Закрыть
Логин:
Пароль:
Забыли свой пароль?
Войти    

Главная

Главное


Рабочая встреча Президента Владимира Путина с Главой Республики Тыва Владиславом Ховалыгом

Руководитель региона информировал Президента, в частности, о темпах жилищного строительства и мерах по развитию сельского хозяйства в Туве. 
В.Путин: Мы с Вами обсуждали ситуацию, уже отметили позитивные тенденции. Конечно, что касается стройки – у нас стройка в целом развивается хорошо по стране, рост 7,9 процента. Но в Туве – больше 50, по-моему, 53 процента.
В.Ховалыг: Да.


Подробнее...

Новости

RSS
19.05.2024 14:03 / Прочее
Предпринимателям и жителям Тувы разрешили  без торгов получать землю под организацию импортозамещающих производств

Власти Тувы будут без торгов предоставлять земельные участки всем, кто  решил заняться производством импортозамещающей продукции. Постановление об упрощенном порядке выделения земли под такие производства  подписал 15 мая Глава республики Владислав Ховалыг.

Подробнее...
18.05.2024 17:26 / Экономика
В развитие сельских территорий Тувы в 2024 году планируется вложить около 1 млрд рублей

В Туве утвердили уточненную программу комплексного развития сельских территорий  на 2024 – 2030 годы. Как сообщили в Министерстве сельского хозяйства и продовольствия республики, общий объем финансирования программы на семь лет с учетом внесенных коррективов составит 7 млрд 828,5 млн рублей.

Подробнее...
18.05.2024 09:21 / Образование
В Туве студентам-отличникам увеличили размер компенсации расходов на платное обучение

Власти Тувы внесли существенные изменения в условия поддержки из бюджета республики студентов, обучающихся на платной основе. Соответствующее решение подписал Глава Тувы Владислав Ховалыг.

Подробнее...
17.05.2024 22:13 / Образование
Одно из старейших образовательных учреждений Тувы – школа села Тарлаг отметила вековой юбилей

История образовательного учреждения начинается с 20-х годов прошлого столетия. Первые занятия проходили в частном доме, потом при нем построили небольшую школу. До 1953 года 7-летняя школа находилась в местечке Малиновка Пий-Хемского района, а в 1954 году из Малиновки ее перевели в село Тарлаг. Нынешнее здание, где и находится школа, было построено в 1978 году, его открытие стало выдающимся событием в истории села – новое учреждение спроектировано со спортзалом и рассчитано на 200 мест. В 2022 году по федеральной программе «Модернизация школьных систем образования» в школе провели капитальный ремонт.

Подробнее...
17.05.2024 14:24 / Национальные проекты
В Туве на реконструкцию дорог направят более 2 млрд рублей

Глава Тувы Владислав Ховалыг сообщил, что общий объем финансирования дорожной отрасли в этом году составит более 2,2 млрд рублей. Это средства федерального бюджета и Дорожного фонда Республики Тыва. Руководитель республики подчеркнул, что реконструкция и строительство автодорог остаются приоритетом для властей региона.

Подробнее...
17.05.2024 12:08 / Происшествия
В Туве снят режим ЧС, введенный в связи с аварией на Шагонарской ТЭЦ

Режим чрезвычайной ситуации регионального значения, введённый 6 марта текущего года в связи с аварией на ТЭЦ города Шагонар, снят с 15 мая. Соответствующее распоряжение подписал Глава республики Владислав Ховалыг.

Подробнее...
17.05.2024 10:38 / Экономика
Российская продукция на прилавках Китая: РЭЦ проводит Второй фестиваль-ярмарку «Сделано в России» в Харбине

В рамках реализации национального проекта «Международная кооперация и экспорт», направленного на увеличение несырьевого неэнергетического экспорта, с 17 по 21 мая в городе Харбин пройдет Второй фестиваль-ярмарка российских товаров под национальным брендом «Сделано в России». Фестиваль-ярмарка состоится при поддержке Правительства России и Правительства провинции Хэйлунцзян в рамках VIII Российско-Китайского ЭКСПО и Харбинской международной торгово-экономической ярмарки. В рамках визита в Китай фестиваль-ярмарку посетит Президент Владимир Путин, который прибыл в Харбин накануне.

Подробнее...
16.05.2024 22:21 / Строительство
В пригороде Кызыла возводится новый жилой микрорайон

Работы по строительству нового жилого микрорайона под рабочим названием «Преображенский» ведутся в пгт Каа-Хем Кызылского района республики, в непосредственной близости от Кызыла. Проект комплексной застройки с наружными инженерными сетями предполагает возведение двух десятков жилых многоквартирных домов, школы, детского сада, объектов спорта и коммунального назначения. Строительство ведётся в рамках национального проекта «Жильё и городская среда». На днях ряд возводимых социальных объектов проинспектировал министр строительства Тувы Артыш Кыргыс.

Подробнее...
16.05.2024 18:51 / Здравоохранение
Минздрав Тувы представил государственный доклад о здоровье населения республики

Министр здравоохранения Тувы Анатолий Югай представил государственный доклад о состоянии здоровья населения региона в 2023 году на заседании Правительства Республики Тыва. По данным ведомства, показатель общей заболеваемости населения республики за последние пять лет снизился на 4,5 процента и остается меньше средних показателей по России и СФО на 35,6 и на 39,3 процентов соответственно. Особо отмечено, что текущий год был объявлен Главой Тувы Владиславом Ховалыгом Годом здоровья в республике.

Подробнее...
16.05.2024 12:29 / Экономика
Рынок банковских услуг Тувы могут пополнить сервисы Газпромбанка

Состоялась рабочая встреча членов кабинета министров Республики Тыва с представителями АО «Газпромбанк». Участники обсудили перспективы взаимовыгодного сотрудничества. Встреча проходила в рамках соглашения, подписанного Главой Тувы Владиславом Ховалыгом и заместителем Председателя Газпромбанка Алексеем Белоусом на полях Восточного экономического форума в сентябре прошлого года. Кредитная организация представила ряд предложений по внедрению продуктов по банковскому обслуживанию системы государственных закупок и бюджетных расчетов государственных органов, и по предоставлению банковских услуг населению и бизнесу региона.

Подробнее...

Фоторепортажи

Глава Тувы дал слово полицейским Улуг-Хемского района, что в селе Арыг-Узуу будет построен Дом для участкового

20.04.2015

Глава Тувы расписался в дневниках лучших учеников республики

17.04.2015

В Туве состоялась церемония передачи символа Эстафеты Победы пограничникам Республики Алтай

13.04.2015

Глава Тувы вручил юбилейные медали ветеранам Великой Отечественной войны и труженикам тыла.  19 марта 2015 года.

20.03.2015

В столице Тувы состоялся многолюдный митинг-концерт, посвященный годовщине возвращения Крыма в состав России. 18 марта 2015 года

18.03.2015

Начальник ЦСКА Михаил Барышев и четырехкратный олимпийский чемпион по спортивной гимнастике Алексей Немов встретились с ветеранами спорта и спортивной элитой Тувы.  4 марта 2015 года.

06.03.2015

Глава Тувы принял участие в Красноярском экономическом форуме

05.03.2015

Глава Тувы объявил 2015 год - Годом народных традиций в Республике Тыва

19.02.2015

Глава Тувы и деятели культуры  поговорили начистоту

19.02.2015

Шолбан Кара-оол в преддверии национального праздника Шагаа вручил государственные награды более 30 деятелям  Тувы

18.02.2015

Работа власти должна быть ориентирована на нужды людей - Глава Тувы. Личный прием граждан, 12.02.2015

13.02.2015

Шолбан Кара-оол  и Барри Керзин посетили строящийся в столице Тувы центральный буддийский храм

10.02.2015

Глава Тувы посетил продуктовые магазины села Бай-Хаак, центра Тандинского района

10.02.2015

Шолбан Кара-оол проверил работу МФЦ в Бай-Хааке и обещал поддержку детской музыкальной школе

10.02.2015

Глава Тувы пообщался в очередях с пенсионерами Тандинского района

10.02.2015

Готовность спортивного  центра в селе  Бай-Хаак составляет 80 процентов

10.02.2015

В селе Бай-Хаак сдан  новый 14-квартирный дом по программе переселения граждан из ветхого жилья

10.02.2015

Чествование деятелей науки Тувы в Доме Правительства РТ, 6 февраля 2015 г.

07.02.2015

Глава Тувы и директор Спецстроя России обсудили ход строительства в Кызыле объектов Министерства обороны

23.01.2015

Глава Тувы посетил село Чал-Кежиг, а юному хоккеисту подарил футболку с изображением Путина

20.01.2015


 
Медээлер
RSS
26.09.2013
Оттук-Даш озалдыг апарган
Сөөлгү чылдарның часкы-күскү үелеринде республиканың өске черлеринден харылзаазын үзер чыгыы апаар чер Кызыл кожууннуң Оттук-Даш арбаны болуп турар. Ында амгы үеде 39 өг-бүледе 172 кижи бар, оларның 52-зи — бичии уруглар. Мынчага чедир республиканың Чазаа болгаш кожуун чагыргазы сугга алзыр дей берген бажыңнарның ээлерин көжүрер майгын хоорайжыгаштарын тургузуп, аъш-чем-биле болгаш эргежок чугула чүүлдер-биле хандырып келген. Ол айтырыгны чогумчалыг шиитпирлээри-биле республиканың Чазаа Оттук-Даштың чурттакчыларын оон дөрт хире километр черде бедик черже организастыы-биле көжүрер деп шиитпирни хүлээп алган. Кожуун чагыргазы хуу чуртталга бажыңын тудар черлерни шилээн болгаш ол чер участоктарын бүрүткеп берген. Регионнуң инвестиция программазындан чеди миллион хире рубльди электри четкилерин эде тургузарынга болгаш трансформатор подстанциязын тударынга үндүрген. Суг хандырылгазын чаа туткан кудуктуң ачызында боттандырар.
Улаштыр номчуур...
26.09.2013
«Алдан-Маадырларга алдар болгаш хүндүткел»
Сентябрь 19-21 хүннеринде Тываның төөгүзүнде уттундурбас, кайгамчык байырлал Сүт-Хөл кожуунга болуп эрткен. Алдан-маадырларның тура халыышкынының 130 чыл оюн демдеглээн байырлалче «Шын» солуннуң хоочуну Владимир Чадамба-биле кады Сүт-Хөл кожуун кайы сен дээш хаптывыс. Орук дургаар хоочуннуң алдан-маадырлар дугайында дыңнаан, номчаан солун чугааларын дыңнааш, ол маадырларның дириг бодун хензиг үе дургузунда караам ужу-биле оода чаңгызын көрзе деп канчап-даа болдунмас күзел-биле бодумнуң сагыш-сеткилимни кыптыктырып-ла чордум. Тываның гуманитарлыг шинчилелдер институдунуң 2013 чылда чырыкче үндүргени Ю.Л. Аранчынның «Тыва улустуң маадырлыг оруу» деп номунда мынчаар бижип турар: «Алдан-дургуннарны «кемниг оор-дургуннар, аза-хортан баък чүвелер» деп феодал төрениң кижилери араттарны үргүлчү дорамчылап, хоптап келген. Ынчалза-даа олар араттарның ырмазын сып, идегелин оскундуруп шыдаваан: харын бөдүүн араттар баштайында дургуннарның база оларга чоок кижилерниң «бак салымын» кээргеп чоруй, чоорту оларның овур-хевирин сагыш-сеткилинге маадыржыдып арттырып алган». 
Улаштыр номчуур...
26.09.2013
Тыва Республиканың Баштыңы Шолбан Кара - оолдуң Алдан - Маадырларның тура халышканындан  бээр 130  чыл оюнга байыр чедириишкини

Хүндүткелдиг чаңгыс чер - чурттугларым!

Алдан - Маадырларның төлептиг салгалдары!

Ада - өгбелеривистиң алдар - адынга мөгейген байырлал - биле!

       Тываның байлак төөгүзүнде онза черни ээлеп турар “Алдан - Маадырлар” деп, хүндүткелдии - биле адаарывыс бүгү - ле мөлчүкчү дарлакчыларга удур аңгы демиселин өөскүдүп үндүрген эрес - дидим өгбелеривистиң тура халышканындан  бээр 130  чыл оюн демдеглеп эрттирип турар - дыр бис. “Алдан - Маадырларның тура халыышкыны” деп адап чаңчыкканывыс, 1883 - 1885 чылдарда болган аңгы демиселинге ынчангы Тываның Даа биле Бээзи кожууннарның арат - чону шупту киришкеннер. Амгы үе - биле деңнээрге, алды кожууннуң чер - девискээринден улуг черге бөдүүн араттарның  адаан - өжээни кыптыгып үнген. Бо демисел ооң мурнунда чер - черлерге  өөскүп турган аңгы демиселдериниң эң - не кол, эң - не хөй кижи киржилгелиг, чоннуң чаңгыс аай демнежилгезин бадыткап көргүскен.
Улаштыр номчуур...
26.09.2013
Озал - ондакка удур чүнү кылыр ужурлуг бис?
Кызыл хоорайның адаа талазында дачаларга бүдүн өг-бүлени эзирик чолаачы хөме бастырып каан, ооң уржуунда чаш ажы-төл авазы-биле кады амы-тынындан чарылган дугайында республикага тарай берген медээ чоннуң килеңин доюлдурган. Ол кижи кеземчени албан алыр ужурлуг деп Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оолдуң интернетке бижээнин хөй кижи номчааш, аңаа бүгү сагыш-сеткилинден чүүлдүгзүнген. Чолаачылар машиналарны эзирик мунуп, оруктарга болгаш кудумчуларга хөй озал-ондакты кылып, кижилерниң амы-тынындан чарлыры азы кемдеп-кергээри көвүдээни Тывада дүвүренчиг апарган. 2012 чылдың март 12-де Сүт-Хөл чурттуг аныяк оол машинаны эзирик мунуп алгаш, Элегес-Аксы суурнуң кудумчузунга ойнап турган уругларның кырынче халды берген. Чоокта чаа Кызылга Ровенская кудумчузунга 6 харлыг бичии уругну чиик машиналыг аныяк оол өлүр бастырып каан. Ол уругнуң чок болган черинде чечектер боондаа ам-даа турбушаан…
Улаштыр номчуур...
19.09.2013
Дүжүт ажаалдазы түлүктээн
Тываның муниципалдыг тургузугларында картофель болгаш ногаа ажаалдазы эрткен неделядан эгелеп идепкейжээн. Ниитизи-биле «ийиги хлебти» 665,5 га черден ажааган (планның 18 хуузу), ногааны 146,5 гектар черден чыгган (21, 8 хуузу). Бо ажыл Бии-Хем, Барыын-Хемчик болгаш Таңды кожууннарда идепкейлиг чоруп турар. Картофельдиң дүжүткүр чоруу улуг идегелди берип турар дээрзин Көдээ ажыл-агый болгаш аъш-чем яамызы дыңнаткан, ортумаа-биле бир гадан 99,5 центнер алдынган, а чамдык кожууннарда - чижээ, Бии-Хемде 122,5 ц., Чеди-Хөлде болгаш Барыын-Хемчикте 110 центнер чедип турар.
Улаштыр номчуур...
18.09.2013
Эзирик чолаачының буруузу-биле
Орук-транспорт озал-ондаанга таварышкаш, амызындан чарылганнарның өг-бүлелеринге дузаны чедирер. Сентябрь 16-да болган эртенги хуралга Чазак Даргазы Шолбан Кара-оол эрткен субботада Кызылга болган коргунчуг орук озал-ондааның дугайында чугааны көдүрген. Иштики херектер сайыды Александр Лобановтуң дыңнатканы-биле алырга, чиик автомобильдиң 23 харлыг чолаачызы эш-өөрү-биле төрүттүнген хүнүн демдеглээн соонда машиназы-биле чадаг кижилерни бастырган. «Тес-Хем кожууннуң Ак-Эрик суурнуң чурттакчызы кижи-дир. Ижип орган арагазы төне бээрге, ол магазинче ону садып алыры-биле чорупкан. Амгы үеде ол туттурган, бо талазы-биле кеземче херээн оттурган, тудуп хоругдаарының чөпшээрели алдынган — деп, Александр Лобанов дыңнаткан. — Чолаачы-биле кады чораан улустуң ат-сывы база тодараттынган».
Улаштыр номчуур...
18.09.2013
Тываның Баштыңы көдээ ажыл-агыйның бараан бүдүрүкчүлериниң аразынга конкурсту чарлаан
Мал согар цехтерни тургузар талазы-биле конкурсту Шолбан Кара-оол көдээ ажыл-агыйның бараан бүдүрүкчүлериниң аразынга чарлаан. Ол дугайында Чазак Даргазы бодунуң Вконтактыда арнынга дыңнаткан. «Мал ажылын сайзырадыры аграр политиканың кол угланыышкыннарының бирээзи болур. Сөөлгү чылдарда ол адырже кичээнгейни угландырып келгенивистиң түңнелинде мал бажын өстүрериниң талазы-биле Россияга тиилекчилерниң аразынга кирер аргалыг болган бис. Ол көргүзүг талазы-биле Сибирьде бир дугаар черни ээлеп турар бис. 2013 чылдың август 1-ниң байдалы-биле Тывада малдың ниити баш саны 1 миллион 741 баш болган, ооң иштинде шээр малдың баш саны — бир миллион 416 муң 693, бода мал — 182 муң 134, чылгы — 62 муң 918, иви — 2604 баш болуп турар. Бо саннар дээрге мал ажылдыгларының хүн бүрүдеги кызымак күш-ажылының түңнели-дир.
Улаштыр номчуур...
18.09.2013
«Нация крозу»
«Нацияның крозу» - Россияның девискээринде эң хөй киржикчилерлиг болгаш эң улуг спортчу хемчег. Россияның хамаатыларын «Нацияның крозу» спорт болгаш күш-культурага хандыкшыдып, кадык-чаагай амыдыралды суртаалдап турар. Спортка болгаш күш-культурага хандыкшылдыглардан аңгыда, профессионал спортчулар, олимпий оюннарының чемпионнары, спорттуң хоочуннары бо кросска киржиринге ынак. Бо улуг спортчу хемчегге политиктер, күрүне ажылдакчылары, яамыларның болгаш албан черлериниң удуртукчулары безин киржип кээр.Амгы үеде чадаг чарыш кончуг нептереңгей. Чадаг чарыш маңнаар кижилерге «Нацияның крозу» — магадап ханмас өөрүшкү-дүр. Бо чарышка тиилээри албан эвес, ынчангаш кросска кым-даа киржип шыдаар. 
Улаштыр номчуур...
18.09.2013
Чаа ЧЭС Кызылга туттунар
Чаа чылыдылга-электри станциязын (ЧЭС) тударының дугайында Тываның Чазааның эгелээшкинин «Росчеткилерниң» удуртукчузу Олег Бударгин деткээн. Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оолдуң чалааны-биле Кызылга ажылчын аян-чоруун кылып кээп, Чазак хуралынга олурушкан «Росчеткилер» ААН-ниң чиңгине директору О. Бударгин ындыг медеглелди кылган. Хуралга Чазак кежигүннеринден аңгыда, Сибирьниң регионнар аразының четкилер хуваар компаниязының (МРСК) болгаш ооң Тывада ажылдап турар салбырларының удуртулгазы, инвесторлар киришкен. Олар электроэнергетиканы сайзырадырының айтырыгларын чугаалашкан.
Улаштыр номчуур...
18.09.2013
Ректор соңгулдазынга белеткел эгелээн
Тываның күрүне университединде ректор соңгулдазынга белеткел эгелээн. ТывКУ-нуң амгы ректору, биология эртемнериниң доктору, профессор Сергей Октяевич Ондарның бүрүн эргелери 2014 чылдың февральда доостур. Ол темага тураскааткан ТывКУ-нуң ректорат хуралы сентябрь 11-де болган. Дээди өөредилге чериниң Эртем чөвүлелиниң хуралын сентябрь 19-та эрттирериниң дугайында шиитпирни аңаа хүлээп алган. Тургустунган ажылчын бөлүк ол үеге чедир ректорну соңгуурунуң дугайында дүрүмнү болгаш ректор соңгулдазын чорударының талазы-биле хемчеглерниң планын ажылдап кылыр ужурлуг. Ажык бадылаашкынның түңнели-биле ажылчын бөлүктүң составынга В.О. Таргын, В.М. Дамдынчап, А.А. Стороженко, Б.К. Кара-Сал, А. В. Минаев олар киргеннер.
Улаштыр номчуур...
18.09.2013
Шолбан Кара - оол - шыырак дээн удуртукчуларның аразында
Россияның регионнарының удуртукчуларының аразындан шыырак дээн кижилерниң санында Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол кирип турар. «Независимая газета» солуннуң чагыын езугаар экономиктиг медээлер агентилели регионнарның азы ниитилелдиң чамдык кезектериниң, тургузугларның эрге-ажыктарын камгалап турар төлевилелдерни хүлээп алырынче угланган коммерция болгаш күрүне тургузугларының, депутаттарның чүткүлдүг ажылының кайы хире дээштиг болуп турарын шинчилээр талазы-биле ажылды доктаамал чорудуп турар.
Улаштыр номчуур...
18.09.2013
Өвүрден медээлер
Арыг-силигниң девискээрин илередип...
Сентябрь 13-те кожууннуң чагырга даргазының амыдырал хандырылга талазы-биле оралакчызы А.А. Ооржак Тываның Баштыңы Ш. Кара-оолдуң эгелекчи саналы-биле чарлаттынган «Тыва – арыг-силигниң болгаш корум-чурумнуң девискээри» мөөрейниң түңнелин үндүрген хуралды эрттирген. Аңаа кожууннуң сумулар баштыңнары, чагырга даргалары киржип, боттарының санал-оналдарын берген.
Улаштыр номчуур...
18.09.2013
Айыыл чок шимчээшкинниң 550 метри
Тыва Республиканы Россияның өске девискээрлери-биле харылзаштырып турар «М-54» федералдыг автоорукта хар-көшкеге удур галереяның Хакас Республиканың найысылалы Абакан хоорайның талазынче 550 метр хемчээлдиг тудуу доозулган. Ооң байырлыг ажыдыышкыны сентябрь 13-те болган. Аңаа ТР-ниң Чазааның Даргазының бирги оралакчызы Михаил Козлов, ТР-ниң Дээди Хуралының (парламентизиниң) Даргазы Каң-оол Даваа, «М-54» федералдыг оруктуң Тывада эргелелиниң даргазы Андрей Кок, туткан организация «Сибмост» ААН-ниң удуртулгазы база ажылдакчылары дээш, оон-даа өскелер киришкен. 2010 чылда Россияның транспорт яамызындан Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол хар-көшкеге удур галереяның дуртун узадыр ажылдарны чорудар дугайында дилээн соонда, бо талазы-биле хемчеглер эгелээн. 2011-2012 чылдарда галереяның адаккы кезээниң баганаларын быжыглааш, узуну 175 метр ооргаларны салган. Эрткен чылын Кызыл хоорайже угланган, узуну 100 метр девискээрни ажыглалче киирген.
Улаштыр номчуур...
18.09.2013
Кымнар депутаттар болганыл?
Кызыл хоорайның соңгулда комиссиязы хоорайның Төлээлекчилер хуралынга сентябрь 8-те эрткен соңгулдаларның төнчү түңнелдерин чарлапкан. Комиссияның даргазы Маргарита Монгуштуң дыңнатканы-биле алырга, бадылаашкынга соңгукчуларның 43 хуузу киришкен, оларның 73,09 хуузу боттарының бадылаашкыннарын «Чаңгыс демниг Россияның» мурнундан депутаттың мандадын кордакчыларга берген. Россияның коммунистери соңгулдага киришкен соңгукчуларның бадылаашкынының 7,23 хуузун, «Чөптүг Россия» 6,01 хуузун алганнар. 26 депутат мандаттарының чээрби дөртү «Чаңгыс демниг Россия» партияның төлээлериниң холдарынга баар, Россия Федерациязының коммунистиг партиязы биле «Чөптүг Россия» партияларның төлээлери бир-бир депутат мандаттарлыг артып каар.
Улаштыр номчуур...
18.09.2013
Антон Салчакка белек
2013 чылдың март 3-те Антон Салчак эштери-биле Мөңгүн-Тайга кожууннуң Мугур-Аксы суурнуң соңгу талазында 17 километрде Ак-Баштыг дааның кырынче үнгеш, канчаар-даа аажок берге байдалга таварышкан дээрзин сагындыраал.Ол эштери-биле дагны куду бадып олургаш, улуг хар көшкеге бастырган. Хай-халап болуп, кады чораан эштери амы-тынындан чарылган, а Антон чааскаан дириг арткан. Бо таварылга чүгле республиканың эвес, а бүгү чурттуң дүвүрелин оттурган. Чаш ажы-төлдер, республиканың келир үезиниң өзүп олурган салгалдары коргунчуг хай-халаптан чок болган. Республиканың чурттакчы чону озал-ондактан шыңгыы түңнелдерни үндүрүп, баш удур хемчеглерни ап чоруткан.
Улаштыр номчуур...