Тываның Чазаанга Өвүр кожууннуң чидиг айтырыгларын болгаш келир үеде хөгжүлдезиниң дугайында сайгарып чугаалашкан

 Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол саң-хөө-экономика болгаш социал адырның сайыттары-биле кады Өвүр кожуун чагыргазының, төлээлекчилер хуралының база бюджет албан черлериниң удуртулгазының киржилгези-биле «муниципалдыг шакты» эрттирген.

 Республика Баштыңы ужуражылганың киржикчилеринден, Өвүрнүң хөгжүлдезинге хамаарыштыр хөй-ле «лириктиг» чугаа чорутпайн, боттуг чижектерге даянып, тодаргай хемчеглери адаарын, шыңгыызы-биле негээн. Муниципалдыг тургузугнуң бюджединче орулга киирилдезиниң, чагырганың саң-хөө эргелелиниң база бюджет организацияларының саң-хөө-экономиктиг ажылдакчыларының билиг-мергежилин бедидериниң айтырыгларын база чугаалашкан. 

 Муниципалдыг эрге-чагырганың мурнунда бир сорулга – чурттакчы чоннуң бодун ажыл-биле хандырттынарын чедип ап, сайгарлыкчы чорук адырынга чаа ажылчын олуттарны тургузуп, ажыл чок хамаатыларны ынаар хаара тудары болган. Ынчангаш чурттакчы чоннуң сайгарлыкчы идепкейин, эвээш хандырылгалыг, хөй ажы-төлдүг өг-бүлелерни, оларның аразында эвээш орулгалыг хамаатыларны, деткээн мунициалдыг төлевилелдерни кылгаш эгелээри эргежок чугула. 

 База ол ышкаш Моолдуң кожа аймактары-биле кады ажылдажылга хөгжүлдезиниң концепциязын чаартып, Тываның каайлы албаны-биле быжыг холбааны тургузар. 

  Өвүрнүң төп кожуун эмнелгезинче кадрларны хаара тудуп, шынарлыг сайгарылгалыг, аңгы болгаш доктаамал ажылды чорудар. Тус черниң чурттакчыларының аарыыр база өлүр чоруунуң чылдагааннарын база «муниципалдыг шакта» сайгарган. Чурттакчы чонга диспансеризация планын күүседириниң, өлүп-хораар чоруктуң кол чылдагааннарын эвээжедириниң хемчеглерин, хан эргилдезиниң, ыжык, туберкулез аарыгларынга удур профилактика айтырыгларын Өвүр кожууннуң өөредилге организацияларының, кадык камгалал, спорт албан черлериниң удуртукчулары база хөй-ниити каттыжыышкыннарының төлээлери-биле кады боттандырар. Амыдыралдың кадык овур-хевирин база кадык чемненилгени чурттакчы чонга хевирлээриниң комплекстиг хемчеглерин кожууннуң социал адыры ажылдап кылгаш, информастыг тайылбыр ажылын күштелдирер. 

  Чазак Даргазы Шолбан Кара-оол кадрлар политиказынче онза кичээнгейни углаарын, ооң чорудуунга чагырга даргазы боду харыысалганы алырын, муниципалдыг албанда хостуг албан-дужаалдарга конкурстар чорударда «социал лифтини» ажыглап, ажык-чарлыг болгаш көскү, чөрүлдээлер чок кылырын сагындырган. 

 Кожууннуң муниципалдыг тургузуглары адырлар аайы-биле яамылар болгаш ведомстволар специалистерин чалап, хөй-ниити чөвүлелдериниң, организацияларының төлээлерин, хамаарылга чок эксперттерниң киржилгези-биле муниципалдыг албан-хаакчыларның аттестациязын үе-шаанда ажык эрттирерин чедип алыр. 

 ИХК учедунда кижилер-биле профилактика ажылдарынга, катап дагын кем-херек үүлгедиишкинин кылбас кылдыр хосталгаже чаа үнген шииттирип чорааннар-биле ужуражылгаларга Адалар чөвүлелиниң база эр башкыларның киржилгезин демдеглээн. Ол ажылды корум-чурум камгалаар черлер-биле кады эрттирерин сүмелээн. 

 Өске регионнардан башкыларны чалаарын, кожуунга чурттап турган, дээди өөредилге черлериниң, ылаңгыя Тываның күрүне университединиң доозукчуларын база башкыларны хаара тударын, кожууннуң өөредилге эргелелиниң мурнунга тургускан. 

 Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол Чазак Аппарадының удуртукчузу, бодунуң оралакчызы Анатолий Дамба-Хууракка Өвүр кожууннуң удуртулгазынга кожууннуң база көдээ сумуларның эрге-хоойлу, организастыг, кадрлар, адырлар болгаш аналитиктиг ажыл-чорудулга адырының талазы-биле практиктиг болгаш методиктиг дузаны организастаарын дааскан.

  Тайылбыр: Өвүр кожууннуң чурттакчы чонунуң саны - республиканың чурттакчы чонунуң 4,7 хуузу азы 6940 кижи. Эрткен чылын ажыл-агыйларның бүгү хевирлеринде бода малдың баш саны 3,6 хуу (9610 баш), ооң аразында инектиң бажы 2,4 хууга (4276 баш) өскен. Шээр малдың баш саны 1 хуу (138432 баш). Чылгының - 17 хуу (4977), хаван бажы 2 катап өзүп, 95 баш четкен, а сарлыктар 30 хуу көвүдээн – 750 баш. 2015 чылда чаа тудуг база тудугну эде кылырынга 15 чөпшээрелди, объектилерни ажыглалга кииреринге 15 чөпшээрелди берген. 1342 дөрбелчин метр чуртталга шөлү киирер планны 1559 дөрбелчин метр кылдыр күүсеткен. Учетта ажыл чок хамаатыларның саны 201 турганындан, 179 кылдыр кызырылган. 2016 чылдың январь 1-ниң байдалы-биле, Өвүр кожууннуң каттышкан бюджединиң үндүрүг болгаш үндүрүгге хамаарышпас орулгалар чыылдазы 94 хуу күүсеттинип, 29,5 млн. рубль касса планын, 27,8 млн. рубльге боттандырган.

 Ол ужуражылганың дугайында Тываның Баштыңы Ш. Кара-оол бодунуң блогуда мынча деп бижээн: