Тываның Баштыңы Владислав Ховалыг Суд ажылдакчызының хүнү-биле республиканың суд ниитилелинге байырны чедирген. Россияның Дээди Судунуң кол судьязы Игорь Красновтуң саналынга даянгаш, Россия Федерациязының Чазааның 2025 чылдың октябрь 24-те 1657 дугаарлыг доктаалы-биле тургускан чаа профессионал байырлалды бо чылын бир дугаар демдеглээн.
«Суд ажылдакчыларының профессионал ажыл-чорудулгазы дээрге, чүгле албан хүлээлгелерин күүседири эвес-тир. Хоойлу-дүрүмнү болгаш корум-чурумну быжыглаарынга, хамаатыларның эргелерин болгаш хосталгаларын камгалаарынга, хоойлунуң тергииделин хандырарынга хүн бүрүнүң ажылы-дыр. Суд системазының ажылдакчыларының ажылы – күрүне институттарынга хоойлунуң болгаш хамаатыларның бүзүрелиниң үндезини-дир» - деп, Владислав Хова байыр чедириишкининде демдеглээн. Суд системазының ажылдакчыларынга болгаш хоочуннарынга регионнуң чаагай чоруунга үлүг-хуузу, хамаатыларның оларга бүзүрели дээш өөрүп четтиргенин илереткен. Ол ышкаш быжыг кадыкшылды, профессионал өзүлдени, эң-не берге шиитпирлерни хүлээп алырынга мерген угаанны күзээн. «Ажылыңар сеткил ханыышкынны эккелзин, коллективиңер удур-дедир дузалажып, деткип чорзун» - деп, Владислав Ховалыг бодунуң блогунда бижээн.
Бо чылын Тыва Республиканың суд системазы тургустунганындан бээр 95 чыл оюн демдеглээн. Ол төөгүлүг узун орукту эрткен - бирги улус судтарындан эгелээш, амгы үениң сайзыраңгай суд системазынга чедир. Бөгүн регионда Тыва Республиканың Дээди Суду, Тыва Республиканың Арбитраж Суду, район судтары, эптештирилге судьялары ажылдап турар. Судтар хоойлу езугаар оларның ажылынга хамааржыр чөптүг шииткелди чорудуп, маргылдааларны шиитпирлеп, херектерни сайгарып турар. Амгы үеде республиканың суд корпузунда 300 хире судьялар ажылдап турар. Оларның ажыл-чорудулгазы үргүлчү өзүп турар: 2004 чылда олар чылда 45 муң, а 2014 чылда 65 муң ажыг херекти көрген болза, ам чылда-ла 200 муң хире херек чедир көвүдээн.
Бөгүн Тыва Республиканың Арбитраж судунга чаа профессионал байырлалды демдеглеп, шаңналдарны тывыскан. Хоойлу-дүрүмнү камгалаарынга онза чедиишкиннери дээш, «Россияның Дээди Судунуң 100 чылы» база «Тыва Республиканың судьяларының квалификациялыг коллегиязының 35 чылы» юбилейлиг медальдарны Арбитраж судунуң халажылгада хүндүлүг судьязы Маргарита Данзырынга тывыскан. Хүндүлүг дыштанылгада судья Ольга Донгак «Россияның Дээди Судунуң 100 чылы» юбилейлиг медаль-биле шаңнаткан. Судтуң хоочуну Светлана Салчакты суд системазының хөгжүлдезинге улуг үлүг-хуузун киирип, албан хүлээлгезин күүседиринге инициативтиг чоруу дээш «Төлептиг ажыл албаны дээш» медаль-биле шаңнаан. Судтуң хоочуну Кара Сотпага хоойлу болгаш корум-чурумну быжыглаарынга онза ачы-хавыяазы дээш, «Россияның Дээди Судунуң 100 чылы» юбилейлиг медальды база тывыскан.
Ноябрь 5-тиң хүнүн Суд ажылдакчыларының хүнү кылдыр шилип алганы уткалыг, чүге дизе 1723 чылда Россияның императору Петр I «Судтуң хевириниң дугайында» деп чарлыкты үндүрүп, ында суд бүдүрүлгезиниң кол принциптерин бадылаан. Ол документиде судтарга херекти сайгарарының чурумун тургузуп, хамааты херектерни болгаш кеземче херектерин колдуунда-ла ийи таланың дорт киржилгези-биле сайгарып көөрүн айыткан. Оон ыңай, билдириишкин киирикчизин база харыылакчыны кыйгыртыр судтуң ажылын, ол ышкаш ийи талага удур албадалдыг хемчеглерни ажыглаар эргени, чижээ, тудуп хоругдаарының дүрүмнерин ында кирген.