ТЫВАДА АРЖААННАРНЫҢ ЭМНЭЭР ШЫНАРЛАРЫН ЭРТЕМ-БИЛЕ БАДЫТКААН

 Улан-Удэ хоорайның Ниити болгаш экспременталдыг биология институдунуң республиканың дилээ-биле чоруткан шинчилелдериниң түңнелдери ону бадыткаанын, Тываның Кадык камгалал яамызы дыңнаткан. Специалистер Ажыг-Суг аржаанын шинчилээрде дириг амытаннарга ажыглааш, аржаан ижин-баар аарыгларын эмнээринге ол таарышканын түңнээн.  

 Бурят эртемденнерниң шенелделеринге киржип турган Тываның эмчи-социал айтырыгларның ЭШИ-ниң директору Кара-Кыс Аракчаа, республиканың эмчилери ам кижилерниң тодаргай аарыгларын эмнээринге аржаанның дээштиин хандыр шинчилээр сорулга салдынганын чугаалаан. Институт ол ажылдарга гастроэнтеролог эмчилерни хаара тудар бодалдыг. Декабрь 9-та ол айтырыг талазы-биле бирги эртем семинары эртер, аңаа баштайгы шенелделерниң түңнелдеринден аңгыда, ижин-баарның нептереңгей аарыгларын эмнээринге аржаанның салдарының дугайында база чугаалажыр. 

 2013 чылда Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол Тываның аржаан сугларының эм шынарларын шинчилээр талазы-биле төлевилелди деткээнин сагындыраал. Ол төлевилелдиң ачызында, Тываның аржаан сугларын баштайгы дээрезинде дыштанылга (рекреация) объектилеринче киирип, оон чоорту ону сайзырадырда инвестицияларны хаара тудуп, кедизинде барып күрүне эрге-байдалын тыпсырын ол көрүп турар. Төлевилел эрге-чагырганың деткимчези-биле регионнар аразында хемчээлдиг апарып, Новосибирск, Томск, Бурятияның база элээн каш даштыкы чурттарның эртем төптериниң специалистерин хаара туткан.

  Бодунуң химиктиг составы болгаш эмнээр шынарлары-биле российжи болгаш даштыкы бальнелогияның брендилеринге дөмей Тываның 26 аңгы аржааннарын шинчилеп турар. 

 Чижээ, Прибайкальениң Горячинкиде изиг сугларынга, Гагра болгаш Серноводск-Кавказтың минералдыг суглары, изиг суг баштары, Моолдуң Сайхан-Хулъджи ышкаш шынарларлыг Тарыс аржааны хан-дамыр эргилдезин, нерв болгаш бестер системазының, херээженнер база кеш аарыгларын эмнээр талазы-биле Тывадан дашкаар безин билдингир. А ижин-баар аарыгларынга дузалаар шынарлыг Ажыг-Суг аржааны Краснодарның курорттарының суглары-биле шуут-ла дөмей. Тываның девискээринде аржаан суглары бир кайгамчык болгаш ону хандыр шинчилеп өөренир херек деп, эртемденнер санап турар.