"Дүрген - 2013" - аныяктарның тура - соруу – быжыг келир үе

Таңды кожууннуң Дүрген сумузунуң девискээринде чылдың болур «Тыва – хөгжүлдениң девискээри» аныяктарның өөредиглиг чыыжы бо хүннерде ажылын чорудуп турар. Чурумалдыг бойдус-биле байлак, долгандыр бүзээлээн даглар аразында шапкын агып чыдар Дүрген хемниң эриинде аныяктарның чайгы лагери хөй санныг студентилерни чыыры чаңчыл апарган. Бо удаада база майгын хоорайжыгаш тургустунган.

«Тыва – хөгжүлдениң девискээри» аныяктарның өөредиглиг чыыжы 3 дугаар чыл болуп турар. Бо улуг хемчегниң кол сорулгазы – социал чугула болгаш аныяктарның сайгарлыкчы чоруунуң бот-идепкейиниң аргаларын боттандырары, тодаргайлаарга, республиканың муниципалдыг тургузугларының, республикадан дашкаар чер-черлерде студент каттыжыышкыннарның эң-не идепкейжи аныяктарын деткип хаара тудары. «Дүрген-2013» шуулганынга киржири-биле аныяктарның хөй-ниити организациялары, Россияның девискээринде дээди, ортумак өөредилге черлериниң студент каттыжыышкыннары болгаш республиканың муниципалитеттериниң аныяктары чыглып келген.

Аныяктар шуулганының ажыл-чорудулгазы ханы уткалыг болуп, аңгы-аңгы угланыышкыннарлыг шөлчүгештер ажылдап турар. ТР-ниң аныяктар болгаш спорт херектериниң талазы-биле сайыдының оралакчызы Ольга Любимованың чугаалап турары-биле алырга, аныяктар чыыжының база бир кол деп санап турары айтырыг – кадык амыдыралды аныяк салгал аразынга суртаалдаары. Аңаа хамаарыштыр өөредилге шугуму-биле ажылдап турар шөлчүгеште шажынчы-чүдүлге, хамааты-патриотчу кижизидилге ажылы чоруп турар. База ол ышкаш сайгарлыкчы чорук адырын сайзырадып хөгжүдери. Амгы үениң аныяктары тывынгыр болуру чугула. Шуулганның аалчызы Аныяктарның федералдыг агентилелиниң төлээзи, республиканың куратору Александр Грищенко: «Аныяк улус амыдыралда чүгле хереглел туруштуг эвес, а бурунгаар көрүштүг болгаш тывынгыр болур ужурлуг дээрзин өскелерден артык медереп билири чугула» — деп демдеглээн. Тус хемчегге бүдүрүлгениң кандыг деткимче хевирлери барын, чуртталгада кызыл күжү-биле чедип алган чедиишкинниг боттаныышкыннарлыг аныяк улустуң үзел-бодалы кандыгыл дээн чижектиг сайгарылганы кылган. Ынчангаш ук аныяктарның чыыжынче республикада бо хүнде бүдүрүлгези эки чоруп турар аныяк сайгарлыкчыларны арга-дуржулга солчуру-биле база чалаан.

Өөредиглиг чыыштың угланыышкыннарынга сайгарлыкчы чорук боттанылгазынче аныяктарны хаара тудары, кадык амыдыралды чорудары болгаш патриотчу кижизидилгеге өөредири хамааржыр. База ол ышкаш республиканың келир чылгы улуг юбилейлери – Тыва биле Россияның демнежилгезиниң 100 чылы болгаш Кызыл хоорайның юбилейинге тураскааткан аңгы шөлчүгеш база бар. Ол төөгүге хамааржыр. Аңгы-аңгы болуп турар шөлчүгештер 2 улуг угланыышкынга чарылган – социал болгаш өөредиглиг. Өөредиглиг шөлчүгештерден аңгыда, аныяктар аразынга социал болгаш бизнес төлевилелдер мөөрейи болгаш «Аныяктарның бизнес-төлевилели» республика чергелиг мөөрей база болур. Дыштанылга талазы-биле культурлуг болгаш спортчу маргылдаалар эртип турар.

«Чараш, арыг чугаа» шөлчүгештиң эрттирикчилери Томскиниң «Салгал» ниитилелиниң студентилериниң төлевилелин чүүлдүг деп көрдүм. Ук шөлчүгеште студентилер тыва дылды кадагалап арттырар сорулга-биле ажылды чорудуп турар. «Салгалдың» төлээзи Амыр-Санаа Норбунуң санап турары-биле алырга, амгы үеде аныяк-өскен төрээн тыва чугаазын орус, тыва дылды холуштуруп, «орусчудуп» чугаалап турар. Тыва дылывыс арыг болзун деп бодаар болзувусса, амгы үеде дылга хамаарыштыр чидиг айтырыгларны сайгарары чугула.

Аныяктар шуулганы ажылын «Арыг-силиг Дүрген» деп экологтуг акция-биле доозар.

 Валерия Конгар.
Айдың Кууларның тырттырган чуруу