Тывада часкы хову ажылдарынга белеткел эгелээн

 Тарылга шөлдериниң хемчээли 35453 га кылдыр хевээр артканын кожууннарның көдээ ажыл-агый эргелелдери дыңнаткан (2016 чылда – 35452 га). Бо чылын 10695 га шөлге тараа культураларын тарыыр.  

 Эрткен чылда ышкаш, 2915 га черге картофельди олуртур. А ногаа культуразын тарыын шөлдүң хемчээлин 3 хуу улгаттырган. 21546 га черге мал чиир культураларны тарыырын планнаан (2016 чылда – 21534 га турган). Ооң иштинде 20522 га черге чаңгыс чылдыг кызыл-тас, сула, арбай, судан сигени, чочак-тараа, рапс (2016 ч. - 17117 га), а 1024 га черге хөй чылдыг люцерна, донник, эспарцет үрезиннерин чажар (2016 чылда – 2515 га). Тарылга шөлүнүң 30 хуузун тараа, 60 хуузун мал чеминиң культуралары, а артканын ногаа культуралары болгаш картофель ээлээр. 

 Часкы тарылганы магадылаарынга тараа болгаш мал чиир культураларның 5838 тонна үрезини херек. Ниити хереглелдиң чүгле 7 хуузу азы 451 тонна үрезин ажыл-агыйларда бар. Үрезин ажыл-агыйлыг «Туранское» КХН эки шынарлыг 600 тонна үрезинни ажыл-агыйларга сүмелеп турар. Тываның Көдээ ажыл-агый яамызы үрезиннерни төпчүдүп сөөртүп эккээриниң айтырыын чугаалажып, келир неделяда Красноярск, Алтай крайлардан, Хакасиядан сөөртүкчүлер аразынга конкурсту чарлаарын планнаан. Бээр сөөртүп эккээри-биле катай, үрезиннерге 50 хире млн. рубль херек. 

 Часкы хову ажылдарының база бир угланыышкыны - күскү дүжүттүң камгаладылгазын хандырары, ынчангаш камгаладылга компаниялары база улуг ажыл-агыйлар-биле чугааларны кылган. Тарылга ажылдары доозулган соонда, 15 хонук дургузунда бооп болур чидириглерден дүжүттү камгалаар талазы-биле керээлерни чарарын оларга сүмелээн. Ону кылып алыр болза, «2014-2020 чылдарда Тыва Республиканың көдээ ажыл-агыйын хөгжүдери база көдээ ажыл-агый продукциязының, чиг эдиниң болгаш аъш-чем рыногун таарыштырары» күрүне программазының акша-хөреңгизинден камгаладылга акшазының төлевириниң 50 хуузунга күрүне деткимчезин ажыл-агыйлар алыр. 

 Часкы хову ажылдарынга 887 тонна кывар-чаар материал херегин Көдээ ажыл-агый яамызы санаан. Амгы үеде ажыл-агыйлар машина-техниказын септеп турар: ховуларже 516 трактор, хөрзүн үлдүрертир 214 машина, 166 андазын, үрезин чажар 8 комплект үнер ужурлуг.  

 Часкы хову ажылдарын белеткээр болгаш эрттирер, үрезиннер, кывар-чаар материалдар, минериалдыг чемишчидилгелер болгаш үнүштер камгалаар чүүлдер тывар штабтарны муниципалиттерде тургускан. Суг бугаларын, арыктарны аштап арыглаарынче ажыл чок кижилерни хаара тударын, суггарылга системаларынга өнчү ээзиниң документилерин чыып долдурарын кожуун чагыргаларынга дааскан.