Тыва Крымның болгаш маадыр хоорай Севастопольдуң Россия-биле каттышканындан бээр он бир чылын демдеглээр. Чылдың-на марттың 18-те күрүне байырлалы «Крымның чазы – кезээ мөңгеде кады!» деп кыйгырыг-биле эртип, республиканың шупту өөредилге болгаш культура албан черлеринге патриотчу, өөредиглиг, спортчу болгаш культура-массалыг хемчеглер болгаш акциялар: беедалар, делгелгелер, патриотчу шактар, викториналар, оюннар, кинолар көргүзүү, чуруктар мөөрейлери дээш, өске-даа хемчеглер-биле демдеглеттинип турар. Байырлыг болуушкуннуң дугайында информастыг медээлер организацияларның интернет-курлавырларынга парлаттынар.
«Крым чазынын» кол сорулгазы – Россия Федерациязынче Крым биле Севастопольдуң катап эглип келгениниң төөгүлүг, геополитиктиг болгаш культурлуг ужур-утказын кижилерге, ылаңгыя аныяктарга сагындырарында.
Март 18-те Тываның найысылалы Кызылдың төп шөлүнге дүъште, байырлалдың кол болуушкуну – патриотчу митинг-концерт болур. Чылдың-на хоорайның чурттакчылары болгаш аалчылары, аныяктар, хөй-ниити ажылдакчылары, аңгы-аңгы организацияларның болгаш эрге-чагырга органнарының төлээлери Арат шөлүнге чыглып келгеш, «Крым чазынынга» киржир. Республиканың алдарлыг артистери болгаш чогаадыкчы коллективтери концерт номерлерин бараалгадыр, а тускай шериг операциязының киржикчилери – шериг албанныглар байырлалдың хүндүлүг аалчылары болур. Ооң-биле чергелештир “Эне-Сай” культура бажыңынга «Крымның чазынга» тураскааткан флеш-моб эртер.
Байырлал программазы бүгү республиканы хаара тудар. Чижээлээрге, Каа-Хем хоорай хевирлиг суурда кожууннуң чагырга бажыңының мурнунга митинг-концерт болур. Тус черниң автоклубунуң белеткээн культура программазы чурттакчыларны хаара тудар. Каа-Хем кожууннуң школаларынга, ном саңнарынга хөй санныг хемчеглер болуп эртер, школачыларга чугула чүүлдер дугайында темалыг чугааларны организастаар, “Баштайгыларның шимчээшкининиң” тус черде идепкейжилери хемчеглерни эрттирер. Тожу кожуунда көдээ культура албан черлеринде он ажыг аңгы хемчеглер база планнаттынган, а кожуун төвү – Тоора-Хем суурга байырлыг концерт болур.
11 чыл бурунгаар, 2014 чылдың март 18-те, Крым Республика биле Севастополь хоорай төөгүлүг төрээн чурту – Россия-биле база катап каттышкан. Бо төөгүлүг болуушкун 2014 чылдың март 16-да референдум-биле быжыглаттынган. Референдумнуң түңнелдеринден алырга, Крымның чурттакчыларының 96,77 хуузу, Севастопольдуң чурттакчыларының 95,6 хузу Россия-биле каттыжарын деткээн.
Крым Республика биле Севастополь хоорай Россия Федерациязының 84-кү болгаш 85-ки субъектилери апарган.
Крым биле Севастополь – Россияның байлак езу-чаңчылдарлыг, культуралыг, бойдус чурумалдыг болгаш чоннуг регионнары болгаш, ооң чарылбас кезээ апарган. Олар чүгле ниити төөгүлүг эвес, а экономиктиг, социал болгаш культурлуг хөгжүлдезинге улуг күчү-күштүг.