Майның 15-тен эгелеп Тывада төпчүткен чылыг хандырылгазындан чылыг бээрин соксаткан. Республика чазааның неделя санында эртип турар аппарат хуралында 2024-2025 чылдарның күскү-кышкы үезиниң түңнелдерин үндүрген.
Энергетиктерниң дыңнатканы-биле алырга, одалга сезонунуң эгезинден республиканың чылыг хандырылга системаларынга 40 үрелиишкин болган, эрткен кышка деңнээрге 48 хуу эвээш. Одалга сезонунга шынарлыг белеткел маңаа кол рольду ойнаан. Ооң-биле чергелештир чүгле Кызылдың ЧЭТ-ке озал-ондактар эвес, а Ак-Довурак, Шагаан-Арыг, Хову-Аксы база Чаа-Хөл системаларынга үрелиишкиннер саны бүдүн чартык катап эвээжээн.
Специалистер кол дериг-херекселдиң ажылы идегелдиг апарганын, үрелиишкиннер саны 77 хуу – 9-тан 2 чедир эвээжээнин демдеглээн. Дузалал дериг-херекселдеринде үрелиишкиннер үш катап эвээш болган, эрткен чылын 19 турганынга деңнээрге 6 кылдыр баткан. Эрткен сезонда чылыг четкилеринге штаттан дашкаар 27 болуушкун болган болза, бо чылын 16 онза байдал демдеглеттинген.
Хөмүр-даш-биле доктаамал хандырганындан чылыдылга шугумунуң турум ажылдаары чедип алдынган. Тываның Баштыңы Владислав Ховалыгның эгелээшкини-биле республиканың муниципалдыг тургузугларында одаар чүүл складтарын организастааны-биле хөмүр-дашты үзүктел чок сөөртүп чедирген. Бөгүн кожуун төптериниң хөй кезиинде база республиканың найысылалында хөмүр-даш хүлээп алыр болгаш шыгжаар 36 пункт бар. Тургускан логистиказының ачызында, чонга болгаш бюджет организацияларынга садар хөмүр-даш өртээн чазак контрольдап турар.
Ооң-биле чергелештир кышты эки эртеринге одалга-энергетика комплекизиниң электри четкизинде кошкак талалар илереттинген. Эрткен сезонга деңнээрге, технологтуг хажыдыышкыннар саны 42 хуу өскен – 320 таварылгадан 457 чедир. Ону чайладырының ортумак үези – 1,16 шактан 1,36 шак чедир көвүдээн. Электриден чылыг бээр немелде дериг-херекселдерни чоннуң ажыглап турары-биле ток шугумнарында чүъктүң улгатканындан, аварийлиг өжүрүлделер бо-ла болу бээри кол чылдагаан деп, специалистер санаан. Чырык өшкениниң чартыындан көвей кезии ынчаар болган. Бүгү айыыл-халаптарның 36 хуузу четкилерниң болгаш трансформатор дериг-херекселдериниң эргижиреп элээнинден болуп турар. Бо сезонда ээзи чок четкилерни боттуң өнчүзүнче хүлэп алганының уржуунданаварийлиг болуушкуннарның көвүдээни, статистикага база салдарлыг болган.
Чылыдылга-энергетика комплекизиниң объектилерин кышка белеткээринде чидиг айтырыгларның бирээзи – төлевир чуруму чидиг хевээр арткан. 2024 чылдың чазынында Тываның хереглекчилериниң чырык болгаш чылыг энергиязы дээш ниити өрези 1 млрд. 767 млн. рубль болган, ооң 1 млрд ажыы чурттакчы чоннуң өрези болур. Энергетика компанияларынга өре бо хүнде ол-ла хевээр арткан, ол чүүл чылыдылга-энергетика комплекизин база чуртталга-коммунал ажыл-агый объектилерин септеп, белеткээр ажылды элээн нарынчыдып турар.
Аппарат хуралының соонда, сайыт бүрүзү боттарының удуртулгазында албан черлери болгаш организациялар курлавыр-хандырылга бүдүрүлгелеринге өрелерин төлээрин контрольга алырын дааскан. Ажылчын коллективтерге база чурттап турар чериниң аайы-биле чонга өрелерни төлээриниң дугайында тайылбыр ажылын чорудары чугула. Майның 20-ден июнь 30-ге чедир бир ай дургузунда, энергетика курлавырлары болгаш коммунал ачы-дуза дээш өрелерни эвээжедир кампанияны эрттирерин эрге-чагырга органнарынга болгаш тус чер чагыргаларынга сүмелээн.