Тываның Баштыңы COVID-19 талазы-биле нарын байдалды болдурбас дээш демиселди чарлаан

Халдавырның тарап-нептерээн байдалын нарыыдатпас системаны тургузар херек деп, ол бодалын илереткен. Аар аарыг кижилерге оруннарның чедишпези – эң багай. Ону болдурбас дээш, эмнелгелерде оруннарны ээлээнинге мониторингини хүннүң-не чорудуп, реанимация оруннарын дээштиг ажыглаар херек, деп ол айыткан.  

«Аар аарыг кижилерни үе шаанда илереткеш, эмнелгеге чыттырары – амгы үениң кол сорулгазы ында. Тодаргай болгаш чурумчуткан ажылды байдал негеп келген. Бирги ээлчегде, орун фондузун ээлеп турарының талазы-биле. Аар аараан кижилерни эмнээр кылдыр дериттинген ийи төп инфекция эмнелгелеринде оруннарны дээштиг ажыглаарын хандырар херек. Кадык кижилерден аарыг кижилерни аңгылаар дээш, чиик хевирде аарыгны эртип турар кижилерге 16 биле 17 дугаар лицейлерниң баазазында немелде госпитальдарны эге баштай ажытканын билир силер. Ындыг арга-биле кол эмнелгелеривистиң чүъгүн чиигеткен бис. Оон дараазында базымны – чедир эмнээр госпитальдарны тургустувус. Кол эмнээшкинни алган болгаш экирип турар аарыг кижилерни ынчаар шинчидер. Шак ындыг ийи талалыг дорт маршрутизация аар аарыг кижилерге ажыглаар оруннар санын дүрген көвүдедир аргалыг. 

Кадык камгалал яамызы чиге маршрутизацияны хандырар апаар. Эмнеттинген кижилерни тестилер харыызы манап турбайн үндүр бижиир. Манаашкынны тургуспас. Кадык камгалал сайыдының бирги оралакчызы Аэлита Кажин-оол эмнээшкинниң чорудуу дээш харыылаар. База ол ышкаш эм-таң сөөртүлгези, кандыг аарыг кижилерге ону бээрин тайылбырлаары дээш база харыысалгалыг. Стационарда кижилерни эмнээринге ажыглаар «Авифавир» деп чаа эм кел чыдар.  

Ийиде. Хамчык дыка дүрген тарап турар, өршээзинде, хөй кезиинде им-демдек чок эрте-ле бээр болзунам. Хөрээм ишти ам-даа аарын эскерип тур мен. Чадаг-терге мунуп чорумда, ол билдиртпейн баар, оон катап тыптып кээр-дир. Эмнелгелерге кижи бүрүзүн чыттырары болдунмас. Им-демдек чок эртип турар кижилерге оруннар ээледип алгаш, дузага эң хереглелдиг аар аараан кижилерни ышкынып болур бис. Кижи бүрүзү бодунуң байдалын билип, ковидке харыызын билген турар ужурлуг. Чамдык кижилерге сагыш-сеткилден деткимче, тайылбыр херек болуп турар. Ынчангаш поликлиникаларның база дүрген дузаның колл-төптеринде ажылдакчылар санын көвүдедир херек. Ындыг харылзааны организастаары дээш мээң оралакчым Саида Хертековна Сенгии боду харыылаар. Психологтуг албанны хаара тудар херек. Кижилерниң сагыш-сеткилин үлежип, шупту чүве эки болурунга бүзүрелди оттурар.

Үште. «Дүрген дузаның» база поликлиникаларда соңгаарладып болбас дузаның ажылын чиге тургузар херек. Мэрия-биле кады, хоорайның тодаргай секторунга дүрген дуза бригадазын быжыглаарын чедип алыр. Бригада эмчилериниң, участок эмчилериниң ат-сывын дорт айтып, хүнде кылган маршрудун анализтеп, чеже кижини эмнелгеде чыттырганын отчеттаар. Ол угланыышкын дээш харыысалга – кадык камгалал сайыдының оралакчызы Алиса Шимитте. Кижилер дуза дилеп кайнаар долгаарын билип алыр кылдыр, рекламалыг самбыраларны азып, хуудустарны үндүрер херек. 

Дөртте – патронаж. Эмчи аарыг кижиниң байдалын тодарадып, эмнелгеге дүрген чыттырар-чыттырбазының дугайында шиитпирни хүлээр ужурлуг. Ынчангаш хүн бүрүде патронажты чорудар. Мобильдиг видеохарылзааны идепкейлиг ажыглап, аарыгны кедеретпези-биле чиик эртип турар кижилерни хүннүң-не контрольдаар. Диабеттиг, астмалыг кижилерни эмнелгеге дораан чыттырар. Аар аарыг кижилерже доп-дораан чедер. Өлүп-хораанының сан-чурагайларын кижилерге үе-шаанда дыңнадыры эң кол. Кижи бүрүзү байдалдың кандыызын билип, бодунуң айыыл чок чоруунга хамаарыштыр түңнелди үндүрер ужурлуг. Коронавирус деп кол диагнозтан чок болган дыңнадыглар-биле кызыгаарлаттынмас дээнинге чөпшээрежир мен. Хамчык организмни кошкадып, аарыгны улам баксырадыптар. Шак ындыг байдалдыг 19 кижини майда чидирдивис, оларның 2-зи ковидтен чок болган болза, артканнары халдавырның уржуундан кол хоочуларындан чок болган. Июньнуң статистиказында эки чүве чок. Ону көрүп тур бис, ооң дугайында чугаалаар апаар» - деп, Тываның Баштыңы блогунда бижээн.