«Төрээн чуртуң төөгүп берем» мөөрейниң түңнелдери

«Шын» солун Россия биле Тываның демнежилгезиниң 100 чылынга турас­каадып, «Төрээн чуртуң төөгүп берем» деп мөөрейни ТР-ниң Баштыңының грант-деткимчези-биле чарлаан турган. Киржикчилерниң болгаш материалдарның хөй болганындан ону түңнээр хуусаазы узай берген. 2014 чылдың декабрьның 23-те мөөрейниң жюри кежигүн­­нери тиилекчилерни илереткен. Мөөрейге ниитизи-биле алдан ажыг кижи ажылдарын чоруткан. Каш-ла чагаа утка-шынарының талазы-биле чегей болганындан солун арнынче  үнмейн барган. 55 ажылды редакция­ның корреспондентилери ажылдап кылгаш, чырыкче үндүр­­ген. Ол дээрге улуг ажыл дээрзин демдег­левес аргажок. Жюри кежи­­гүн­­­нери эң эки ажылдарны шилип тура, мөөрейниң кол негелдези — кижиниң сагыш-сеткилин, төрээн чуртунга ооң ынакшылын, чоргааралын көргүскен хууда сагыш-бодалдарын ханы утка-шынарлыы-биле илереткенин онзалай көрүп, шиитпирни  үн­­дүр­­ген. Тиилекчилеривис бо:

Профессионал журналис­тер аразындан:

1-ги черни Республика Ордениниң эдилекчизи, ТР-ниң культуразының алдарлыг ажылдакчызы, хоочун журналист Таан-оол Хертек «Төрээн сумум» база «Тос эртинениң бирээзи суурум –Кызыл-Даг» деп ажылдары дээш алган. 2-ги черни «Харылзажырының өртээли турган» деп Чаа-Хөл дуга­йында материалы-биле ТР-ниң алдарлыг ажылдакчызы, хоочун журналист Владимир Чадамба алган. РФ-тиң Журналистер болгаш Чогаалчылар эвилелдериниң кежигүнү, ТКУ-нуң улуг башкызы Мария Күжү­­гет «Авыралдыг Аянгатым» деп ажылы-биле 3-кү черни ээлээн.

«Шынның» бижикчилериниң аразындан: 1-ги черни «+гбелерим кую» деп ажылы-биле Мөңгүн-Тайга ко­жууннуң Мөген-Бүрен сумузундан башкылар Любовь Иргит биле Андрей Оюн алган. 2-ги черни – Чадаанадан хоочун башкы Ольга Салчак «Салым-чолдуң кадыр кокпазы» деп ажылы-биле ээлээн. 3-кү черни Бай-Тайгадан ТР-ниң школаларының алдарлыг башкызы Ким-оол Сарыг-Донгак «Ыдык тайгам» деп ажылы-биле алган.

Номинациялар тиилекчилери:

«Шынга» шынчызы дээш» деп тускай шаңналга Бай-Тайгадан хоочун башкы Бараат Делег-оол, Кызылдан Алдын-оол Ондар, Чаа-Хөлден Дегут Демчик, Сукпактан Николай Танзын олар төлептиг болган.

«Төрээн чуртка ынакшыл» -- Мария Дамчай (Шагаан-Арыг), Сереңмаа Маадыр-оол (Барыын-Хемчик), Аваа Монгуш (Сүт-Хөл).

«Төөгүге сонуургалы дээш» -- Айрана Корбаа (Чаа-Хөл, 11 классчы), Ай-Херел Салчак (Ак-Довурак. 11 классчы).

Тиилекчилерге «Шын» солун өөрүп четтиргенин илеретпишаан база катап изиг байырны чедирип тур. Тиилелгеңер-биле!

Шаңнал-макталче кирген авторларывыстан аңгыда ажылы шаңналче кирбээн-даа бол, утка-шынары эки деп демдеглеттинген ажылдар бар. Чамдык авторларывыс­ты маңаа демдеглээри артык эвес боор. Чижээлээрге, бис­тиң доктаамал бижикчивис башкы Лариса Уйунушкаевна Сааяның төрээн сууру Бора-Тайга дугайында, хоочун башкы Биче-кыс Бадакаевна Күжү­­геттиң төрээн чери Делег-Хол дугайында, Мария Романовна Хомушкунуң (Хунай-оолдуң) Чаа-Хөл дугайында, Бай-Тайга ко­жуун чагыргазының өөредилге эргелелиниң инспектору Любовь Комутовна Күжү­­геттиң төрээн сууру Тээли дуга­йында ажылдарын демдеглеп болур.Оларга «Шын» өөрүп четтиргенин илередип, моон соңгаар-даа солун-биле харылзаазын быжыктырарын кү­зеп тур.

Тиилекчилерге шаңналдарны тывыскан соонда, (1-3-кү черлерни алганнарга «Серебрянка» санаторий-профилакторийже путевкалар) редакция ажылдакчылары бижикчилери-биле «төгерик столду» эрттирип, солун ажылынга хамаарыштыр ажык чугааны кылган. Аңаа номчукчу, бижикчилеривистен хөй эки сүмелерни алдывыс. Чадаанадан Ольга Салчак школага орус дыл болгаш литература башкылап чораан хоочун башкы болгаш, солун арнынга орус дылдың башкылаашкынынга хамаарышкан чүүлдерни арбыны-биле парлаа­рын сүмелээн. Бай-Тайгадан Ким-оол Сарыг-Донгак тыва езу-чаңчылдарны, Кызылдан Иван Сувандии төрээн чурт дуга­йында ажылдарны парлаа­рын уламчылаарын сү­­мелээн. Сукпактан Николай Танзын төрээн дылывысты камнап, кадагалап, салгалдарга дамчыдып арттырарынга хамаарыштыр база «Шын» солуннуң чагыдылгазынга хамаарыштыр чагыг-сүмелерин берген. Хоо­чун библиотекарь Сереңмаа  Норбуева Маадыр-оол болгаш өскелер-даа редакцияның ажылдакчыларынга кичээнгей, сагыш-човангыры дээш өөрүп четтиргенин илередип, бижээн чүүлдерин док­таамал парлап турары дээш «Шын» солунга мөгейип чо­руур сеткилин илереткен. Мате­риалдары элээн кызырылдага таварышканынга хомудалын Любовь Иргит биле Иван Сувандии илереткен. Ажык чугаадан ниитизи-биле илерээни болза, «Шын» солуннуң арнынга үнген материалдарын номчужуп, аттарын эки билип чораан авторлар бот-боттары таныжып ап, арга-дуржулгазын үлешкени кижи бүрүзүнге өөрүнчүг болган. Автор бүрүзү солун-биле харылзаазын үспейн, моон соңгаар-даа чонга ажыктыг, номчуштуг чүүлдерни бижип турарын хүлээнген. Редакцияның мурнундан ооң ажылдакчылары салдынган айтырыгларга харыылап, та­йылбырларны берген.

Бо чылын Улуг Тиилелгениң 70 чыл ою болгай, ынчангаш «Шын» солун Ада-чурттуң Улуг дайынының билдинмес арыннарынга хамаарыштыр тус­кай мөөрейни чарлаар, ол дугайында аңгы дыңнады бээр, аңаа идепкейлиг киржиринче бүгүдени кыйгырган.

Мөөрей төнген, өске мөөрей уламчылаар. Ынчангаш ажылдарыңарны манап артывыс.

Бөгүн — российжи Парлалганың хүнү. Бүгү авторларывыска байырлал таварыштыр изиг байыр!

      Светлана Балчыр,

жюриниң даргазы, «Шынның» харыысалгалыг        секретары.

Альберт Хомушкунуң тырттырган чуруктары.