ШАГАА – АРАТ ШӨЛYНДЕ

Чаа үнүп келген Аът чылын январь 31-де Арат шөлүнге «Шагның чаагай эргилдези, Шагаа найыр моорлап келди, курай-курай!» деп театржыткан концерт-көргүзүү-биле байырлал эрткен. В.Көк-оол аттыг хөгжүм-шии театрының кирер эжииниң аксынга 12 дириг амытан шөлче үнүп кээп, каас-шиник танцызын күүсеткен. Эң-не кол кичээнгейни үдеп турарывыс Чылан чылы болгаш уткуп турарывыс Аът чылы хаара туткан.

Байырлалга ТР-ниң Чазааның оралакчызы А.П. Дамба-Хуурак Ш.В. Кара-оолдуң мурнундан база бодунуң өмүнээзинден, ТР-ниң Камбы-ламазы Тензин Цүлтим, Кызыл хоорай баштыңы Д.И. Оюн, Yстүү-Усинскиден келген делегация олар байыр чедирген.

Кандыг байырлал хөгжүм-шии театрының артистериниң киржилгези чокка эртер боор. Ынак артистери чыглып келген чонга бараан болуп, аян туткан. «Найысылал» бөлүү болгаш «Раздолье» ансамблиниң күүсеткен ырылары бир тускай болгаш онзагай. Хей-аът тугун аскан чүзүн-баазын өңнерлиг шаарларны дээрже ужудуп үндүрген. Уруглар ону читкижеге чедир хайгаарап, үдээн.

Агаар-бойдус эрткен чылга бодаарга, чылыг болгаш хар чаап турар. Арат шөлүнде тиккен өглерде изиг суугулар чанынга байырлалга келген чон чыннып ап турган. Тываның сайгарлыкчылар техникумунуң повар-кондитер салбырының сургуулдары чыылган чонга амданныг үскен далганныг мүн, 600 ажыг быжырган далганны халас үлээн.

«Чаңгыс суур – чаңгыс бүдүрүлге» төлевилелдиң киржикчилери делгелгезин бараалгаткан. Ында алгы-кеш, тыва национал хептер, суй белектер, аъш-чем дээш, өске-даа барааннарны чыылган чон күзелдии-биле садып ап турган.

Арат шөлүнге тыва национал оюннар улуг-бичииниң кичээнгейин хаара туткан. Кандыг солун оюн чок дээр: тевек тевери, аът шалбаалаары, канат тыртары, даш көдүрери, чараш национал хеп болгаш аът мунган киржикчи дээш, оон-даа өске. Мөөрейлерниң тиилекчилерин акша болгаш өртектиг белектер-биле шаңнаан. Кижи бүрүзү бодунуң сонуургалы-биле оюнну шилип ап, аңаа киржип, ойнап-хөглээн. Ында-мында мөөрейлерге киришкен киржикчилерни сонуургап, бөлүктежип алган чоннуң каткы-хөглүг чаңгызы дыңналып, оларның хей-аъдын     көдүрген. Фонтан кырында хөгжүм-херекселдерин тургусканы онзагай.

Аът чылы болганда, аъттар хөй болган. Уруглар аът, пони, ивилерни күзелдии-биле мунуп, сонуургаан. «Бо чылын теве чүге чок чоор?» — деп, бичии оолчугаш ада-иезинден айтырганын дыңнадым. Национал тыва тоннарлыг, бөрттерлиг өг-бүлелерни көргеш, кижи магадап ханмас.

Байырлал соонда уруглар чуңгулаар дээш ада-иези-биле төп шиви чанынче чоруптулар. Ында оларның өткүт каткызы дыңналып тур. Байырлалга келген кижи бүрүзүнүң сагыш сеткили сергек, чараш-тыр. Чаа чылда сеткилдерни чуртталгаже бурунгаар көрүүшкүн оттуруп турганзыг. Солун концерт-көргүзүгнү көрүп, оюн-тоглаага идепкейлиг киржип, чаа үнүп орар Аът чылын чон хөглүг уткааны өөрүнчүг.

Шончалай  ХОВАЛЫГ.