20.05.2013
Май 9-та Москва хоорайның Кызыл шөлге Ада-чурттуң Улуг дайынынга тиилелгениң 68 чылынга тураскааткан байырлыг чыскаалынга 11312 шериг албанныг кижилер, 100 ажыг дайынчы техника, 68 ужар-хемелер, вертолеттар киришкен. Күчүлүг Россия күрүнезиниң ыдыктыг байырлалының парадын кургаг чер шериглериниң кол командылакчызы, генерал-полковник Владимир Чиркин командылаарга, Россия Федерациязының камгалал сайыды, армия генералы Сергей Шойгу ону хүлээп алган.
Тываның төлептиг оглу, бистиң чаңгыс чер-чурттуувус, Россияның Маадыры Сергей Күжүгетовичиниң шериг чыскаалды бир дугаар хүлээп алганы республиканың чурттакчыларынга онзагай болуушкун болуп, оларның сагыш-сеткилин хайныктырып, хей-аъдын улам бедиткен. Май 9-та, тус черниң-биле дүштекиниң 2 шак турда, Кызыл хоорайның Арат шөлүнде тургускан улуг экранга байырлыг чыскаалдың дорт дамчыдылгазын көөр дээш келген кижилерниң арын-шырайында чоргааралдың, хүндүткелдиң хөөннери чуруттунган. Бүдүн 1 шак дургузунда болган дамчыдылга төнген соонда, чамдык кижилерниң үзел-бодалын сонуургап, таныштым.
Георгий Шимит, Каа-Хем суур, пенсионер: «Сергей Шойгу — Тываның ховар дээн оолдарының бирээзи-дир, тыва чоннуң эзири-дир. Аңаа кижи канчап чоргаарланмас боор. Мындыг улуг чурттуң шериг парадын хүлээп турарынга, мен канчаар-даа аажок өөрүп, амырап тур мен. Тыва кижи угундан эрес-дидим, шыдамыккай, дайынчы шинчилиг болгай. Сергей Күжүгетовичиниң дурт-сынын, арын-шырайын көрүңер даан, езулуг-ла генерал, езулуг-ла камгалакчы. Оон ыңай сөстер чугаалаан херээ-даа чок».
Зоя Оспакай, Улуг-Хем кожуун, Эйлиг-Хем суур, кижизидикчи башкы: «Чыл санында Тиилелге хүнүнде найысылал Кызылче чедип кээр мен. Ажы-төлүм-биле кады Арат шөлүнге байырлыг хемчеглерни аажок сонуургап көөр бис. Бо чылын ийи дакпыр солун-дур. Чүге дээрге Россия Федерациязының шериг парадын тыва черниң оглу, Сергей Күжүгетович Шойгу хүлээп алган. Ооң мурнунда байырлыг чыскаалдар эки эртип турган-даа болза, бо удаада черле онзагай шынарлыг болду. Сергей Шойгу төрээн черин база катап алдаржыдып, ооң сүлдезин киискидип, тыва чоннуң тура-соруун быжыктырды. Эр хей-дир, Силер, Сергей Шойгу!».
Чкалов Куулар, Кызыл хоорай, «Чаагайжыдылга» МУБ-туң тракторизи: «Чүү деп чүү дээр ону! Чоргааралдан ыглаксанчыг чүве-дир! Тыва кижиниң оглу бүдүн Россияның шериг парадын хүлээп турарга, сеткил-сагыш ала-чайгаар көдүрлүп, хөрек-чүрек дойлуп кээр-дир. Ындыг чоргааранчыг, эки чүве каяа турар. Сергей Күжүгетовичиге аас-кежикти күзеп, ам-даа ажыл-ишчи бедиктерни чаалап алыр болзун деп йөрээп каар-дыр мен».
Санчай Товуу, Красноярск хоорайның эмчи университединиң студентизи: «Меңээ Сергей Күжүгетович Шойгу дээрге-ле езулуг тыва эр кижиниң мөзү-бүдүжүнүң сыныш чок үлегер-чижээ болур. РФ-тиң ОБЯ сайыды болуп ажылдап турда-ла, ооң ажыл-чорудулгазын сонуургап, аажы-чаңын өөренип көрүп, аңаа дөмейлежиксээр чораан мен. Ам бөгүн тиилелге парадын хүлээп турарын көргеш, Сергей Шойгуга хүндүткелим, чоргааралым улам күштелди. Келир үениң салгалдары, ылаңгыя оолдар, деңнежир маадырлыг бис, а ол дээрге бистиң амыдыралывыска улуг деткимче-дир».
Сайлык Саая, Барыын-Хемчик кожуун, Эрги-Барлык суур: «Тиилелге хүнү эң улуг, кайгамчыктыг, үнелиг байырлалывыс. Бо хүнде бар ак-көк дээривис, амыр-тайбың чуртталгавыс дээш чеже кижи амы-тынындан чарылганыл? Чежемейниң аңгы күрүне турган болза, Ада-чурттуң Улуг дайынынга киржир дээш Тывадан дыка хөй эрес-дидим оолдар, кыстар аъттаныпкан болгай. Оларның хөй кезии ээп келбээн А дириг турган болза, бо болуушкунга дыка чоргаарланыр турган боор оң. Ынчангаш тыва эки турачыларның төрээн черинден укталган Сергей Шойгу тиилелгениң шериг парадын хүлээп турар дээрге чоргааранчыг-даа, ханы ужур-уткалыг-даа. Эр хей, Сергей Шойгу!».
Дорт дамчыдылга төнген-даа болза, Арат шөлүнге чыылган чон таравайн, бот-боттарының аразында бодалдарын солчуп: «Сергей Күжүгетович шыдаар!», «Сергей Шойгу эр хей!» деп чугаалап турдулар. РФ-тиң камгалал сайыды Сергей Күжүгетович Шойгунуң Тиилелгениң парадын бир дугаар хүлээп алганы чүгле Май 9-туң кол болуушкуну эвес, а ооң бичии чуртунуң төөгүзүнге балалбас ис болуп артар дээрзи чугаажок.
Азияна Тау,
"Шын" солун