Тываның Тудуг яамызы өскүс болгаш ада-иезиниң хайгааралы чок арткан уругларга чурттаар оран-сава тудуунуң чорудуун хынаар. Республиканың чазаа неделя санында хыналда ажылдарын чорудар шиитпирни хүлээп алган.
Документиде яамы болгаш ооң адаанда албан черлери бүгү ажылдарны – тудуг чери-биле керээ чарарындан эгелээш, тудугну ажыглалче кииреринге чедир болгаш күрүне өнчүзүн өскүс уругларга шилчидип бээринге чедир – базым бүрүзүнге хайгааралды хандырарын негеп турар. Ооң-биле чергелештир, хемчег бүрүзүнге тодаргай хуусааларны айыткан, чижээ, керээлерни апрель 1-ге чедир чарар, а тудугга черлерни апрель 10-га чедир аңгылаар дээш, оон-даа өске.
Республиканың Тудуг яамызындан специалистер, ол ышкаш объектини хайгаарап турар тус чер чагырга органнарының төлээлери тудуг шөлүнче неделяда чаңгыс катап боттары чедер ужурлуг. Хыналда соонда, олар чазакка тудугнуң чоруп турарының болгаш илереттинген кандыг-бир четпестерниң дугайында неделя санында медээлеп, аңаа даянгаш керээ чарган кижилерге хамаарыштыр хемчеглерни алыр. Ынчангаш, графиктен 60 азы оон-даа хөй хонук озалдааны дээш, тудуг чери-биле керээни үзе чарар.
Өскүс уругларны чурттаар оран-сава-биле хандырарының берге байдалы шыңгыы контрольду негеп турар деп, ТР-ниң Тудуг яамызы тайылбырлаан. Өскүс уругларны чурттаар оран-сава-биле хандырар харыысалганы РФ-тиң субъектилеринге онааганы билдингир. Ону садып алыр азы тудар акша-хөреңгини боттары тывар ужурлуг. Федералдыг төп чүгле субсидиялар-биле дузалап болур, а ооң хемчээли регионнуң акша салыышкыннарындан хамааржыр. Тыва Республиканың бюджет арга-шинээ кызыгаарлыг болганындан, өскүс болгаш ада-иезиниң хайгааралы чок арткан уругларны шуптузун чурттаар оран-сава-биле хары угда хандырар арга чедишпес.
Ындыг-даа болза, регион эрге-чагыргалары өскүс уругларның чурттаар оран-савазынга бюджет чарыгдалдарын чылдан чылче көвүдедип, немелде аргаларны дилеп турар. Чижээлээрге, 2023 чылда 85 өскүс уругга квартираларны аңгылаары планнаттынган турган болза, херек кырында 126 бажың-балгаттың дүлгүүрлерин дамчыткан. 2024 чылда план езугаар ол категориядан 77 кижи чурттаар оран-саваны алыр турган. Ындыг болзажок республиканың чазаа өскүс уругларга 95 квартира бээр арганы тыпкан. 2025 чылда 71 өскүс уруг квартираларны алыр. Ынчалза-даа чазак бо удаада оон-даа хөйнү кылып шыдаар деп идегеп турар, ынчангаш чуртталга бажыңнарының тудуунуң шынарынга болгаш чурумунга контрольду күштелдирер.
Тудуг сайыды Артыш Кыргыс Тыва Республикада чуртталга шөлүнүң чедишпезин көрүп, тудугнуң хуусаазын үспезин азы саадатпазын онзалап айыткан. Тудуг ажылдарынга таарышпас чер участоктарын аңгылап база тудуг черлери керээниң хуусааларын хажыда бээр таварылгалар барын демдеглээн. Ынчангаш чөптүг эвес саадаашкыннарны болдурбазынче база технологтуг стандарттарга дүүштүр күүсеттинген ажылдың бедик шынарын хандырарынче угланган контрольду тудуг ажылдарының чада бүрүзүнде чорудары чугула.