2020 чылда Тывада “Чемгерикчи инек малым” губернатор төлевилелиниң киржикчилериниң саны 500 өг-бүле четкен

Тываның Көдээ ажыл-агый болгаш аъш-чем яамызының дыңнадыы-биле алырга, «Демография» национал төлевилелдиң күүселдези-биле, программаның социал керээлерин чарып, киржикчилер санын кевүдеткен. 500 киржикчиниң 250 өг-бүлези ооң ачызы-биле бызаалыг инектерни алган. Арткан 250 өг-бле төлевилелче ооң мурнунда-ла кирген. 

Республика Баштыңы Шолбан Кара-оол киржикчилерниң санын ам-даа көвүдедерин саналдаан. «Чемгерикчи инек малым» төлевилелди 369 өг-бүледен эгелээн бис. Бөгүн оларның саны 4 катап көвүдеп, 1368 четкен. Ол өг-бүлелерде 5047 ажы-төл бар. Бир эвес ада-иелер-биле кады санаар чүве болза, 8 муң ажыг кижини инектери чемгерип турар. Чүгле ак чем-биле хандырып турар эвес, а малының бажы 5-6 чеде берген өрегелер база бар. Олар артыкшылдыг сүдүн садып-саарар аргалыг апарган. Ынчап кээрге төлевилел ам-даа херектиг деп санаар мен. Хөй ажы-төлдүг өг-бүлелер саны бисте 30 муң ажыг. Оларның көвей кезии суурларда болгаш, мал тудар аргалары бар. Чаңгыс чер-чурттугларда күзел-ле бар болза, төлевилел киржикчилерин ам-даа 3-4 катап көвүдедип болур. А бис, дузалажыр бис. Эрткен чылдан эгелеп “Чемгерикчи инек малым” төлевилелдиң күүселдезинче «Демография» национал төлевилелдиң акша-хөреңгизин киириштирип болур апарганы эки.   Республика 2016 чылдан бээр бодунуң акша-хөреңгизи-биле хандырып турган киржикчилеринге немей 250 чаа социал керээлерни чыл санында чарып болур» - деп, Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол төлевилелдиң келир үезин чугаалаан. 

Негелде езугаар шилиттинген өг-бүле бүрүзү-биле социал керээлерни чарып, бызаалыг инектерни дамчыдары – төлевилелдиң утказы ол дээрзин, сагындыраал. Керээ күүселдезинде чаңгыс негелде бар – үш дугаар чылында бир баш малын төлевилелдиң дараазында киржикчизинге дамчыдар ужурлуг. 2016 чылда бызаалыг инек алган өг-бүлелерде малдың бажы 5-6, а 2017 чылда алганнарда – 4 баш чеде бергени тодараттынган.