Тываның Баштыңы Шолбан Кара-оол коронавирус халдавырын болдурбазы-биле регионнуң девискээринде кезээде белен чоруктуң чурумун киирген

Республика девискээринде ук аарыгдан аараан чаңгыс-даа таварылга бүрүткеттинмээн. 

Март 17-ден эгелеп, Тываның девискээринде коронавирустуң нептерээрин болдурбазы-биле, кезээде белен чоруктуң чурумун киирген. Регионнуң удуртукчузу Шолбан Кара-оол понедельникте аппарат хуралында ону дыңнаткан: 

- Бүгү-делегейниң кадык камгалал организациязы коронавирустуң нептерээнин “пандемия” деп санаан. Бо каш хонук бурунгаар, бисте байдал турум деп турган болзувусса, бөгүнде “коронавирус” деп диагноз салган кижилерлиг девискээрлерниң саны Россия Федерациязында 14 четкен. Россия Федерациязында ол аарыгдан 62 кижи аарааны демдеглеттинген. Ук аарыгдан когараан кижилерниң саны хөй деп билир билир бис. Ынчангаш мээң оралакчымның башкарып турганы штавын бодум удуртур деп шиитпирни үндүрүп, штабтың негелделерин хажыт чокка күүседирин негедим. 

Экономика сайыды Е. Каратаева баштаан Тыва Республиканың делегациялары даштыкыже үнүп турар. Өөредилге сайыды Т. Санчаа Россия Федерациязындан дашкаар уруглар делегацияларының үнүүшкүннерин хайгаарап шыдавайн турарын демдегледим. 

Хүндүлүг удуртукчулар, онаанган ажылыңарга харыысалганы миннип көрүңер. Ийи сайытка сагындырыгны чарладым, ол ышкаш штабтың негелделерин шупту албан күүседир апаар.

Хереглекчилерниң эргелерин камгалаар болгаш кижиниң чаагай чоруун магадылаар федералдыг албанның сүмелээни-биле, Тыва Республиканың девискээринге чаа коронавирус халдавырын эккеп, нептеретпези-биле кезээде белен чурумну киирер талазы-биле айтыышкынның төлевилелин чарлаар деп шиитпирни үндүрдүм. 2020 чылдың март 17-ниң 00.00 шактан эгелеп, Тыва Республиканың девискээринге кезээде белен чурумну киирер. Чаа коронавирус халдавырының эпидемиологтуг байдалын көрүп тургаш, чурумну узадыр ийикпе, азы хуусаадан эрте соксадып болур. 

Онза чурум чарлаан үеде, Тыва Республиканың девискээринге школалар, муниципалдар аразынга өөреникчилер болгаш студентилер киржилгези-биле спортчу, культурлуг база өске-даа хөй кижи чыылган хемчеглерни эрттирерин хоруур. 

Күүсекчи эрге-чагырга болгаш тус чер бот-башкарылга органнарынга хөй кижилер чыылган ажыл-агыйжы, спортчу, культурлуг, хөглээшкинниг хемчеглер эрттирерин кызыгаарлаарын, азы видео дамчыштыр, азы көрүкчүлер чокка организастаарын сүмелээр. 

Эң чугула болгаш соңгаарлаттынмас хемчеглерни эрттирерип болур. Чаа коронавирус халдавыры нептерээн нарын байдалдыг чурттарже чоруурун шеглээр. Чаа коронавирус аарыы бар чурттарже бичии уруглар бөлүктериниң үнүүшкүннерин шуут хоруур. Халдавырлыг аарыг бары бүрүткеттинген чурттарда чурттап турар база аңаа чораан республиканың чурттакчылары кайы чуртка чораанының, кажан келгениниң, канчаар харылзажып болурунуң дугайында медээни Чазактың “изиг шугумунче” дыңнадыр. Роспотребнадзорнуң эргелели онлайн чурум-биле ол ажыл угланыышкынында медээлерни доктаамал чаарттыр. 

Респираторлуг инфекцияның баштайгы демдектери көстүп келзе, чаа коронавирус халдавыры демдеглеттинген кайы черден келгениниң дугайында медээни дыңнатпышаан, быжыглаттынган эмнелге организациязындан эмчи дузазы келгижеге кайнаар-даа үнмейн, манаар. Шак ындыг чурттардан келген хамаатыларга эмнелге барбайн, күш-ажыл кылып шыдавазының хуудузун бижип болур. Роспотребнадзорнуң бажыңга кайнаар-даа үнүп болбас дугайында доктаалын сагыыр. 

Коронавирус халдавыры нептерээн Кыдат улус республикадан, Көреядан, Италиядан, Ислам республика Ирандан, Франциядан, Германиядан, Испаниядан база өске-даа чурттардан келген хамаатыларга бажыңындан 14 хонукта үнмезин сүмелээр. Ол дээрге, ажылдавас, өөренмес, хөй-ниити черлери барбазы-дыр, республика девискээринде ажыл-чорудулгалыг шупту ажыл берикчилери коронавирус бар чурттардан келген ажылдакчыларын бажыңынга аңгылаарын хандырар. 

Роспотребнадзор эргелелинден коронавирус халдавырындан аараан кижиниң харылзажып турган кижилериниң дугайында медээни бээр дугайында дилег келзе, дораан харыылаар. Аарыг кижи турган өрээлдерни дораан дезинфекциялаар. Автомобиль транспорту-биле аргыжылгада база хөй кижи чыылган черлерде ажылдап турар юридиктиг черлерге база хуу сайгарлыкчыларга хүннүң байдалы-биле хемчеглерни эрттирерин сүмелээр. 

Россия Федерациязының күрүнениң кол санитарлыг эмчизиниң 2020 чылдың март 2-де 5 дугаарлыг доктаалының 2-ги пунктузун күүседирин Кадык камгалал яамызынга хүлээндирер. Респираторлуг аарыглыг кижилерни үезинде илередир хемчеглерни ап, 60 хардан өрү назылыг, аарып болгу дег кижилер бөлүүнче кичээнгейни күштелдирип, шынарлыг эмчи дузазын чедирерин хандырар. Ооң иштинде хоочураан бронхи-өкпе, чүрек-дамыр база эндокринниг система аарыгларлыг кижилерниң социал хандырылгазын организастаар. 

Чаа коронавирус халдавырындан аараан азы каразыттырып турар кижи тывылганда, эпидемияга удур комплекстиг хемчеглерни дораан чорудар. Чаа коронавирус халдавырын эмнээринге сүмелээн вируска удур хемчеглер курлавырын четчир кылдыр хандырар. Таарымчалыг эвес девискээрлерден ээп чанып келген кижилерде аарыг барын тодарадыр дээш эмчи ажылдакчылары хынамчалыг ажылдаар. Биологтуг материалды шынарлыг алгаш, Тыва Республиканың Гигиена база эпидемиология төвүнче чедирер. 

Эмчи ажылдакчыларынга кичээлдерни доктаамал организастаар. Республиканың Өөредилге яамызы, Күш-ажыл болгаш социал политика яамызы, Спорт яамызы, Культура яамызы, кожууннар, Кызыл, Ак-Довурак хоорайлар чагыргалары республиканың өөредилге албан черинде эпидемияга удур дезинфекция болгаш санитария чурумун сагып турарынга контрольду күштелдирер.

 Ажылдакчылар, өөреникчилер, кижизидикчилер, студентилер ортузунда грипп болгаш ОРВИ аарыын эге чадазында илередири-биле эртенги шакта эъдиниң изиин албан хынаар, маска чурумун сагыттырар. Эмнелге-профилактика организациялары-биле кады школачылар ортузунга грипп болгаш ОРВИ-ге удур профилактиктиг хемчеглерни доктаамал чорудар. 

Коронавирус инфекциязы илереттингенде, санитар-эпидемиологтуг комиссиялар Тыва Республиканың девискээринге аарыгның нептерээрин болдурбазы-биле, хемчеглер медээзин дораан дыңнадыр. Чазактың албан езузунуң сайтызынга ук айтыышкынны салып, республика девискээринде хемчеглерни чонга дыңнадып, ону онлайн чурумга доктаамал чаарттыр. Айтыышкынга атты салып, контрольду бодумга алдым. Хүлээп алган шиитпирлерге тоомча чок артпайн, харыысалгалыг болурун диледим. 

Ол Экономика болгаш өөредилге яамыларынга хамааржыр. Коронавирус халдавыры бар Моолче бистиң чонувус бо-ла чоруп турарын билир бис. Мурнуу Көреяда, Кыдатта база чаңгыс чер-чурттугларывыс бар. Бир дугаарында кол чүве – хемчеглер-биле шуптузун кызыгаарлаар. Ийиде, ол чурттардан келген кижилерни аңгылаар. База ол ышкаш, чүгле аэропортту эвес, а автомобиль оруунуң ол угланыышкыннарын хайгаараар. Бо бүгү шупту удуртукчуларга хамааржыр. Бо медээни кижи бүрүзүнге чедирерин диледим.