
2024 чылда чарлаан Кадыкшыл чылында Тывада чурттакчы чонну диспансеризацияже хаара тудары 2 хуу көвүдээн. Ооң түңнелдери-биле алырга, республикада эмчи шинчилгезинче 228480 кижини хаара туткан, планнаанындан 5 муң кижи хөй. ТР-ниң кадык камгалал сайыды Валентин Югай шак ындыг сан-чурагайны берген.
Улуг кижилерни шинчип көөрге, 32 муң кижиниң кадыкшыл байдалы эки болган. Хоочураан аарыглар чок-даа болза, оон аарый берип болур хире 29,7 муң кижини ийиги бөлүкче киирген. Эмчи шинчилгезин эрткен кижилерден 63 муң ажыг кижиден эмчилер янзы-бүрү аарыгларны илередип кадыкшылдың үшкү бөлүүнче киирип, диспансер хайгааралында алган.
Тускай шериг операциязының киржикчилеринче улуг кичээнгейни салган. 2024 чылда 368 ТШО киржикчизи диспансеризацияны эрткен, оларның 142-зин диспансер учедунда алган.
Эрткен чылдарга деңнээрге, диспансеризацяның түңнелинде илереттингени-биле аарыгларның структуразы өскерилген. Хан-дамыр эргилдезиниң аарыглары бирги черде хевээр арткан. Ооң соонда, ижин-хырын болгаш тыныш органнарының аарыглары, дөрткү черде – чигир аарыы.
Эмчи шинчилгезиниң үезинде халдавырлыг эвес хоочураан аарыглардан аарып болурунуң барымдаалары база илереттинген. 2024 чылда оларның даңзызы өскерилбээн. Ооң мурнунда ышкаш, хынаткан кижилерниң 29,3 хуузу шын эвес чемненип турар болза, 22,2 хуузу таакпылаар, 10,9 хуузу шимченгир эвес болган.
Диспансеризация хемчээнче кирбейн турар немелде шинчилгеже 630 кижини чоруткан. Шинчилге эрткен 479 кижи тускай болгаш бедик технологиялыг дузаны алган. Республиканың 1407 чурттакчызы санаторлуг-курорт эмнээшкининиң курстарын эрткен.
Профилактиктиг шинчилгелерже бичии уругларны хаара тудары көвүдээн. 2024 чылда 67102 уругну шинчип, чылдың планын 102,7 хуу күүсеткен. Шинчээн шупту уругларның үш кезии, азы 21,8 муң уруг шуут кадык болган. 2023 чылдың диспансеризациязынга бодаарга, уругларны 12 хуу хөйге хаара туткан.
Кадыкшылдың ийиги бөлүүнде, азы кадык уруглар саны элээн көвүдээн. 2023 чылда 40250 уруг турган болза, шупту шинчээн уругларның 61,7 хуузу болуп, 41402 кижи четкен. Профилактиктиг шинчилгелерже хаара туткан уругларның 5,9 хуузу кадыкшылдың 3-кү, 4-кү база 5-ки бөлүктеринче кирген, азы хоочураан болгаш аар аарыглардан аарып турар болганнар.
Ооң мурнунда чылга деңнээрге, 2024 чылда уруглардан ниитизи-биле 18923 аарыгны илереткен, азы 17,9 хуу эвээш. Уруглар аарыгларындан көөр болза, бирги черде – ижин-хырын аарыглары (33,7 хуу), ийиги черде – нерви системазының аарыглары (19,3 хуу), үшкү черде карак болгаш ооң аарыглары (17,4 хуу) хамааржыр. 2023 чылдың диспансеризация түңнелдери-биле деңнээрге, аарыгларның бо үш хевиринде кызырылда барын эмчилер демдеглээн, 39 хуудан 11 хууда келген.