2017 чылда «Аныяк өг-бүлеге - кыштаг» губернатор төлевилели-биле чаа киржикчилерни шилиир

 Тываның Көдээ ажыл-агый яамызы-биле муниципалдыг тургузуглар төлевилелге киржир чаа аныяк өг-бүлелерниң шилилдезин эгелээн. Тус чер чагыргалары-биле суурларның чурттакчылары чон чыыжынга ажы-төлдүг, эң-не харыысалгалыг өг-бүлелерни тодарадыр. Чижээ, Каа-Хем кожуун 9 суурдан өг-бүлелерни төлевилелге киириштирерин шиитпирлээн. 

 Республиканың шупту кожууннарындан 80 хире өг-бүле киржир, ындыг болзажок, төлевилел акшаландырыышкыны-биле ол сан эвээжеп азы немежип болур. Бир эвэс киржикчилерниң саны эвээжей бээр болза, шилиттинген өг-бүлелерниң ортузунга конкурсту эрттирер.

  Республиканың көдээ ажыл-агый яамызында ведомствонуң мурнады боттандырар угланыышкынын харыылап турар төлевилел офизи 2017 чылда төлевилелдиң негелдезин ажылдап кылыр талазы-биле шупту айтырыгларны шиитпирлээр.  

 Чогум 2016 чылда эгелээн «Аныяк өг-бүлеге – кыштаг» губернатор төлевилели ам-даа күүселдеде. Эрткен чылын чаа бажың, кажаа-хорааны тудуп, 200 баш шээр малды хүлээнип алган аныяктар мал кыштаглаашкынын хүр-менди эртип турар. Малды одарлатпышаан, немелде хоолулуг чемнерни берип, мал чылгаар дус-биле хандырттынган. 

 Төлевилелдиң киржикчилериниң бөгүнде кол сорулгазы – малдың баш санын кадагалап, ооң чаш төлүн онча-менди камгалап, чогуур мал продукциязын алыр онаалдазын күүседири болур. Республиканың көдээ ажыл-агыйы, муниципалдыг эрге-чагырга, арга-дуржулгалыг малчыннар болгаш чаңгыс чер-чурттуглары аныяк малчыннарга дузаны көргүзүп турар. 

 Кышкы үеде малдың дуюу тастай бээринден камгалаары-биле кожууннарда бюджет организациялары тускай укчугаштар – «бопуктарны» даарап, дузалажып турар. Чеди-Хөл кожууннуң Элегес суму чагыргазы «Теремок» уруглар садының, ортумак школаның, көдээ культура бажыңының, библиотеканың ажылдакчылары-биле кады тараачын-арат ажыл-агыйлыг А.А.Монгуштуң малынга 200 эжеш «бопуктарны» даарааш, чедирген. 

 Чөөн-хемчикчилер «Аныяк өг-бүлеге – кыштаг» губернатор төлевилелиниң киржикчилериниң малынга 2200 санныг камгалал шарыгларны даарап доозуп турар.  

 Республиканың ветеринария албанының эмчилери малды доктаамал хайгааралда алган. Муниципалдыг тургузугларның ветеринария эргелелдери малга тарылгаларны кылып турар. 

 ТР-ниң Көдээ ажыл-агый яамызының медээзи-биле алырга, ниити белеткээн 2799 тонна сигенниң 60 хуузу чарыттынган, малчын турлагларда 1136 тонна мал чеми ам-даа бар. 

 Төлевилелдиң 105 киржикчизиниң 66-зының турлаа суглар чоогунда. 25 малчынга сугну чедирип, 12 киржикчи хар эргискеш малды суггарып турар болза, 2 малчынның кыштаа чер адаандан үндүр каскан кудуктуг. Кожуун чагыргаларының деткимчези-биле республиканың шупту кожууннарында малчын турлагларже оруктарны доктаамал аштап-арыглап турар. 

 Республиканың көдээ ажыл-агый яамызы биле эрге-чагырганың тус чер органнары республиканың 7 кожуунундан 14 киржикчини өскээр кыштагладыры-биле көжүрүшкен. Улуг хар дүшкен Бай-Тайга база Барыын-Хемчик кожууннардан 4 киржикчи түр када өскээр көшкен. Бай-Тайга база Сүт-Хөл кожууннардан 3 өг-бүлениң малының кажаазы эмин эртир шык болганындан база өскээр чоруур ужурга таварышкан.  

 Эрзин кожуунда 4 киржикчи бо чылын бажыңының соңга-хаалгазын салып, кажааларын чылыглап, эжиктерин эптээрин планнаан. Оон аңгыда Каа-Хем кожуунда бир малчын өг-бүле сугга бергедешкеш, өскээр көшкен. Мөңгүн-Тайгадан ийи өг-бүле күштүг хаттар болгаш чайындыдан дескеш, база өскээр көжүп чоруур ужурга таварышкан.