелер тургустунуп келбес кылдыр чон ортузунга тайылбырны чорудар. Силерниң ажылыңарның ажык-чарлыындан дыка хөй чүве хамааржыр. Биче төрээн чериңерниң келир үези дээш харыысалга силерде. Социал угланыышкынныг ажылды чорудар херек. Чер үндүрүү дижик. Кызыл кожуунда Алдын-Булак чоогунда черлер шагда-ла шупту ээлерлиг, а оон республика бюджединче үндүрүг киирилдези чүгле 0,01 хуу?! Кымнар, чүге үндүттер, торгаалдар, өрелер төлевейн турарын анализтеп көөр. Кижилер чүге ону төлеп шыдавайн турарын, бизнезивис кайда карылгалыын, республика бюджеди кандыг акшаны чидирип турарын сайгарып көөрү силерниң дорт хүлээлгеңер. Каяа, кандыг аргалар кылырыл дээн ышкаш хөделиишкиннер-биле чурттакчы чонну өрелерден уштуп, профилактика ажылын күштелдирер. Эт-хөреңгини хавырып, өрени ушта шавар дээш эвес, а оларны болдурбас байдалды тургузары – кол айтырыг ында» - деп, Тываның Баштыңы чугаалаан. 

Тываның Баштыңы Ш. Кара-оол суд приставтарының кадрлар айтырыын база оюп эртпээн. «Күрүнениң хамааты албан-хаакчызы болуп күрүнеге ажылдап турарын утпас херек. Билиг-мергежилин доктаамал бедидип, күрүне политиказын боттандырар ажыл-херекке үе-биле деңге базар. Иштики сагыш-сеткил байлаа-биле даштыкы овур-хевири дүүшкен турар. Төрээн Тывавыстың келир үези дээш ажылдап турар болганыңарда, чонувустуң чаагай чоруун чогумчалыг шиитпирлээр үүле силерниң холуңарда. Силерниң албанда херээжен ажылдакчылар база дыка хөй-дүр. Ынчангаш бүгү-делегейниң Херээженнер хүнү-биле силерге байырны чедирип, өг-бүлеңерге аас-кежикти, ал-бодунарга ажыл-ишчи чедиишкиннерни күзедим» - деп, республика баштыңы демдеглээн. 

Албан хүлээлгезин ак сеткилдиг күүседип, ажыл-ижинге чедиишкиннери дээш суд приставы Байкара Омак Олеговичиге Тыва Республиканың Баштыңының Өөрүп четтириишкин бижиин тывыскан.

Республиканың суд приставтары дарый шиитпирлээр айтырыгларны улаштар чугаалажып, 2018 чылдың ажыл планын сайгарган.