Тываның Баштыңы сайгарлыкчылар-биле ажык чугаалашкан

 Тыва Республиканың Баштыңы–Чазааның Даргазы тускай баартык бүрүзүнде бараанын делгээн сайгарлыкчылар-биле ужуражып, төлевилелдиң онза-ажыын билип, ону деткипки дег кандыг аргалар, оруктар барын сайгарып, оларның даартагы үзел-бодал, саналдарын сонуургаан. 

  Тес-хемчилерниң эккелгени каш янзы аъш-чем дээжизин, чараштап даараан хеп-сынын сонуургап, кожуунда билдингир сайгарлыкчы, Ак-Эрик суурда үндезилеттинген «Тыва кидис» КХН-ниң чиңгине директору Арина Виктор Сюрюнович-биле чугааны ол эгелээн.

 2015 чылда кидис бүдүрүлгезин шенеп эгелээн. сайгарлыкчы тыва тоннарны даарап, кидисти бүдүрүп турар. Инновация төлевилелиниң конкурузунга киришкеш, 500 муң рубльдиң күрүне деткимчезин алгаш, кидис бүдүрер дериг-херекселди садып дерээн. Бо хүнге дээр 352 муң рубль акша түңнүг кидисти бүдүрген. Ол бараан малчыннарның болгаш көдээ чурттакчыларның чугула хереглелинде дээрзин ол Чазак Даргазынга сонуургаткан. Оон аңгыда тус черниң чурттакчыларын ажылче хаара тудуп, 6 ажылчын олутту тургускан. Ажылчыннарның ортумак шалыңы 15 муң рубль бооп турары - өг-бүлезинге улуг деткимче дээрзин чугаалаан. Сайгарлыкчы дүк ам дыдар болгаш чуур дериг-херексел садып алыры – бүдүрген бараанның шынарын экижидеринге идиглиг деп чугаалаарга, Тываның Баштыңы Көдээ ажыл-агый яамызынга ол айтырыгны дарый өөренип көөр даалганы берген. 

 Чедери берге кожууннарның бирээзи тере-хөлчүлер бойдустуң хайырызы - өлүк-кежинден эгелээш, балык байлаңын, кат-чимизин делгеп салган. Балык тывыжын чорудуп турар Никитин Доржа Олегович чаа туткан, ыштаан, кадырган балыктан эгелээш, каш янзы болбаазыраткан продукциязын сонуургаткан. «Тарыс» аржаанын чонга чедингир кылдыр кылып, ооң чаагайжыдылга болгаш хөгжүлдезин хүлээнген сайгарлыкчы Имажап Аяна Аян-ооловнаның ажылын, айтырыгларын кичээнгейлиг дыңнап, экономика яамызы сайгарлыкчыга боттуг дузаны көргүзер даалганы база берген. 

 Найысылалдан ырак эвесте болгаш бии-хемчилерниң байдалы кымдан дээре. Кожуун девискээриниң турар чери, агаар-бойдус-даа, инфаструктара-даа талазы-биле чогумчалыг. Ынчангаш-ла боор кожууннуң сайгарлыкчыларының бот-идепкейи улуг. Кожуунда билдингир «Туранское» агроүлетпүр холдингизи сүттен эгелээш, тараа кылыгларын, сыын ажыл-агыйы баштайгы продуктузу – сыын мыйызының ханындан кылган эм шынарлыг бальзамнарын делгээн.

  Өөк суурда «Артыш» тараачын-арат ажыл-агыйының баштыңы Тюлюш Аяс Буудайович-биле республика удуртукчузу-биле элээн чугаалашкан. Аныяк арат 111 баш бода болгаш 800 хире баш шээр, 40 ажыг баш чылгы малдан аңгыда, хаван-дагааны азырап, 460 га шөлүнүң чартыында тараа культураларын тарып өстүрүп турар. Алган чиг эдин болбаазырадып, сүт болгаш эът кылыгларын чонга нептередип садары-биле «Артыш» бүдүрүлгезин бут кырында тургузуп, 80 хире ажылчын олуттарны тургузуп, кожууннуң социал-экономиктиг хөгжүлдезинде улуг рольду ойнап турар. Шак-ла ындыг тура-соруктуг, ажыл-агыйжы, туруштуг кижиер ам-даа хөй болур болза, чүгле сумунуң, кожууннуң, республиканың эвес, а Россияның ниити экономиказынга эки дээрзин чазак даргазы демдеглээн. 

 Шивилигден ус-шевер Ооржак Олег Эрес-ооловичиниң ыяштан чазаан чүүлдери сонуургалды болдурган. Тываның Баштыңы мастерниң кылган чүүлдерин «Эр-хей!» деп үнелээш, чем кылыр өрээлди чүгле каастаар эвес, а чугула ажыктыг дериг-херекселдерлиг комплектини хөй санныг кылдыр кылып эгелээрин сүмелээн. Мастер бүгү ажылдарны хол-биле кылып турарындан хөй үе негеттинерин чугаалаарга, чазаныр тускай дериг-херексел садып алырынга дузаны көргүзер арганы көөрүн экономика яамызынга сүмелээн. 

 Тываның Баштыңы «Чаңгыс суур – чаңгыс бүдүрүлге» губернатор төлевилелиниң дөрт дугаар чыл уламчылап турарының түңнелдерин көргүскен делгелгеже улуг кичээнгейни салып турары таварылга эвес. Баштайгы чылында турганындан бүдүрген бараан-сараан аймаа шупту таныштырылга бижиктерлиг, хаптарлыг, садып алыкчыны сорунзалаптар бир-ле күштүг апарганын демдеглээн. Ынчалза-даа «Тывага бүдүрген» деп ылгавыр демдекти салыр болганда, ооң шынарынче кичээнгейни углаары чугула дээрзин база катап сагындырган. «Чүгле чаңгыс сан-биле кызыгаарлаттынган кезектиг чүүлдерге доктаавайн, ооң санын көвүдедип, сонуурганчыг болдурары база бир сорулга ол» - деп Тываның Баштыңы чугаалаан.