Чаа ЧЭС Кызылга туттунар

Чаа чылыдылга-электри станциязын (ЧЭС) тударының дугайында Тываның Чазааның эгелээшкинин «Росчеткилерниң» удуртукчузу Олег Бударгин деткээн.

Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оолдуң чалааны-биле Кызылга ажылчын аян-чоруун кылып кээп, Чазак хуралынга олурушкан «Росчеткилер» ААН-ниң чиңгине директору О. Бударгин ындыг медеглелди кылган. Хуралга Чазак кежигүннеринден аңгыда, Сибирьниң регионнар аразының четкилер хуваар компаниязының (МРСК) болгаш ооң Тывада ажылдап турар салбырларының удуртулгазы, инвесторлар киришкен. Олар электроэнергетиканы сайзырадырының айтырыгларын чугаалашкан.

Республика девискээринге чылыдылга-электри станциязын тударының айтырыын Тываның эрге-чагыргаларының ыйыдып турарын аажок чөптүг деп, Олег Бударгин санаан. «Бодунуң чылыы болгаш чырыы чокта үлетпүр сайзыралының перспективаларының дугайында чугаа турбас. Чүс-чүс километр орукту даглар ажыр эртип кел чоруур электри энергиязында идегел чок дээрзи билдингир, агаар-бойдустуң уржуундан чүү-даа бооп болур. Ынчангаш чылыдылга-электри станциязын (ЧЭС-ти) тударының талазы-биле саналды деткип тур мен, ол талазы-биле кады ажылдаарынга, инвесторлар-биле чугаа кылырынга белен мен. Россияның энергетика сайыды Александр Новак-биле ужуражылга үезинде республика удуртукчузу Шолбан Валерьевич-биле кады бо айтырыгны тургузар бис» — деп, ол уламчылаан.

Тываның энергия хандырылгазының схемазын тургузар, регионга энергияның айыыл чок чоруунуң деңнелин бедидер херекке эргежок чугула Кызыл — Чадаана аразының шугумун ажыглалче дужаарының дугайында айтырыгны аңаа чугаалашкан. Ооң түңнелинде республика 80 МВт ажыг электри энергиязын немей алыр апаар. Шугумнуң схемазын 2012 чылдала тургускан. Ол ышкаш Кызылга болгаш Чадаанага ийи подстанциялар тудары база көрдүнген, бо ажыл узамдыгып туруп берген. Энергетиктер оларны 2013 чылдың майда дужаар бис деп баштай бүзүреткен, ам октябрьда дей берген. Ону 2013 чылдың декабрьда дужаар деп тодаргай хуусаа айыттынган, ону соңгаарладып болбас деп, Олег Бударгин бүзүреткен. «Ол шугумну ажыглалче бодум хүлээп алыр мен» — деп, «Росчеткилерниң» удуртукчузу аазаан.

База бир нарын-даа болза, аажок чугула айтырыг бар. Ол дээрге республика найысылалында белдир үш подстанцияларны («Западная», «Южная», «Городская») чаартып кылыры. Ону боттандырбас болза, хоорайга энергетиканың айыыл чок чоруун хандырары берге. Тываның болгаш Россияның демнежилгезиниң 100 чылын демдеглээринге уткуштур социал ужур-дузалыг элээн каш объектилерни тудар деп турда бо айтырыг немелде күчүлерниң негеттинип турарындан аажок чугула болуп турар.

Ол айтырыгны сайгарган соонда шиитпирниң төлевилелин чедир ажылдап кылыр болгаш ону күүседип эгелээр деп шиитпир хүлээп алдынган. Подстанцияны Сибирьниң МРСК-зының күжү-биле 2015 чылдың ийиги чартыынга чедир ажыглалга киирер деп планнаан. Ол үеге чедир республиканың Чазаа энергетиктерниң мурнунда өре-ширени долузу-биле төлеттирериниң хемчеглерин алыр. «МРСК Сибири» ААН-ниң чиңгине директору Константин Петухов юбилейниң тудугларынче электри энергиязын саадаашкын чок чедирер дээрзин бүзүреткен.

Регионнуң энергетика айтырыын шиитпирлээринге сонуургалдыг чоруу дээш Олег Бударгинге болгаш ооң өөрүнге өөрүп четтиргенин хуралдың киржикчилери илергейлээн болгаш кады ажылдаарынга республика аажок сонуургалдыг дээрзин бүзүрткен.