.jpeg)
Тывада «Баштайгыларның шимчээшкини» грант мөөрейинге тиилээн төлевилелдер федералдыг бюджет деткимчези-биле боттанып эгелээн. Бистиң региондан ийи төлевилел Бүгү-российжи хөй-ниити күрүне шимчээшкининиң ээлчеглиг мөөрейинге тиилээни апрель төнчүзүнде билдинген. Бүгү Россиядан 513 төлевилелдер аразынга олар база деткимчени алган. Школалардан, ортумак профессионал өөредилге черлеринден, немелде өөредилге черлеринден, дээди өөредилге черлеринден болгаш өске-даа организациялардан шупту 5,5 муң ажыг чагыг мөөрейже киирген. Деткимчениң ниити түңү 1,4 млрд. рубль болган, а Тыва бодунуң эгелээшкиннери дээш 3883879 рубльди камгалап алган.
Тываның киирген төлевилелдерин Улуг-Хем кожууннуң Уруглар туризминиң төвү база республиканың спортчу туризм федерациязы белеткээн.
Улуг-Хемниң уруглар туризминиң төвү «Школачыларны хаара туткан чер» уругларның туризм төвү» төлевилелди боттандырып, республиканың немелде өөредилге сайзырадыр төвүнүң специалистери-биле кады бо хонуктарда турисчи слеттарны эрттирериниң эге билиглеринге өөредилге семинарын организастап эрттирген. Тема кожууннуң аңгы-аңгы школаларындан 70 хире башкыны хаара туткан.
Хемчегниң бирги кезээнде башкыларга туризм адырында эрге-хоойлу өскерилгелерин таныштырып, практиктиг кезээнде айыыл чок чоруктуң болгаш турисчи тускай дериг-херекселдерни ажыглап тура, боттуң база бөлүктүң айыыл чок чоруунуң дүрүмнерин тайылбырлаан. Бо семинар «Баштайгыларның шимчээшкини» грантызын боттандырарының бирги хемчээ болган.
Республиканың Спортчу туризм федерациязының 7-10 класстарның өөреникчилеринче угланган төлевилелин «Бедиктерже мен» спортчу туризмниң школа лигазы» деп адаар. Эгелээшкин школачылар ортузунга активчи дыштанылганы болгаш кадык амыдыралды нептередиринче, ол ышкаш бойдус хүрээлеңинге дыштанып чорааш база поход үезинде оваарымчалыг алдынарының дүрүмнерин өөредиринче угланган.
«Бедиктерже мен» школа лигазында элээн каш чада бар. Август эгезинде дагдыныкчыларның уруглар командазын чыып база өөредир чыылданы чарлаар. Ооң соонда черниң уг-шиин тыварынга, компас-биле ажылдаарынга, доктаар черин шилип, тургустунарынга, доң баглаарынга, боттуң дериг-херекселдерин шилип алырынга элээн каш мастер-класстар болур. Сентябрь 27-де Бүгү-делегейниң туризм хүнүнде Дөгээ болгаш Хайыракан даанче үнүүшкүннү, күскү дыштанылга үезинде “Туриада” деп массалыг походту, ноябрь 17-де Чадаг туризм хүнүнде спортчу туризм маргылдаалары дээн ышкаш массалыг хемчеглерни лига организастаар.
Тываның төлевилелдери “Баштайгыларның шимчээшкини” грант мөөрейинге чаңгыс эвес удаа тиилээнин демдеглээлиңер. Регионнуң эгелээшкиннери 2023 чылда бир дугаар деткимчени алганнар.
Грантыларның ачызында Мөңгүн-Тайга кожууннуң Мугур-Аксы суурнуң школазында ойнаар болгаш спортчу дериг-херексел-биле дерээн, айыыл чок резин шывыглыг спортчу шөлдү «Спорт дээш» төлевилелди боттандырып туткан.
Тыва Республиканың Аныяк малчыннар эвилели ортумак профессионал өөредилге черлеринде өөренип турар көдээ аныяктарже угланган «Чедиишкинниг өөрен - белен чугаалан» төлевилелди боттандырган. Төлевилелдиң өөредилге курстарынга студентилер боттарының төлевилелинге бедик шынарлыг бизнес-план тургузарынга база камгалаарынга өөредилгени эрткен.
Амыдыралдың берге байдалынга таварышкан кижилерге дуза кадар «Идегел» коммерцияга хамаарышпас автономнуг организация «Чогаадыкчы чорук төвү» медиалаборатория» төлевилелди боттандырарынга грантыны чаалап алган. Чогаадыкчы өөредилге шөлүнге чурук болгаш видео тырттырарынга халас кичээлдер эрткен. Тываның эң ыраккы кожууннарындан школачылар фоточурук, видео, веб-дизайн база блогинг талазы-биле ырактан видеокичээлдерни алган.
2023 чылда ол бүгүже ниитизи-биле 4 866 000 рубль түңнүг деткимчени көргүскен.
«Баштайгыларның шимчээшкини» грант мөөрейи аныяк салгалдың саналдаан эгелээшкиннерин деткип боттандырар арганы берип турар. Эгелээшкин бүрүзү «Бир дугаар» деп үнелиг чүүлдерге болгаш улуг улус биле уругларның аразында кады чогаадылгага дүгжүр ужурлуг. Грант акшаларын уругларның болгаш аныяктарның кижизидилгезинче, сайзыралынче болгаш бот-сайзыралынче, оларның хостуг үезин организастаарынче угланган төлевилел ажыл-чорудулгазын организастаар кылдыр бээр.