23.09.2015
«Урал» аян-чоруктар академиязы» компанияның чиңгине директору, «Евразияның интеллектуалдыг алдыны» шуулганның эксперти Константин Попов «Культура, өөредилге, сагыш-сеткилдиң арыы» шөлчүгешке идепкейлиг ажылдаан. Константин Поповтуң хайгааралы-биле «Культура индустриязы – культура өнчү-салгалын кадагалаарынга регионнуң экономиктиг бурунгаарлаарының аргалары» угланыышкынга ажылдар чоруттунган.
– Шуулганның кол кезээнде тус черниң оолдары-биле келген киржикчилерниң аразында харылзаа тургустунган. Чаңгыс бөлүкке Тываның төлээлери-биле ажылдадывыс, олар өскелерниң аразынга эсти бербейн, культура үнелелдерин камгалаар, ону амгы салгалга арттырар саналдарны идепкейлиг саналдааннар. Боттарның культура өнчү-салгалын камгалаар күзел тус черниң аныяктарында барын олар шынзытты. Национал музейде экспонаттарны көргеш, ол ындыг ужурлуг дээрзинге бүзүредим. Тын безин тынмайн, экскурсоводчуларыңарны дыңнааш, «Скифтерниң алдыны» делгелге биле Ада-чурттуң Улуг дайынында Тываның киржилгезиниң дугайында медээ сагыжымга артып калды.
База бир ажыдыышкын – дагларга дыка ынак мен, Кавказта, Кыргызстанда аңгы-аңгы дагларны көрдүм. Уралда чурттап турар болгаш, боттарывысты «дагжылар» дээр бис. Мында, Тывада, даглар өске-дир… Аътты эзертепкеш, дургаар халдып чоруксаары кээр.
Август айда Кызылга бир дугаар келгеш, «Азияның төвүнде хөөмей» бүгү-делегей фестивалының ажыдыышкынын көөр аргалыг болган мен. Кежээки хүн хаяазы: «Хааннар аңнаашкыны» тураскаал, тулган дээн скульптура композициязы, даглар, Улуг-Хем база 15 хөөмейжи хөөмейлеп эгелээрге – ол бүгүден бажым дүктери «туруп келген» ышкаш болган.
Ажылым хөгжүм-биле холбаалыг болгаш, хөөмейниң техниктиг күүселдезин тайылбырлап болур мен, ынчалза-даа ону дыңнап олургаш, «канчап ынчаар ырлаптарыл» деп айтырыг тургустунуп келир.
Хөөмей болгаш даглар – Тывада мени кайгаткан чүүлдер ол-дур.