Час келди, орукту чайлаңар!

Март 2-де Масленица неделязының сөөлгүхүнүнде найысылалдың Арат шөлүнге  чоннуң хөглээшкининге киришкеш, кыштыүдээн православтыг байырлалдың солун хемчеглериниң  херечилери болдувус.

Ол хүн шөлге улуг-бичии, аңгы-аңгы чүдүлгелиг, янзы-бүрү язы-сөөктүг чон чыглып келген. Таптыг-ла дүштекиниң 12 шак турда Тываның хөгжүм-шии театрының даштыкы индиринге Кызыл хоорайның чогаадыкчы коллективтериниң оюн-тоглаалыг концерти эгелээн. Даштын агаарның температуразы  часкы үеге дүүшпес  соок болза-даа, сеткил хайындырар ыр-шоор, баштак аянныг кожамыктар база күжүн болгаш аваангырын шенешкеннерниң мөөрейлери чыылган чоннуң хей-аъдын көдүрүп, байырланчыг хөөннү улам күштелдирген. Кидис идикти ырадыр октаар мөөрейге чүгле херээжен улус киришти. Бичии көвүрүг дег бедик черге сыртыктар-биле демисежиринге элээди оолдар идепкейлиг ойнадылар.  Дески, кылаң кылдыр чазап каан 6,5 метр узун хемчээлдиг чагының бажында белектерни алыксаан кижилерниң хөйүн канчаар. Ынчалза-даа оларның аразындан чүгле каш кижи  чагы бажынче үнүп шыдадылар. А оларга белеткээн белектер аянныг-ла: бо шагның телевизору, хеп чуур машина, планшет, ойнаар приставкалар дээш оон-даа өске.

«Подворье» деп мөөрейниң киржикчилери орус чоннуң амданныг аъш-чемин болгаш чүүл-бүрү материалдардан кылган кылыгларын аалчыларга бараалгаткан. Бо мөөрейниң база бир киржикчизи «Тыва делегей» деп республиканың хөй-ниити каттыжыышкыны болган. Ооң кежигүннери тыва аъш-чемни белеткээш, чонга амзадып чемгерген. Каттыжыышкынның төлээзи Алина Даржаа: «Кышты үдеп, часты уткуур байырлал езулалы шупту чоннарда бар. Ону эрттирериниң дүрүмнери ылгалып турар дээрден башка, кол утказы чаңгыс – чоок кижилеринге болгаш төрээн чонунга чаагай чорукту бойдустан дилеп чалбарыыр» — деп, чугаалады. ТР-ниң Хөй-ниити палатазының даргазы Хонук-оол Монгуш биле Чазак Даргазының оралакчызы Анатолий Дамба-Хуурак келген чонга чаагай байырлал таварыштыр  байырны чедирген. Ооң-биле кады «Подворье» мөөрейниң тиилекчизи болган Кызыл хоорайның «Алдын дүлгүүр» №1 уруглар садының ажылдакчыларынга Тываның Баштыңы Ш.Кара-оолдуң мурнундан амгы шагның ЖК-телевизорун белекке бердилер. 

Арат шөлүнге батоннар, блиннер, эклер, боорзактан кылган ийи каът бажың хевирлиг улуг тортту  эккээрге, хамык кижиниң кичээнгейи ында барды. 2014 чыл 100 чыл юбилейлериниң чылы болганда Масленица байырлалының блиннерден кылган бажыңчыгажының деңзизин 100 кг чедир улгаттырып, байырлалдарның утказы-биле холбаштырган. Бо амданныг болгаш чараш бажыңны «Эдем» кондитер албан чериниң ажылчыннары белеткээн.  Эрткен чылын мындыг  бажыңның деңзизи 70 кг болган деп Орус культура төвүнүң директору Вера Лапшакова чугаалады. Тодуг-догаа бажыңны байырлалдың киржикчилери мага хандыр көрүп, ооң чанынга сагыш хандыр чурукка тырттыржып алганда, ону бускаш, чооглаар кылдыр аалчыларга үлепкен. Чаагай бажыңның хериминиң иштин каастаан аяңның бир кезээн  мен база амзадым.

Оюн-тоглаа, мөөрейлер адакталып, тиилекчилерни шаңнап-мактаан соонда, байырлалдың кол кезээ — кышты илереткен масленица ойнаар-кыстарын өрттедиптерге хамык улус «Ура! Час келди, аңаа орукту дүрген чайлаңар!» деп алгыржып турду. Бистиң девискээрде кыш саадап, часка оруун чайлап бербейн, ам-даа соок агаарын үрүп турар болгай. Ынчангаш оттуң изиг чалбыраажынга кыштың соогу тайлып, часкы чылыг дүрген дүжер болзун!

 Азияна ТАУ.