Тываның Баштыңы: бичии суурларывыстың келир үези силерниң холуңарда

Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол Россияның эртем хүнүнде Тываның күрүне университединиң студентилери-биле ужурашкан.  

 Университеттиң бойдус-география факультединиң башкылары биле студентилериниң чайгы хову ажылдарының үезинде чыгган эртем материалдарындан тургускан Экология музейин республиканың Баштыңынга сонуургаткан. Музейниң куратору Н.И.Путинцев музейниң эртем коллекциязында Тываның девискээринден тудуп тыпкан 12 муң ажыг экспонаттар делгелгезинде дириг бойдустуң каш янзы хевирлеринге, минералдыг даштарга тайылбырны берген. Тываның Баштыңы ону көргеш, өөредилгеге болгаш эртем-шинчилел ажылдарынга ажыглаар көргүзүг болгаш эртем материалдарының хөйүн мактаан. Николай Иванович музейни чүгле студентилер эвес, а школаларның өөреникчилери идепкейлиг ажыглап турарынга чоргаарланган. 

Оон университеттиң улуг залынга республика баштыңы студентилер-биле ужурашкан. Российжи эртем хүнү таварыштыр университеттиң башкыларынга, студентилеринге байырны чедирген. Университет дээрге мергежил чедип алыр өөредилге черинден аңгыда, эртемнер аайы-биле эртем-шинчилел ажылдарын бижип эгелээриниң эге чадазы ол дээрзин демдеглээн. 

«Тываның күрүне университединде эң-не хөй эртемденнер ажылдап, аңгы-аңгы угланыышкыннарга эртем ажылдарын шинчилеп, эртем аттарын камгалап ап турары-биле ылгалдыг. Республиканың социал-экономиктиг хөгжүлдезинче угланган эртем ажылдарын шинчилээриинге университеттиң эртемден башкылары база студентилери идепкейлиг киржип турарын демдеглээр апаар. «Чаңгыс суур - чаңгыс бүдүрүлге», «Аныяк өг-бүлеге – кыштыг» дээн ышкаш төлевилелдерни боттандырарынга боттарының чогаадыкчы чаңгыс эвес ажылдарын сүмелеп киирген. Ындыг болзажок, эртем-шинчилел төлевилелдери республиканың хереглелин хандырынче угланган болур ужурлуг. Чадаг-тергени катап база чогааткан ажыы чок, ооң орнунга чаа, шынарлыг, чогаадыкчы утка-шынарлыг ажылдарны кылыр. Ону чедип алырда шинчилелдиг эртем ажылынче кирер. Өөредилге, эртем база экономиканы кажан-даа аңгылап болбас, шинчилелдерниң үндезини ында. Амыдыралдың бүгү-ле адырларында эртем ажылдарын чорудуп турар. Ынчангаш ол ажылды эчизинге чедирер дизе, ханы билиглиг болур херек. Номчуттунар. Бистиң үевисте, ном – эртемниң дүвү чок далайы-дыр дээр чүве. Ам аныяктар шупту чүүлдерни Интернет-биле холбаар. Силерде кыскалаткан интернет дылы база барын билир мен. Ол дылдың байлаан, чаражын чидиреринге чедирип болур айыылы бар. Силер, келир үениң интеллигенциязы, ооң-биле ажылдаар ужурлуг силер. Ооң-биле чергелештир Интернет четкилерин ажыглап тура, Тываның овур-хевирин тургузуп турарыңарны утпаңар. Силерниң бижээн чүүлүңерни, фото-чурууңарны, бодалдарыңарны хөй-хөй кижилер ажык-чарлыг номчааш, оон республикавыстың дугайында билип алыр. Төрээн черивистиң езулуг патриоттары болуп, инвесторларга сонуурганчыг Тываны таныштырарын кызыдаалыңар» - деп, Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол студентилерге чагаан.  

2018 чылды Тывада Биче суурларны хөгжүдүп сайзырадырының чылы кылдыр чарлаанын Тываның Баштыңы сагындырган.  

«Төрүттүнген суурларвыстың келир үеде кандыг болуру силерден дыка хамааржыр. Бичии суурлар ара октаттынмайн, кижилер ажыл-агыйлыг, өг-бүлелер иженир ажыл-иштиг, тодуг-догаа, аас-кежиктиг чурттаар кылдыр, ону чаагайжыдарының, чүнү канчаптарының дугайында чогаадыкчы бодалдарны, эгелээшкиннерни идип үндүрер ужурлуг силер. Ол шупту силерниң холуңарда. Эрге-чагырга ыраккы, чедери берге суурларда школа доозукчулары дээди өөредилге черлеринче дужаап киргеш, ону дооскаш, төрээн черинге ээп чанып келгеш, суурунуң сайзыралынга үлүг-хуузун киирип чоруурун чедип алыр дээш, ажылдарны ам-даа чорудар бис» - деп, республика баштыңы чугаалаан.