11.07.2016
Тываның көдээ чурттакчыларга социал дуза көргүзериниң хевирлеринче хөмүр, ыяш база чырык энергиязы дээш чарыгдалдарга компенсация бээрин бо 2016 чылда киирген. Ачы-дузаның чаа хевирин көдээ черде ажылдап-чурттап турар башкылар – орус дылдыг болгаш математика башкылары, беш болгаш оон хөй ажы-төлдүг өг-бүлелер алыр.
Социал төлевилелди республика бюджединден акшаландырар. Июль 8-те, Өг-бүле, ынакшыл болгаш шынчы чоруктуң хүнүнде, Тываның Баштыңының хүлээлгезин күүседип турар Шолбан Кара-оол, республика эрге-чагыргазының суурларда демографтыг политиканы, ие-чашты деткиирин уламчылаар ындыг шиитпирни хүлээп алганын дыңнаткан.
«Суурларда 5-ден хөй ажы-төлдүг өг-бүлелерге деткимчени көргүзер дугайында шиитпирни июль 8-те, байырлал хүнүнде, хүлээп алдывыс! Оларга кыжын одаар халас хөмүрнү тускайлаар. Тывалар черле хөй – 10-дан эвээш эвес ажы-төлдүг чораан. Ынчангаш күжүвүс ында. Бөгүн олар эң-не быжыг болгаш турум өг-бүлелер-дир. Чижек кылдыр Мугур-Аксында боттарының - 6, өскүс - 12 ажы-төлдү азырап турар өг-бүлени хамаарыштырып болур. Ужур-чаңчылдарывысты кадагалап чоруурувус эки. Шак ындыг өг-бүлелерниң ачызында суур туттунуп, ажыл-агый сайзырап, чуртталга хайныгып турар» - деп, Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол социал четкилерде бодунуң арнында бижээн.
ТР-ниң Саң-хөө яамызының ажылдап кылганы чурум езугаар, хөй ажы-төлдүг өгбүлерге база башкыларга хөмүр, ыяш садып база чырык энергиязынга төлевир дээш деткимчени бээрде, чуртталга оран-савазының нормативин биле энергия хереглелин санааш, компенсацияны чаңгыс удаа көргүзер. Чижээ, регион стандартының нормативи-биле 1 дөрбелчин метр шөлге 119 кг одаар чүүл деп санааш, 18 дөрбелчин метр ниити чуртталга шөлүнге хөмүр-даш дээш субсидия акшазын специалисче шилчидер. Азы ол чиигелдени алыр өг-бүле 2,1 тонна хөмүр-даш садып алган акшазын эгидип ап болур. Чүгле ыяш одаар Тожу биле Тере-Хөл кожууннуң чиигелде алыкчыларынга 4,8 куб ыяшка субсиядия акшазын бээри тодараттынган.
Тыва Республиканың Чазааның 2012 чылдың сентябрь 14-те «Тыва Республиканың территориязында коммуналдыг ачы-дуза хереглелиниң нормативин бадылаар дугайында» № 491 доктаалы-биле бадылаан амгы тариф езугаар, бир алыкчыга бээр электроэнергия компенсациязының хемчээлин айда ажыглаар 37,6 кВт/ш азы чылда 451,2 кВт/ш кылдыр санаан.
Айыттынган категорияның хамаатыларынга, одалга сезону эгелээринге – октябрь 1-ге чедир, чылда чаңгыс катап компенсацияны бээр. Тус чер чагыргаларының чогуур албаннарынче, хөй ажы-төлдүг өг-бүлелер - күш-ажыл, башкылар - өөредилге эргелелдеринче чогуур бөлүк документилерни сентябрь 1-ге чедир дужаар ужурлуг. Ол документилер-биле ажылды харыылап турар эргелелдер хамаатыларның компенсацияга хамаарышкан билдириишкиннерин бүрүткээш, хүлээп алган хүнүнден эгелеп 10 хонук дургузунда шиитпирни үндүрер.
Акша-хөреңгини алган кижилер социал дузаны чогуур сорулгага чарыгдаанын шынзыткан чектерин октябрь 25-ке чедир чагырга черинге дужаар.