Тываның найысылалында база бир бажың аварийлиг чуртталга бажыңнарындан хамаатыларны өскээр көжүрер программа-биле дужааттынган

 "Автономнуг системалар технологиязы" тудуг организациязы тудуг ажылдарын чоруткан. Объектиниң смета езугаар өртээ 35 млн. 400 муң рубль акша, ооң 30 млн. 100 муң рубли федералдыг бюджеттен, а 5 млн. 300 муң рубли республика бюджединиң акша-хөреңгизи. "Сельстрой" тудуг организациязы даштыкы инженер четки ажылдарын болгаш чоок-кавы девискээрин чаагайжыткан. Бо өөредилге чылында бажыңның чоогунда уруглар сады биле школа эжиин ажыдар.  

Марина Шайдурова чаа черже көжүп келирин бодунуң төрээн черинде ээп келгенинге дөмейлээн. 90 чылдар эгезинде "Спутник" микрорайонунуң бирги шугумунга өөнүң ээзи-биле чурттап турган. Чоок өңнүктери апарган эрги кожалары кажан көжүп келирин четтикпейн манап турганнар. Ол бөгүн манааны дүлгүүрлерин хүлээп алгаш, шоочазын каш долгааш, чаа квартиразынче аалчыларны чалаан. Чаа квартира – ооң бодунга база онзагай улуг белек. Марина Анатольевна эргинни артап киргеш-ле, өөрүшкүзүн чажырып шыдавайн, бөөлденипкен.

 "Шуптузунга четтирдим! Дыка аас-кежиктиг-дир мен. Күзелим-дир бо! Паротурбинная кудумчузунда 17 дугаар бажыңга 21 чыл чурттадым. Планировказының таарымчалыын. Чаа уруглар сады, школа – соңгадан шупту көстүп турар. Эт-септи кииргеш, таарыштыр салып, аалчыларны уткуп болур. Чем кылырым аажок боорга, эштерим меңээ келиксээр. Соңга дужунга чечектерни албан олуртур мен. Болдунар болза, подъездиниң даргазы болур мен» - деп Марина өөрүшкүзүн үлешкен. 

Чаа бажыңны чүгле алыр эвес, а ооң чаа инфраструктуразын кадагалап камнаар херек деп, Кызыл хоорайның баштыңы Дина Оюн чагаан. Чаа көжүп кирген чурттакчыларга байырны чедирип, квартираларын таарыштыр салып, башкарыкчы компания-биле быжыг билчилгелиг харылзааны тударын күзээн. 

" Чүгле баа бажыңны эвес, а көңгүс өске деңнелдиң болгаш шынарның хоорай хүрээлелин бир-ле дугаар хүлээп ап турарывыс бо. Дыка чараш уруглар сады шуут чанында, 16 дугаар лицей – сөөлгү үениң техниказы-биле дериттинген кайгамчык школа удавас ажыттынар. Бүгү девискээр бүрүнү-биле чаагайжытканын көрүп тур силер. Хоорайның шупту девискээрлеринге шак мындыг стандарттарны тургузарын чедип алыры чугула. Силер - бир дугаарлары-дыр силер. Ам бо кезек чер чараш, көрүштүг болзун дээш, бажың чоогунуң девискээрин, подъездилерни арыг-силиг тудар херек» - деп, Дина Оюн чугаалаан.  

Кара-кыс Сат Паротурбинная кудумчузунга 13 чыл ажыг чурттаан. Бөгүн дыка өөрүшкүлүг хүн. Чаа квартиразын көрүп, балконунче үнүп келгеш, кожаларынче холун чайгаан. "Бистиң эрги бажыңывыс озал-ондактыг байдалда келген. Подвалда суг агып чыдар. Шупту чүвези ирип, бустур чыгаан. Чаа бажыңда шупту чүве өске болурунга идегеп тур мен. Квартиравысты көргеш, каяа, чүнү салып алза экил деп, боданып тур мен. Тываның Чазаанга болгаш мэрияга улуу-биле четтирдивис» - деп, Кара-кыс чугаалаан.  

Чаа бажыңның чанында элээн каш, беш каът, хөй квартиралыг бажыңнар тудуу чоруп турар. Хамаатыларны өскээр көжүрер программа күүселдези-биле кожа тудугларны база кылып турар болза, оон бичии-ле ыңай, 120 квартиралыг бажыңны чер шимчээшкининге удур программа-биле тудуп турар. 

«Паротурбинная 17 биле 19А, Дзержинский 3 адрестерлиг, ыяш аварийлиг эрги бажыңнарның чурттакчылары чаа квартираларны алыр. Бо чаа бажыңда бир өрээлдиг квартиралар колдаан, 12 ийи өрээлдер бар. Чанында база ийи бажың туттунуп турар. Убсу-Нур кудумчузунда 16 биле 18 дугаар бажыңнар ол болур. Сентябрь төнчүзүнде - октябрь эгезинде чурттаар чаа оран-саваны 60 ажыг өг-бүле алыр. Аварийлиг чуртталга бажыңнарындан хамаатыларны өскээр көжүрер программаның күүселдезин онза хыналдада алган. Тудугжулар-биле штаб хүннүң чыгыы чыглып турар. Тываның Баштыңынга кандыг ажылдар кылдынганын илеткеп турар бис. Чуртталга-коммунал ажыл-агый фондузу-биле сырый харылзаа бар» - деп, Тыва Республиканың тудуг болгаш чуртталга-коммунал ажыл-агый сайыдының бирги оралакчызы Тамара Авыда дыңнаткан.

 Убсу-Нур кудумчузунда бажыңнардан аңгыда, Ангарск бульварында 40 квартиралыг база Дружба кудумчузунда 42 квартиралыг 2 бажыңны – шупту 3 бажыңны сентябрь-октябрьда дужаары көрдүнген. Тываның Тудуг яамызы хамаатыларны өскээр көжүрер программа боттанылгазы-биле Кызылда хөй квартиралыг 19 бажың туттунуп турарын дыңнаткан.