Крым, Россия—чаңгыс өг-бүле

Бүгү чурттуң манап турганы төөгүлүг болуушкунну чон бедик хей-аът, келир үеже идегелдиг көрүш-биле хүлээп алган. Март 18-те Россияның составынче Крым биле Севастопольдуң киргенин бадыткаан документиге Россияның Президентизи Владимир Путин болгаш Крымның Чазак даргазы Сергей Аксенов парламентизиниң спикери Владимир Константинов, Севастополь хоорайның баштыңы Алексей Чалый ат салган. Республиканың, Севастопольдуң удуртукчулары ат салган. Бүгү Россияга ол төөгүде балалбас исти арттырган хүннү диңмиттиг байырлап эрттирген.

Кызыл хоорайга «Бис кады бис!» деп митинг-концерт Россия Федерациязының ыдык ырызы-биле эгелээн. Арат шөлүнге 3 муң 400 хире чурттакчы чон чыглып кээп, өөрээнин чажырбаан. Барык кижи бүрүзү холунда «Крым, кады бис!», «Путин шын!», «Кезээ мөңгеде кады!», «Чуртумга чоргаарланыр мен!» дээн лозуңнар, плакаттар туткан. Март 14-те Арат шөлүнге чон Крымны деткип, сагыш човап чыылган болза, бо удаада өөрээн сеткилин илередип кээп турган.

Бо чылын Тываның Россия-биле демнежилгезиниң 100 чылын, Россияның составынче Тыва Арат Республиканың киргенинден бээр 70 чылын байырлап эрттирер болгай бис. Украин биле тыва чоннарны хан төрел сырый  харылзаа кезээде каттыштырып келген. Украинаны немец-фашистерден хостаарынга киришкен тыва дайынчыларның аттарын ында кажан кезээде мөңгежиткен. Ол ышкаш Украинаның аңгы-аңгы булуңнарында Тываның хөй национал чонунуң төрел-дөргүлү чурттап турар. Ынчангаш бо чуртта политиктиг шимчээшкиннерге тывалар тоомча чок артып шыдавас бис.

Чурттуң Президентизи Владимир Путинниң дидим, эрес-маадырлыг чорукту кылып, шын шиитпирни хүлээп алганын республиканың чону деткээн. Башкыларның профэвилелиниң төлээзи Татьяна Шарыпова болгаш ДОСААФ-тың девискээр салбырының даргазы Федор Злочевский олар Крымның Россияже катап эглип келгени канчаар-даа аажок өөрүнчүг деп демдеглээн. Крымның тиилелгези Россияга алдар-дыр дээрзин олар чугаалааннар. Кызыл хоорайның хоочуннар чөвүлелиниң даргазы Ольга Дамдын, республиканың аныяктар шимчээшкининиң төлээзи Юлия Ондар: «Хоочуннарның болгаш аныяктарның үзел-бодалы чаңгыс аай, эп-найыралчы Россияның хамаатылары болганынга чоргаарланып турарлар. Крым, Россия, кезээде кады бис!»--деп кыйгырыгны кылган.

Митинг соонда республиканың билдингир артистериниң киржилгези-биле улуг концерт болган. «Катюша» дээн ышкаш ынак ырыларын чыылганнар ырлажып, мага хандыр хөглеп алганнар. 

Март 16-да Крымга болгаш Севастополь хоорайга эрткен референдумга Россияга катчыры дээш чурттакчы чоннуң 96 хуузу соңгаанын сагындыраал. Оларның изиг күзели, орус уктуг ада-өгбезинге чоргааралы хайныгып келгени анаа эвес. Найыралдыг, бурунгаар көрүштүг, бүзүрелдиг, а кол-ла чүүл демниг чурттуң составынче кирери дээрге-ле, оларның, келир үеде салгалдарының амыдыралының эки талаже өскерилгени ол. Крым Республиказы биле Севастополь хоорай Россияның ийи аңгы субъектилери болур.

Шынап-ла, өске чурттарның чижээнге кижиниң төрээн черинге чоргааралы, ынакшылы күштелип, улам кыптыгып келир болду. Президент В.Путинниң бодунга бүзүрелдии, тура-соруктуу, чуртунга кайы хире бердингени моон-на көскү. Мурнунга тургустунуп болур бергелер турзажок, угаанныг удуртукчу бо удаада база Крымның, Севастопольдуң чонун кадыг-бергеге кагбайн, хөй национал өг-бүлезинче киирип алган. «Күчү-күштүг Россия күштүг Президент-биле найыралдыг бис!»--деп чоннуң ырлажып турары дыка-ла шын.

Алдынай Бады-Хоо.

"Шын" солун