Тывада кыштаглаашкын хүр бе?

 Малчыннар турлагларынче мал болгаш кижи эмчилериниң, көдээ ажыл-агый эргелелдериниң специалистериниң малчыннарга дуза чедирери-биле үнүүшкүннериниң графигин тургузуп алырын муниципалитеттерге сүмелээн. Кол кичээнгейни малчыннарның болгаш ол ажылче хаара туткан ажылдакчыларның кадыкшылынче, малды азырап турарынче, мал чеминиң курлавырынче угландырар ужурлуг. Бойдустуң берге байдалдары тургус­тунуп келир болза, ону шалыпкын чайладыр арга ынчан чедип алдынар.

 2015 чылдың күзүнүнде Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оолдуң Чарлыы-биле Тыва Республиканың курлавыр фондузундан мал чемин садып алыры-биле 8 млн. рубльди тускайлаан. 2015 чылдың декабрьда федералдыг бюджеттен ол чылдагы каңдаашкыннардан когаралды эгидери-биле акша-хөреңги база кирген. Эрткен чылын он-он ажыл-агыйлар каңдаашкынга таварышкан. Компенсация акшаның түңү 16,9 млн. рубль болган. Көдээ ажыл-агый бараанының 90 бүдүрүкчүлеринге акша-хөреңгини шилчиткен, ону чүгле мал чемин, кывар-чаар материалдар болгаш часкы тарылгага үрезин садып алырынга ажыглаар ужурлуг деп, көдээ ажыл-агый сайыды Юрий Тыт-оол чугаалаан.

 Амгы үеде Тывада күрүнениң унитарлыг 5 бүдүрүлгези ажылдап турар. Оларның ийизи Мөңгүн-Тайга кожуунда — «Малчын» КУБ биле «Мөген-Бүрен» КУБ. Мыйыстыг бода, чылгы болгаш шээр мал-биле чергелештир олар сарлыктар база өстүрүп турар. Амгы үеде оларның баш саны 1520 четкен. 

 База 1470 баш сарлыкты Бай-Тайга кожууннуң «Бай-Тал» КУБ өстүрген. Шээр, чылгы болгаш бода малдарның баш саны ында эвээш эвес. Тес-Хем кожуунда «Чодураа» КУБ-та малдың ниити баш саны 6610 четкен. «Туран» сыын ажыл-агыйы» күрүнениң унитарлыг бүдүрүлгезинде 640 баш сыын бар. Республиканың сүт-бараан фермалары - "Каа-Хем" МУБ, "Тывахолдинг" АУК ААН, "Туран" КХН, Оюн Ч-ниң ТАА-да ниитизи-биле 1781 баш бода мал бар. Ол ышкаш 2964 кыштагларда мал хүр.