Бии-Хем кожууннуң төп библиотеказы капитал септелге соонда база катап номчукчуларын хүлээп эгелээн. Тываның Баштыңы Владислав Ховалыгның дыңнатканы-биле алырга, Туран хоорайның библиотеказы «Өг-бүле» национал төлевилел күүселдези-биле республикада ажыттынган 19 дугаар чаарттынган модельдиг библиотека болуп турар. Бо чылын Тожу кожууннуң Ак-Довурак хоорайда база Тоора-Хем суурда ындыг библиотекалар база ажыттынган.
«Тывада дыка хөй библиотекаларда он-он чылдар дургузунда капитал септелге кылбаанындан, чаартылгалар негеттинип турган. Ол ышкаш чурагай технологияларының үезинде библиотекаларны үениң негелделеринге дүүштүр аныяк салгалдың негелделерин хандырары-биле номчукчуларга таарымчалыг байдалдарны тургузарынт үе негеп келген. Ол айтырыгны чогумчалыг шиитпирлээриниң базымы библиотекаларны чаартырында» - деп, Владислав Ховалыг бодунуң блогунда дыңнаткан.
Республика Баштыңы Туранда чаарттынган ном шыгжамырының баазазы хоорай чурттакчыларын хаара тудар чаа төп апарып, аңаа чаа билиглерни шиңгээдип, кичээлдерге белеткенип, найыралдажып, хостуг үезин шын эрттирер чер апаарынга бүзүрелин илереткен.
Байырлыг ажыдыышкын үезинде, Тываның культура сайыды Виктор Чигжит республиканың удуртукчузунуң өмүнээзинден Туранның чурттакчыларынга байырны чедирген. «Өг-бүле» национал төлевилелдиң «Өг-бүлениң үнелиг чүүлдери болгаш культура инфраструктуразы» деп федералдыг төлевилелди боттандырып, библиотеканы чаартканын ол демдеглээн. Бо федералдыг программа культура албан черлеринге чаа тынышты берип, бүгү чонну хаара тудар езулуг төптер кылдыр эде тургустунар сорулгалыг.
Библиотеканы чаарткан соонда, номчукчуларга таарымчалыг байдалдар тургустурган: номчуттунар делгем өрээл, амгы үениң хуралдаар залы, аянныг номчулга бажыңы, уругларга тускайлаан булуң, чурт-шинчилел килдизи, информас-библиографтыг төп.
Владислав Ховалыг бодунуң блогунда культура албан черлериниң чаартылгазы уламчылаарын дыңнаткан: «Чурттакчы чоннуң амыдыралының шынарын бедидеринче, хамаатыларның бүгү бөлүктеринге эртем-билигже болгаш культурлуг үнелиг чүүлдерже сонуургалын хаара тудары чугула базым-дыр» - деп, ол демдеглээн.
2025 чылга чедир «Культура» национал төлевилел күүселдези-биле библиотекаларны амгы үениң негелделеринге дүүштүр эде чаартыр ажылдар чорудуп турганын сагындыраал. Президент Владимир Путин 2025 чылда культура албан черлериниң тудуу, септелгези база катап эде чаартылгазы дээш, элээн каш угланыышкыннарны хаара туткан «Өг-бүле» деп чаа национал төлевилелди саналдаан.