Тывада орук-патруль албанының стационар постуларын эгидип эгелээн

 ИХЯ-га реформа соонда республика девискээринде узуткаттынган орук-патруль албанының станционар постуларын катап тургузар дээш планнаан тудугнуң ажыл-чорудулга документилерин белеткеп эгелээн. Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оолдуң «Барыын-Хемчик кожуунда стационарлыг пост» объектиниң төлевилелин кылыр даалгазын регионнуң чазаа эрткен неделяда бадылаан. Бо чоокку чылдарда республиканың чазааның катап тургузар дээн баштайгы ийи постузу ол деп, ТР-ниң Тудуг яамызы дыңнаткан. Тыва биле Хакасияны харылзаштырган А-162 автотрассаның барыын участогунуң ийиги километринге, Ак-Довурактан үнер орук хажыызынга баштайгы постуну тудар.

  gov.tuva.ru-нуң ооң мурнунда дыңнадып турганы болза, республиканың Баштыңы Шолбан Кара-оол РФ-тиң иштики херектер сайыды Владимир Колокольцев-биле ужуражып, чугаалашкан соонда, ИХЯ-ның регион системазынче ооң мурнунда дүжүрген постуларны Тыва катап эгидип алырынга чөпшээрелди алган.

  Тываның эрге-чагыргазы постуларны дүжүрер дээнинге эгезинде-ле удурланган. Чүге дизе регион тускайлаң, чурттакчы чоннуң саны эвээш, девискээрлер аразы ырак, коммуникация инфраструктуразы кошкак. Ындыг байдалда турда-ла, ОПА-ның стационар постуларын дүжүргени, оруктарда байдалды нарыыдаткан. Чолаачыларның талазындан чурум хадыыжышкыннары, хөй кижи когаралдыг озал-ондактарның саны көвүдээн, ОШАЧКИ-ниң сан-чурагайы-биле алырга, Тывада хүннүң-не 15-20 эзирик чолаачы туттуруп турар. Ооң түңнелинде, орук шимчээшкининиң айыыл чок чоруунуң талазы-биле регион эң-не таарымча чок черлерниң санынче кирген. 

 Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол ИХЯ-ның регионга хамааржыр иштики тургузугларын эвээжедирде, ылаңгыя ОПА-ның стационар постуларын кызырарда, таарымчалыг аргаларны ажыглаарын федералдыг эрге-чагыргаларның мурнунга чаңгыс эвес удаа көдүрүп келген. Албан езузу-биле ындыг постуларны чок кылыр дээнинге ооң чөпсүнмээнин авторитеттиг эксперттер база үлежип турган. 

 «Постуларның бары, чаңгыс-даа кижиниң амы-тынын ап турар болза, олар херек-тир – деп Күрдуманың камгалал хоойлужудулгазының талазы-биле эксперт чөвүлелиниң баштыңы Александр Коваль санаан. — Постуларны тудары чарыгдалдыг-дыр дээш, кызырган болзувусса, ам оруктарда кижилер чок болуп турар-дыр. Оруктарында хайгаарал камераларын аскан, Москва ышкаш, улуг хоорайларга стационар постулар херек чок-ла ыйнаан. А кыдыккы черлерге, мобильдиг телефон-даа ажылдавас, дүрген дуза-даа кыйгыртып шыдавас черлерге… Сибирьге ажылдап турган болгаш, орук ыраа деп чүвени билир мен. Бир катап Красноярскдан Усть-Илимскже чоруп ора, орук аразы 1200 км, чаңгыс-даа постуга таварышпадым, -45 соокта орукка мөчүлерни көрдүм. Ам-даа тынныг кижи доңуп, ырымы эртер деп барган чыдар, а телефон ажылдавас. Кажан кижилерниң амы-тынының дугайында чугаа чоруп турда, бодал чок чүве кылып болбас».

  Ак-Довурак хоорайга стационар постунуң дөзевилел төлевилелин ажылдап кылгаш, дужаапканын, ТР-ниң Тудуг яамызы дыңнаткан. Ведомствонуң негелделеринге дүүштүр объектиниң дөзевилелин кылган. Амгы үеде тудугнуң турар черинге хамаарыштыр ажылдар эгелээн. Ол аразында төлевилел күрүне экспертизазын эртер, оон тудугжуларны шилиир. 

 А-162 оруктуң чөөн уунуң ужунда Кызыл кожууннуң Элегес-Аксынга база бир стационар постузун катап тургузарын республиканың чазаа планнап турар. Тываның төп, мурнуу болгаш барыын кожууннарындан найысылалче ол оруктап шуушкан шупту транспорт аймаан контролга ап болур. Ынчангаш Тываның эрге-чагыргазы республиканың эң-не хөй шимчээшкинниг автооруктарынга ОША-ның постуларын катап тургузуп, чурумну катап тудар сорулгалыг.