Шолбан Кара-оол Тываның аалчыларынга база чаңгыс чер чурттугларынга база байыр чедирген!

 Ниити-национал кол байырлал — Россия хүнү-биле силерге байыр чедирип тур мен! 1990 чылдың бо хүнүнде Россия Федерациязының күрүне бот-догуннаашкынының дугайында декларцияны хүлээп алган. Ол болуушкун политиктиг тургузугга болгаш экономиктиг үндезиннерге, улуг чурттуң үнелиг угланыышкыннарынга көскү өскерилгелерниң эгезин салган, чаа— делегейге ажык, хостуг болгаш күштүг Россияны тургузарынга орукту ажыткан.  

 Бо сорулгаларже чоруп орган он-он чылдарывыс аажок бөдүүн эвес, удурланышкак болгаш чамдыкта нарын болган. Ынчалза-даа Россияның хөй национал чону ону төлептии-биле болгаш алдарлыы-биле ажып эрткен. Бир талазында, эрткен өндүр улуг үевис-биле харылзааны өгбелеривистиң эртинелери-биле кады камгалап алган бис. Өске талазында, улуг салгалдың дуржулгазынга даянмышаан, бот-тускайлаң күрүнени тургузуп алганывыска чоргаарланыр бис.

  Чаартылганың нарын-берге, чамдыкта катап тургустунуушкуннуң оруун Россия-биле кады бистиң Тыва база эрткен. Чурттуң бөгүнгү чедиишкиннеринде, ооң экономиктиг күчүзүнде бистиң күш-ажылывыстың үлүү база бар, эргим чаңгыс чер-чурттугларым. Рынок реформаларының эгелээни-биле буурап баткан экономикавысты эгезинден тургузуп алдывыс. Сайгарлыкчы чорукту көдүрдүвүс. Казып тывыышкын үлетпүрүнүң таваан салган бис. Регион экономиказының үндезини — мал ажылын катап тургузуп, совет үениң деңнелин безин ажып келдивис. 

 Транспортка, агаар-биле аргыжылгага, тудугга, даштыкы-биле кады ажылдажылгага инфраструктурлуг хөгжүлдени чедип алырынга баазаны белеткээри-биле улуг хемчээлдиг ажылды кылган бис, ол чүгле Тывага эвес, Россияга база эргежок чугула. Чээрби чыл бурунгаар чүгле дотация дузазы-биле чурттап турган республика амгы үеде үштүң бир хуузун боду хандыртынып турар дээрзин чугаалаарга-ла четкир.  

 Сырый каттыжылга чок, дугуржулга чок, эрге-чагыргага кижилерниң бүзүрели болгаш бүгү адырларның чаңгыс деми чок турган болза, бистиң чедиишкиннеривистиң турбазы билдингир. Республика амыдыралынга ол чогумчалыг чүүлдер Россияның чечектелиишкининге, ол күрүнени быжыглаарынга бистиң ниити салыышкынывыс-тыр.

 Россия хүнү «аныяк» байырлал болза-даа, өг-бүле бүрүзүнүң амыдыралынга чедип, үрде манаан эргим байырлал апарган дээрзинге бүзүрээр мен. Чүге дээрге — бистер Россияның кезии, каяа-даа төрүттүнген болза, российжилер бис.

  Россия хүнү-биле эргим, чаңгыс чер-чурттугларым! Силерге аас-кежиин, тайбыңны болгаш чаагай чүүлдерни күзедим! Чурттуң болгаш төрээн Тывавыстың чаагай чоруу дээш ажыл-херектериңерге болгаш эгелээшкиннериңерге чедиишкиннер келир болзун!