Форумнуң киржикчилери эът болбаазырадыр «Белдир» КБК бүдүрүлгезиниң ажылын сонуургап, улаштыр бойдус байлаандан янзы-бүрү продукция кылыр «Вавиол» КХН-ге четкен соонда, дараазында дүк болбаазырадыр «Сергеихинский текстиль» АН-че үнүүшкүннү кылган. Тываның социал-экономиктиг хөгжүлдезиниң бот-тускай программазы-биле бо бүдүрүлгелерни деткээн.

Тываның Чазааның даргазының оралакчызы албан-хүлээлгени күүседип турар Уран-оол Ондар байрыны чедирип, Тываның Көдээ ажыл-агый болгаш аъш-чем аямызы, ол ышкаш Тыва Республиканың Инвестиция хөгжүлдезиниң агентилели-биле кады ажылдажылгага болгаш чугаалажылгага белени дээш чедиргенин илереткен.

Делегация киржикчилери кайы бүдүрүлгелерже баарын боттары шилээн. Кыдат агроүлетпүржүлер больше заинтересовала деятельность АО «Сергеихинский текстиль» АН-ның ажылын сонуургап, бүдүрүлге канчаар чоруп турарын кичээнгейлиг көрген. Кыдат Улус Республикадан инвестор Ли Байчунь - АН-ның чиңгине директору. Интерес к предприятию по переработке шерсти в Туве господин Дээрги Байчунь 2020 чылда Тывада дүк болбаазырадыр бүдүрүлгени сонуургап, шитпирни хүлээп алыр мурнунда инвесторнуң төлэлери тыва хой болгаш өшкүнүң дүгүнүң шынарын шинчилеп көрген.

2021 чылда компания 2020-2024 чылдарда Тыва Республиканың социал-экономиктиг хөгжүлдезиниң тускай программазы-биле дүктүң бирги болбаазырадылгазын организастаар инвестиция төлевилелдериниң конкурс шилилдезин эрткеш, деткимчини алган.

Тывада бүдүрүлге амгы үеде 1000 тонна дүктү, азы айда 100 тоннаны бүдүрүп турар. Бүдүрүлгениң төлээлери дүктү болбаазырадып турарындан аңгыда, тыва хой болгаш өшүк дүгүнден бүдүрген кидис, чүң, белен дүк пөстү, чоорганнарны база сыртыар дээш, өске-даа продукцияны таныштырган. Ындыг болзажок, бо дүктен кылган барааннарны Тывадан дашкаар бүдүрүп турарын продукцияны «Сергеихинский текстиль» АН-ның тус черде удуртукчузу Рудольф Дарбак тайылбырлаан. Ам бо чоокку планнарда бүдүрүлгениң ийиги чадазын ажыдар – чаа саткан дериг-херекселди эптээш, болбаазырадылга цегин ажылдадып, орулгалыг ажылче кирер.

Планнааан дугуржулгалар сайгарылгазы-биле ажылдың баштайгы хүнү доозулган. Аныяктар ордузунга аңаа Тываның Чазаанга Чазак Даргазының оралакчызы албан-хүлээлгени күүседип турар Уран-оол Ондар, Тываның экономиктиг сайзырал болгаш үлетпүр сайыды Аяс Баян база Тываның көдээ ажыл-агый болгаш аъш-чем сайыды Юрий Оруспайның болгаш кыдат база российжи агробүдүрүлгелер төлээлериниң киржилгези-биле «төгерик стол» ужуражылгазы болуп эрткен.

Форумнуң аалчылары Тываның көдээ ажыл-агый, үлетпүр болгаш экономика адырларының дүк болбаазырадылгазы, мал ажыл-агыйы, балык ажыл-агыйы, мал чеминиң бүдүрүлгези, ногаа аймаа, бойдус байлааның болбаазырадылгазы, туризм инфраструктуразынга хамааржыр сонуургааны айтырыгларынга харыыларны алганнар. Кыдаттан келген форум киржикчилери-биле чугаалажыышкын үезинде, Моол-биле Тываның кызыгаарда Өвүр кожуунунда автомобиль хөй талалыг эрттирилге пунктузунуң девискээринде «Хандагайты» үлетпүр-үлетпүр хевириниң тускай экономиктиг зоназын хөгжүдеринге оларның киржип болурун онзалап демдеглээн.

Тываның Чазаа кызыгаар девискээринге делегей чергелиг эрттирилге пунктузун ажыттынарынга чедир инвесторларның киржилгезинге сонуургалдыг. Кыдат сайгарлыкчылар боттарының талазындан Тывада чурттар аразының оруун ажыдары кыдат бүдүрүлгелерге улуг перспектива деп демдеглеп, инвестиция байдалын экижидер болгаш моон соңгаар капиталдыг салыышкынын деткиир болгаш боттуг чиигелделерни болгаш мурнады боттандырар угланыышкыннар талазы-биле регион эрге-чагыргаларындан аргалыг-ла болза дузаны алырынга идегелин илереткеннер.

Ужуражылганың төнчүзүнде Кыдат улус республиканың агробүдүрүлгелериниң төлээлери республиканың удуртулгазын боттарының бүдүрүлгелеринче чалап, танышкаш чаа санал-оналдарны киирерин саналдаан. Бо ужуражылга «Тыва: Агроинвест-2025» форумга келир үеде дугуржулгага атты салырының белеткели болган, ооң албан езузунуң ажыдыышкыны 10 шакта Кызылдың Аныяктар ордузунга болур.