Закрыть
Логин:
Пароль:
Забыли свой пароль?
Войти    

Тываның Баштыңы: республиканы дүрген хөгжүдери - күрүне айтырыы болур

Тываның Баштыңы: республиканы дүрген хөгжүдери - күрүне айтырыы болур 16.04.2020
2020 чылдың апрель 10-да Россияның Чазаа, 2020-2024 чылдарда Тыва Республиканың социал-экономиктиг хөгжүлдезиниң бот-тускайлаң планын бадылаан. Ооң дугайында республика Баштыңы Шолбан Кара-оол социал четкиде бодунуң арыннарынга дүүн дыңнаткан. Республиканың журналистеринге тодаргай тайылбырны ол берген. 
Шолбан Кара-оолдуң командазы сөөлгү ийи чылдарда ону белеткээр дээш чымыштыг ажылдап, ону федералдыг ведомстволарга, оон чурттуң чазак аппарадының деңнелинге камгалаан соонда, үрде манааны документ ындыг-ла кончуг манавааны үеде хүлээп алдынган. 
Чаа коронавирус инфекциязы-биле калбак демиселдиң берге үезинде, Тыва-биле кады 10 регионга хамааржыр бот-тускайлаң программаны хүлээп алырын элээн соңгаарладыптар боор деп идегеп турган. Ындыг болзажок, шиитпир хүлээп алдынган. Чурттуң удуртулгазының деткээни ол медээ чүден өөрүнчүг болган. 
«Ам чаа-ла, РФ-тиң Чазааның даргазының бирги оралакчызы Андрей Рэмович Белоусовтуң видеоконференц харылзаазы-биле эрттиргени хуралында, чурттуң Чазаанга, бистиң кураторувус - экономиктиг хөгжүлде сайыдынга ындыг шиитпирни хүлээп алганы дээш өөрүп четтиргенимни дамчыттым. Амгы бо берге үеде дыка үнелиг шиитпир болду. Бистиң бот-тускайлаң планывыста кирген шупту хемчеглер күрүне чергелиг болурун айтыышкынның сөзүглелинде айтып каан. Бистиң регионга хамааржыр анаа-ла ындыг социал программа эвес-тир. Тыва Республиканың шапкын хөгжүлдези ниити күрүне чергелиг айтырыг апарган” – деп, Шолбан Кара-оол чугаалаан. 
Бот-тускайлаң программада орук инфраструктуразын тургузар пунктулар регионга чугула ужур-уткалыг, улуг чедиишкинге эккээр айтырыг апаар. Республика Баштыңы апарган үеден эгелээш Шолбан Кара-оолдуң ажыл чурумунуң кол пунктуларынга – өске регионнар-биле Тываны харылзаштырган автомобиль оруктарының хожудаңгай хөгжүлдезин, демир-орук аргыжылгазының чогу дээн ышкаш инфраструктурлуг кызыгаарлаашкыннарны ажып эртерин айтып турган. 2007 чылда республиканың Дээди Хуралынга берген бирги айыткалында ол чидиг айтырыгларны онзалап көдүрген. 
Нарын ол айтырыгларны федералдыг деңнелде шиитпирлээр дээш, сыныш чок, туруштуг туржуп келгениниң түңнелинде, федералдыг чазактың хүн айтырыы-биле ооң шиитпири чедип алдынган: 
«Федералдыг яамыларга ол программаны ам-даа улаштыр сайзыраңгайжыдарынга меңээ хей-аът тыптып келген – деп Шолбан Кара-оол демдеглээн. – Шыны-биле чугаалайн, ол үеде программаны боттандырарынга 5 млрд рубльди тускайлаан. Арткан акшалар –инвестициялар болур. Чижээ, Азия - Оожум океан талазынче, азы Кыдат Улус Республика дээш, оон-даа ыңай угланган демир-орук тудуун тудары-дыр. “Россияның демир-оруктары” АН биле «Лидер» фондунуң акша-хөреңгизи –124 млрд. ажыг рубль. Кол черде ол пункт турар. 
Биске шапкын хөгжүүр арганы бербейн турар электри чырыының өртээ аар дугайында айтырыгны Россияның Энергетика яамызының мурнунга ниити күрүне айтырыы кылдыр тургузуп болур бис. Азы, «Хандагайты - Боршоо» автомобиль эрттирилге пунктузу 2021 чылда делегей чергелиг апаарын Россияның күрүне кызыгаар албанынга тургузары. Бо чылын каайлы инфраструктуразын эде кылыр ажылдап эгелей бергенин билир бис.
Россияның транспорт яамызынга: «Абакан-Ак-Довурак», «Ак-Довурак-Чадаана» участоктарны федералдыг өнчүже дамчыдып берээлиңер деп чугаалаар арга бар апарган. Ниити күрүне чергелиг чурттар аразының автомобиль коридорун маңаа хевирлеп ап, оруктар дээрге кижилерниң, чүъктүң элээн дүрген аргыжылгазы болганда, Тываның барыын талакы кезээн элээн дүрген хөгжүдер арга тыптып кээр. Оруктарывыс багай боор болза, экономиканы сайзырадыры болдунмас». 
Кызыл хоорайның аэропортунда чаа болгаш амгы үениң ужудуп-хондурар шөлүн тутканы регионга авиааргыжылганы хөгжүдеринге трампилин болган. Сибирьниң хоорайларынче доктаамал база чурттуң найысылынче дорт авиарейстер ажыттынган, пассажирлер аргыжылгазы үш катап көвүдээн. 2019 чылда аэропорт делегей чергелиг эрге-байдалды алган, а республиканың чурттакчылары Кызылдың аэропортундан даштыкыже ужуп чоруй баарынга ам-даа белен эвес. Дүүн бодавайн-даа турган чүүлдер, бөгүнде херек кырында боттаны берген. Аэропортка делегей чергелиг эрттирилге пунктузун тургузар акша-хөреңгини бот-тускай программада көрген. «Ооң дугайында шагда-ла күзээн мен. Эрте азы орай-даа болза, коронавирус эрте бээр. Ону билир мен. А бурунгаар хөгжүп, сайзыраарывыс албан» - деп, республика Баштыңы демдеглээн. 
Республика Баштыңы программа күүселдезинге коронавирус-биле байдал уржук чедире бербес бе деп айтырыгга мынчаар харыылаан: 
«Соң-даарта бисти чүү манап турарын ам кым-даа билбес. Бөгүнгү байдал нарын. Тываны хөгжүдер тускай планга хамаарыштыр онза эдилгелер болбазынга идегеп тур мен. Россияның Чазаа планны бадылаан болганда, ол ындыг болур ужурлуг».

Возврат к списку