Тываның суурунда совет үениң сүт-бараан фермазын катап эде тудуп эгелээн

 Бии-Хем кожууннуң Өөк суурда октаттанган турган бир оран-савада эде тудуушкун ажылдары чоруп турар.  

 «Артыш» тараачын-арат ажыл-агыйының баштыңы Аяс Тюлюш күрүне-хуу кады эштежилге ажыл-чорудулгазы-биле, совет үениң чүгле ханалары арткан турган сүт-бараан фермазында, эде тудуушкун ажылдарын эгелээнден бээр үр болбаан. Тыва Республиканың Чазааның чарлааны көдээ ажыл-агый бүдүрүкчүлериниң конкурузунга киришкеш, 19 млн. 100 муң рубльдиң деткимчезинге төлептиг бооп, дериг-херекселдер-биле четчеленип, саар инектерни немей саткан. Арат бодунуң акша-хөреңгизин тудуг ажылдарынче үндүрүп турар.  

 Май 1-де эгелээн ажылдарда тус черниң тудугжулар бригадазын хаара туткан, сентябрь 1-де тудугну бүрүнү-биле доозар. Бии-Хем кожуундан тудуг бригадазы дүрген доозар сорулгалыг шалыпкын ажылдап турарын, прораб Мерген Кыргыс чугаалаан. Тудуг материалдары-биле хандырылга эки, ынчангаш ажылды үезинге доозарынга тудугжулар бүзүрелдиг. 

 Көдээ ажыл-агыйын ам-даа улам сайзырадып хөгжүдер - Аяс Тюлюштуң күзели ол. Эгелеп чоруур фермерлер программазынга киришкеш, чазактың деткимчезин алганы, ооң чүткүл-соруун улам күштелдирген. Кызымак сайгарлыкчының кыска хуусаа дургузунда сүт угланыышкынныг бүдүрүлге - «Артыш» тараачын-арат ажыл-агыйын бут кырында тургузупкан, республиканың чазаа дораан эскерип каан.

 «Тываның Чазааның улуг деткимчези-биле цехти ажыдып, үш чылдың нүүрүнде хереглекчилерге бараан бооп ажылдап тур бис. Ам-даа улам сайзыраар планнарывыс хөй. Баштай фермавысты доозуп алзывысса эки боор. Ынчан сүт-саан көвүдеп кээрге, тодаргай шиитпирлерни үндүрер. Өөк суурда сүт-бараан фермавысты 100 баш малга санаан. Бодувустуң ажыл-агыйывыста 50 баш саар инээвис бар. Чайгы үеде сүдүвүстү төндүр садып четтикпес-тир бис, чүге дизе соңгаардан эккелген продукция-биле чижилге улуг-дур. Ынчангаш ажылды ам-даа сайзыраңгайжыдарын бодап тур бис» - деп, Аяс Тюлюш тайылбырлаан. 

  Өөкте сүт болбаазырадыр цех бүдүн чыл дургузунда үзүк-соксаал чок ажылдап турар. Кыжын харын саалда кызырлы бээр, ынчалза-даа ажыл бодунуң деңнелинден батпас. «Инектиң дылы – сүдүнде» дээри-ле шын, ынчангаш кыжын чиир мал чеминче улуг кичээнгейни салган. Ажыл-агый сүт база оон продукция бүдүреринден аңгыда, эътти база болбаазырадып турар. Оларның кылганы манчы, буузазын чүгле бии-хемчилер эвес, а кызылчылар безин эки билир. «Артыш» тараачын-арат ажыл-агыйы 105 кижини ажылда хаара тутканы - суур хамаанчок, кожуун деңнелинде безин эң эки көргүзүг.

 «Артышчылар» экологтуг арыг сугну савалап садып-саарарын планда киирип, ам бир октаттынган оран-саваны эде тудуп кирер деп турар. «Күске чедир ону база доозупсувусса, сугну савалап эгелээр бис. Бистиң ажыл-агыйывыс ышкаш, тус черниң бараан бүдүрүкчүлеринче улуг кичээнгейни салып, деткимчени берип турары дээш, Шолбан Кара-оол баштаан Тываның Чазаанга өөрүп четтирдим» - деп Аяс Тюлюш чугаалаан.