Акы-дуңмалышкы деткимче

Март 14-те найысылал Кызылдың Арат шөлүнге Украинаның Крым Республиказының чоннарының үзел-бодалын деткээн митинг болуп эрткен. Аңаа республиканың бүгү яамылар, ведомстволарының, албан организация, өөредилге черлериниң ажылдакчылары, студентилер, хөй-ниити каттыжыышкыннарының кежигүннери, партия ажылдакчылары, хоочуннар дээш бүгү чон идепкейлиг киржип, кым-даа тоомча чок артпаан. 

Тыва Республиканың Чоннар ассамблеязының чөвүлелиниң даргазы Вера Лапшакова Тыва биле Украина шаандан тура акы-дуңмалышкы харылзаалыг кады ажылдап келген дээрзин онзагайлап демдеглээн.

«Амгы үеде ол чуртта болуп турар сандараашкын, чедимче чок политиктиг байдалга хамаарыштыр Тыва тоомча чок артып шыдавас. Ынчангаш бөгүн  Украинада, ылаңгыя Крымда ха-дуңма чонну деткип, бистиң республиканың чону оларның-биле кады дээрзин көргүзүп, чыглып келгенивис бо. Крымның Чоннар ассамблеязының чөвүлелиниң даргазы Владимир Илюхин-биле хүннүң-не харылзажып турар бис. Ооң чугаалап турары-биле алырга, Крымга бөгүн бистиң республиканың чаңгыс эп-сеткилдии, деткимчези канчаар-даа аажок чугула. Ха-дуңма чоннуң дуза-деткимчезиниң ачызында Крым бурунгаар базымны кылыр аргалыг. Фашизмге удур бис, Крымга тайбың!»—деп, Вера Лапшакова чонну кыйгырган.

«Тыва эки турачыларның салгалы» хөй-ниити организациязының даргазы Алексей Сундуй мынчаар чугаалаан:

«Ада-чурттуң Улуг дайынының үезинде бистиң ада-өгбелеривис боттарының амы-тынын артынга каггаш, Украинаны хостаарынга идепкейлиг киришкен болгай. Бистиң 65 эки турачыларывыс, кавалеристеривис Украинага дайын шөлүнге анаа-ла хей бажын салганы ол бе? Олар тайбың чорук, хосталга дээш амы-тынын бергеннер. Бөгүн ол чуртта байдал кончуг берге-дир. Украинаны, Крымның хөй националдыг чонун төнчүзүнге чедир деткиир бис».

ТР-ниң Хөй-ниити палатазының даргазы Хонук-оол Монгуш, Кызыл хоорайның Баштыңы Дина Оюн дээш, өскелер-даа украин чонну деткип, сөс ап, чүве чугаалаан.

Арат шөлүн долдур чыглып келген хөй кижи Россияның, Тываның туктарын, «Ха-дуңма чонувусту кагбас бис!», «Крымны Тыва деткип тур!», «Чонга — тайбың!», «Хоой­лу болгаш корум-чурум дээш!», «Демниг чорук!», «Украина, шыдаш!» дээн плакаттар, лозуңнарны  холдарында тудуп алган нарын политиктиг байдалда келген чуртту чаңгыс демнии-биле деткип турдулар.

ТР-ниң Өөредилге яамызының ажылдакчылары Вероника Ооржак биле Алина Даржаа боттарының үзел-бодалы-биле  үлештилер:

«Бо чыышты эрттирип турары кончуг шын. Украинада дайын үнер чыгыы деп чүүлдү бодаарга безин дыка коргунчуг. Өгбелеривис Украина, Ровно дээш ханын төп, тулчуп чораан болгай. Ынча хөй тыва дайынчыларның амы-тынындан чарлып, чаалап берген тайбың чоруун үнелевейн турары хомуданчыг-дыр. Политиктиг месилдежиишкинден бөдүүн чоннуң когарап турары кээргенчиг-даа, харааданчыг-даа-дыр. Бөгүн бис оларны деткип, чааскаан эвес силер дээрзин көргүзер дээш мында чедип келдивис».

Республиканың чогаадыкчы коллективтериниң Россияны, Тываны алгап-мактаан ырыларын чыылганнар ырлажып, чаңгыс эп-сеткилдиин, демниин бадыткап, украин акы-дуңмалышкы чонну бүрүнү-биле деткээн.

Алдынай Бады-Хоо.

"Шын" солун