Шыңгыы негелделерни эрткеш…

Тыва Республика Россияның өске 82 региону ышкаш, бодунуң девискээринге Олимпий одун хүлээп алырынга белеткенип турар. Республиканың найысылалы Кызыл хоорай эстафетаның киржикчизи болганда, улуг харыысалганы онааган. Тыва чуртка болур улуг болуушкуннуң кол киржикчилери – Олимпий одунуң тудукчуларының дугайында тайылбырны Тыва Республиканың Аныяктар болгаш спорт херектериниң талазы-биле яамының сайыды Уран-кыс Сергеевна Ондардан алдывыс.

У.С.Ондар: «Ноябрь 28-те Тыва Республиканың девискээринге Олимпий одун уткуур. Бистиң, тыва чоннуң, амыдыралында ол төөгүлүг болуушкун-дур. Олимпий одунуң эстафетазының от тудукчуларының саны 50 кижи. Оларның шилилгези шыңгыы болгаш нарын болган. Ону Тыва Республиканың оргкомитединиң кежигүннери эвес, а Оргкомитет «Сочи-2014» деп Акционерлиг коммерциялыг эвес организацияның кежигүннери база ол оргкомитеттиң деткикчилери болуп турар «Coca-Cola», «Ингосстрах» фирмалары база «Россияның демир-оруктары» деп компаниязы чоруткан.

Бо хүнде Тывада 50 от тудукчузунуң 37-зиниң ады тодаргай адаттынган. А арткан улустуң аттары ам-даа билдинмес, шилилге чоруп турар. От тудукчуларының шилилге конкурузунуң дугайында бис 2012 чылдан эгелеп радио, телевидение, солун, сайт таварыштыр чогуур үениң дургузунда чарлаан бис. Олимпий одунуң тудукчузунуң конкурузунга республиканың күзелдиг кижи бүрүзү киржип болур. Чүгле чаңгыс-ла кол негелде – кордакчы 14 хар четкен турары, тодаргайлаарга, Россия Федерациязының хамаатызы деп документилиг кижи. Олар ыяап-ла чүгле спортчу болуру база албан эвес, эмчи, башкы, аныяктар, хоочуннар… Оларга чугула негелде – Олимпий оюннарының кол чүүлдеринге даянып алгаш, ниитилелдиң ажыл-чорудулгазынга идепкейлиг киржилгези. Олимпий одун тудар аас-кежик онаашкан улустарның аразында Тыва Республиканың ордениниң эдилекчизи Петр Морозовту, спорттуң хоочун журнализи Вячеслав Хопровту, ол от тудукчуларының эң-не улуг назылыы, хоочун хаакчыларывыс Анчикай Маадыны, Олег Саятыны база алдарлыг спортчуларывыс Михаил Оюнну, Елена Достайны, Лариса Ооржакты, Опан Сатты, Аян-оол Ондарны болгаш оон-даа өскелерни канчап демдеглевес боор.

Тыва Чазак демир-орукка ажылдаар инженерлерни өөредип эгелээн. Баштайгы доозукчуларывыс 2012 чылда Красноярскиге дооскан. Ол уруглар Тываның Баштыңының деткимчези-биле Абаканның демир-орук кампаниязында ажылдап турар. Бо үш уруг база анкетаны долдургаш, от тудукчуларының санынче кирген.

«Сочи-2014» оргкомитеттиң тодаратканы-биле республиканың девискээринге от тудукчуларын болгаш аалчыларны үдээр кылдыр 180 волонтерларны шилээн. Шилиттинген 180 волонтер 50 от тудукчузу-биле ажылдаар, «Сочи-2014» оргкомитеттиң 14 кежигүнү, даштыкыдан аккредитация эрткен журналистер база тус черниң массалыг информация чепсектериниң төлээлери бо төөгүлүг болуушкунну чырыдарынга киржир.

Тываның Аныяктар болгаш спорт херектериниң талазы-биле яамының албан-езузунуң сайтызында «Сочи-2014» Олимпий одунуң эстафетазынга тураскааткан тускай кезек бар. Ында ам болур улуг хемчегниң дугайында медээлерни доктаамал салып турар. Бүдүн чыл дургузунда республиканың школачыларынга болгаш аныяктарынга янзы-бүрү мөөрейлер, викториналар, Олимпий одунуң эстафетазының төөгүзүнүң дугайында беседалар, билдингир спортчулар-биле ужуражылгаларны эрттирип турар. База ол ышкаш ТР-ниң Информатизация болгаш харылзаа яамызының идепкейи-биле найысылалдың «Кызыл неделя» деп солунунга март айдан ноябрь 28-ке чедир республиканың чурттакчыларынга «Олимпийниң одун кывыс» деп олимпий шимчээшкининге тураскааткан викторина эртип турар.

«Сочи-2014» оргкомитеттиң саналдаанынга дүүштүр Олимпий одунуң эстафетазын массалыг информация чепсектеринге чырыдары-биле ТР-ниң Информатизация болгаш харылзаа яамызы медиа-планны ажылдап кылган.

Олимпий одунуң эстафетазының маршруду 9 километр болур. Ону «Сочи-2014» оргкомитеттиң кежигүннери маңаа келгеш, ИХЯ болгаш Чазак-биле кады тодарадып бадылаан. Олимпий одунуң эстафетазының маршрудун дургаар «дириг коридорну» тургузар. Ол чүл дээрге, республиканың шупту чурттакчылары Олимпий одун чанындан көөр аргалыг болуру-дур.

Эстафетаже республиканың шупту 17 кожууну база ийи хоорайы хаара туттунган. Тываның Кадык камгалал яамызы эмчи дузазын хандырар.

Төөгүлүг болуушкун ужун найысылал Кызылга хөй-ниити байырлалы болур. Ооң кол сорулгазы – Олимпий одун хүндүлээри.

Валерия Конгар.