Тыва Республиканың 2018 чылда база планныг 2019, 2020 чылдарда республика бюджедин Дээди Хурал бадылаан

 Ноябрьның 30-де Тыва Республиканың Дээди Хуралының (парламентиниң) ийиги чыыжының чедиги сессиязының бешки ээлчеглиг хуралында ону бадылаан. Хүн айтырыынга 24 айтырыгны чугаалашкан, ооң эң колу – «2018 чылда база планныг 2019 биле 2020 чылдарда Тыва Республиканың республика бюджединиң дунайында» Тыва Республиканың Хоойлузу болган. 

Көскү хөй-ниити ажылдакчызы Чимит-Доржу Ондарны Тыва Республиканың Хөй-ниити палатазының чаа кежигүнү кылдыр бадылаары-биле хурал эгелээн. Ол дугайында доктаал төлевилелин парламентиниң депутаттары шупту бир үн-биле бадылаан. Дээди Хуралдың даргазы Каң-оол Даваа регионнуң Хөй-ниити палатазының составынче киргени-биле байыр чедиргеш, үре-түңнелдиг ажылды аңаа күзээн.  

 Депутаттар келир чылдың база планныг 2019 биле 2020 чылдың республика бюджединче улуг кичээнгейни салган. Хүлээп алган хоойлу езугаар документини бадылаан, үндүрүглер болгаш өске-даа орулгалар, эгидилге чок киирилделер-биле кады 2018 чылда республика бюджединиң орулгалыг кезээ 23 781 397,3 муң рубль. А бюджеттиң чарыгдалдыг кезээ 24 268 800,0 муң рубль, ынаар күш-ажыл төлевириниң фондузу, ажыл чок чурттакчы чоннуң албан медицина камгаладылгазының камгаладылга дадывырлары, ниити күрүне чарыгдалары база өске-даа мурнады боттандырар угланыышкыннар кирген.  

 Республиканың күүсекчи эрге-чагырга органнарының сүмелери-биле кол саң-хөө документизин хүлээп алган.  

 Чижээ, Тыва Республиканың Өөредилге болгаш эртем яамызы биле Тыва Республиканың Тудуг болгаш чуртталга-коммунал ажыл-агыйы регионда школа назыны четпээн өөредилге системазын модернизастаары-биле, Чадаана хоорайда 280 олуттуг чаа уруглар садының тудуун 2019 чылда тудар объектилер даңзызынче киирерин саналдаан. Тыва Республиканың Бойдус курлавырлары болгаш экология яамызы «Тыва-кобальт» комбинаттың артынчыларын узуткаарынга немелде акша-хөреңгини тывар айтырыгны ажылдап кылырын сүмелээн. Республиканың тос яамызының база албаннарның сүмелерин база көрген. 

 Сессия хуралынга 2018 чылда Тыва Республиканың күрүне өнчү-хөреңгизин хуужудар программаны база бадылаан. 2018 чылда күрүне өнчү-хөреңгизин садып-саарганындан республика бюджединче 35 млн. 225 муң рубль түңнүг акша кирери планнаттынган. Кызыл хоорайда Мир кудумчузунда элээн каш чурттавас оран-савалар программаның реестринде чок болганы-биле, ук программага өскерилгелерни киирип, хүлээген. Ынчангаш күрүне өнчүзүн сатканындан республика бюджединче кирер ужурлуг сан-түң 670 муң рубльга кызырлыр. 

 Хуралда «Тыва Республикада иштиг херээженнерни, уруг эмзирип турар иелерни, база үш харга чедир уругларны эмчиниң бижии-биле хоолулуг чем-биле хандырарының дугайында» деп хоойлу төлевилелин хүлээп алган. Тыва Республиканың кадык камгалал сайыдының оралакчызы Алла Намдак ол дугайында илеткелди кылган. Чаа хоойлуну хүлээп алыры ол эмчи-социал деткимче алыкчыларын база ону алырының чурумун тодарадырынга херек деп ол тайылбырлаан.  

 Республика девискээринде чаштарның аттарын болгаш фамилияларын бүрүткээрин тайылбырлаан хоойлу төлевилели база хүлээп алдынган. Аттарга «дефистен» аңгыда, чурагайларны, үжүктер-чурагайларны, санаашкыннарны база үжүктерге хамаарышпас демдектерни киирерин хораан өскерилгелерни киирген. Аттарга аттынган сөстер, ранг, албан-дужаал, титулдар турбас. Уругнуң фамилиязы дефис-биле коштунган ийи сөстен көвүдевес ужурлуг.  

 «2018 чылда база планныг 2019 биле 2020 чылдарда Тыва Республиканың албан медицина камгаладылгазының девискээр фондузунуң бюджединиң дугайында», «Тыва Республиканың орук фондузунуң дугайында» Тыва Республиканың Хоойлузунуң 1-ги чүүлүнге өскерилге киирериниң дугайында» база «Муниципалдыг ажыл-албан дугайында» Тыва Республиканың Хоойлузунга өскерилгелер киирериниң дугайында» хоойлуларны депутаттар бир үн-биле хүлээп алган.  

 Оон аңгыда регионнуң 14 хоойлузунга федералдыг хоойлужудулгага дүүштүрери-биле өскерилгелерни киирип, бадылаан.